Bulldozer staat klaar in
Amersfoort
ROBLUREMAN
Ruim 100 gebouwen w.o. station van Margadant
moeten wijken voor 'Operatie Stadshart'
Het wegbestemde station van Maigadant (alle foto's bij dit artikel zijn van Henk Westerveld te
Aalten)
Nachtmerrie
Veroorzaker van de 'nachtmerrie' is, om
een bewonerskwalificatie maar eens te
herhalen, de Ontwikkelingsmaatschappij
Centrumplan Amersfoort (kortweg OCA,
in de volksmond inmiddels bedacht met
de naamsvariant Ondergang Centrum
Amersfoort)- De tijd dat locaal bestuur en
projectontwikkelaars elkaar als kat en
hond beloerden is ook hier voorbij.
Amersfoort heeft deze door banken en be
drijfsleven gevoede reus ouderwets, via
een boterbriefje, in de armen gesloten. Het
prille geluk op het voor beide uitgestip
pelde levenspad vertoont nogal wat mon
daine trekjes. De Keistad, de bijnaam van i
Amersfoort, wil voor eens en altijd afreke
nen met het provinciale imago dat nog da
teert uit de tijd dat de agrariërs uit de peri
ferie voor een flinke aanwas van de bevol
king zorgden. Hoewel niet uitverkoren tot
stedelijk knooppunt geeft de groeistadsta-
tus gelijkwaardiae impulsen.
Het uit 1901 daterende stationsgebouw van architect D. A. N. Margadant is één van de
meer dan honderd gebouwen die in Amersfoort plat moeten om van het stadscentrum
een echte metropool te maken. Tenminste als alle plannen doorgaan, want de oppositie
groeit tegen de verdrukking in. Zeker nu de schone schijn van de inspraak is doorge
prikt en de werkelijkheid van de kaalslagoperatie begint door te dringen tot de bewo
ners van de wijken Nederberg, Stationsbuurt, de Koppel en het Soesterkwartier.
Margadant (1849-1915) kreeg meer be
kendheid met zijn stationsschepping in
Haarlem dan met zijn geesteskind in
Amersfoort, maar dat blijkt ten onrechte.
Afgaande op de eerste inventarisatie voor
de gemeentelijke monumentenlijst had het
eigenlijk prominent op die lijst moeten
prijken. Het pand werd door de samen
stellers zelfs rijp gevonden voor de hoog
ste categorie jonge monumenten, maar het
liep anders af. Burgemeester en wethou
ders van Amersfoort erkenden weliswaar
de monumentale inschatting, maar lieten
de facelift, die de vervoermaatschappij in
het hoofd heeft voor het Stationsplein,
zwaarder wegen. In die wissel op de toe
komst is geen plaats voor een gebouw met
aardige architectonische kenmerken neo
gotisch en Jugendstil) en een situering aan
de voet van de Amersfoortse berg, die -
door de hoogteverschillen met de eiland
perrons - uniek voor Nederland wordt ge
noemd. Het college verzocht de NS-bon-
zen nog wel om waardevolle elementen -
als de tegeltableaus van Eduard Cuypers-
met respect te behandelen, maar meer
stelt het doekje voor het bloeden niet voor.
Het nieuwe gezicht van Amersfoort op
deze plaats is waarschijnlijk een toren
hoge stationsentree, met - dat is al wel ze
ker - aan de oostkant een lager gelegen
150 meter lange, in een curve lopende zij
vleugel, waarvan de pui steunt op arcaden.
In die vleugel zijn kantoren, winkels, een
restaurant en de VW gedacht. De VW is
Heemschut, mei-juni 1989
nu nog schuin tegenover het station ge
huisvest in een chaletachtig pand uit het
begin van deze eeuw, dat thans in Maduro-
damvorm ligt ingeklemd tussen twee ei
gentijdse kantoorkolossen. Het is dit
plaatje dat bij menig inwoner nachtmerries
oproept omdat het 't toekomstbeeld is ge
worden voor het rond de eeuwwisseling
volgebouwde gebied tussen de oude bin
nenstad en het station en het over het
spoorwegemplacement gelegen stadsdeel
dat Soesterkwartier heet en van latere
bouwdatum is.
Kantoorvilla van Ons Belang (ziektekosten
en verzekeringen van onderofficieren): ge
meentelijk monument in het saneringsgebied,
dat waarschijnlijk gespaard kan worden.
Amersfoort (nu bijna 100.000 inwoners)
moet over twaalf jaar het bruisend hart van
midden-Nederland worden, met 120.000
inwoners, op z'n laatst in het jaar 2010.
Tientallen kantoorkolossen, 2.000 nieuwe
woningen en winkels, een theater- en con
grescentrum met wegoverkluizingen en
nog een handvol futuristische blikvangers
Heerensocieteit Amicitia, in de huidige plannen wegbestemd.
