Films over
monumenten
Vestingstad Maastricht op weg
naar de 21e eeuw
Het deurtje van Zwolle
Kerken, kruisen en kastelen
Jaarboek Oud-Utrecht 1988
Een uitg. van de Vereniging Oud-Utrecht
(Inl. o.a. mevr. de Leeuw, 03465-70940).
Speciaal wil ik hieruit vermelden de bij
drage van Heieen Homma: 'De woningen
blijken op de gezondheidstoestand der
bewoners een gunstige invloed uit te oefe
nen' De N.V. Maatschappij tot verbetering
der volkshuisvesting 'Jaffa' 1907-1941'.
AMtC
Mevr. M.E.E. van der Does
de Willebois-lngen Housz overleden.
varing die in een herstelorganisatie ge
bundeld is, is zo'n organisatie beter in staat
deze mogelijke problemen in te schatten.
Een particulier eigenaar kan behoorlijk
verlegen zitten met een monument, als res
tauratie nodig maar onrendabel is. Het
Heemschut-rapport noemt als voorbeeld
de kalkovens in Meppel. Een onafhanke
lijke herstelorganisatie kan volgens de
bond in zo'n geval vaak gemakkelijker
subsidies, donaties en giften verwerven
voor restauratie. De vraag is dan vaak: bij
welke organisatie kan zo'n eigenaar te
recht?
Drentse monumentenwereld
onoverzichtelijk
De wereld van de Drentse monumentenor
ganisaties is voor een buitenstaander vrij
onoverzichtelijk. Berkers pleit in zijn rap
port voor een nauwere samenwerking, bij
voorbeeld naar het model van de Stichting
Federatie Monumentenorganisaties Gro
ningen. De bestaande organisaties hebben
binnen deze stichting hun zelfstandigheid
behouden, maar maken gebruik van één
accommodatie. Het Oversticht in Overijs
sel is een voorbeeld van een samenwer
kingsorganisatie die ook zelf taken op zich
heeft genomen. Deze stichting brengt wel
standsadviezen uit, adviseert in het kader
van de monumentenzorg en helpt eigena
ren van cultuurhistorisch waardevolle ob
jecten bij het behoud en de restauratie van
hun bezit. De meeste organisaties in Over
ijssel, die op een of andere manier bij de
zorg om het behoud van cultuurhistorisch
waardevolle objecten betrokken zijn, zijn
bij het Oversticht aangesloten. Heel veel
hangt volgens Heemschut af van de be
reidwilligheid van de bestaande organisa
ties.
Samenwerking tussen de bestaande or
ganisaties is vanzelfsprekend ook van be
lang voor een organisatie stads- en dorps
herstel. Hierdoor zal zij beter gebruik kun
nen maken van de kennis en ervaring die
bij de bestaande organisaties aanwezig is.
In het onderzoeksrapport loopt Berkers
uitvoerig de mogelijkheden na van be
staande organisaties in Drenthe op het ge
bied van stads- en dorpsherstel en monu
mentenzorg. Feitelijk zijn er, zo constateert
hij, maar twee organisaties die zich bezig
houden met project-ontwikkeling; de
Werkgroep Woningen in Boerderijen en
de afdeling Monumentenzorg van de Pro
vincie Drenthe. Ze zijn echter niet in staat
zelf de restauratie ter hand te nemen. Pro-
jectuitvoerende organisaties in Drenthe
richten zich op een specifieke groep ob
jecten, zoals molens, of ze beperken zich
tot het verbouwen van panden voor wo
ningbouw in de sociale sector. Een organi
satie die actief panden restaureert om ze
te verkopen of te verhuren in de vrije sek-
tor ontbreekt in Drenthe. Een organisatie
die deze taken op zich zou kunnen nemen
is in principe aanwezig, namelijk de Stich
ting Oud-Drenthe. Provinciale Staten heb
ben in het verleden al eens gepleit voor
een actiever beleid van deze stichting.
Volgens Heemschut-onderzoeker Berkers
is 'Oud-Drenthe' op dit moment niet voor
een taak als herstelorganisatie uitgerust.
Maar er zou ook niets op tegen zijn om
alsnog een afzonderlijke herstelorganisa
tie in het leven te roepen.
Restauratie walmuur Nieuwenhofstraat in
Maastricht
Deze brochure werd uitgegeven t.g.v. de
voltooiing van een deelfase van de restau
ratie van de vestingwallen en bevat in vo
gelvlucht de ontwikkeling van de stads
wallen. Te bevragen bij de VW Maas
tricht.
Herinneringen aan een Honderdjarig He
renhuis; door Wiet Kühne-van Diggelen.
Mevrouw Kühne beschrijft op een zeer
vermakelijke wijze de geschiedenis van
haar voorvaderlijk huis aan de Van Royen-
singel 18 te Zwolle (nu eigendom van de
PTT). Het boek bestrijkt de periode 1891-
1941. Alle ruimten in het huis worden af
zonderlijk beschreven en vertellen elk een
eigen verhaal, waardoor men een goede
indruk krijgt hoe de bewoners en hun per
soneel in de twintiger en dertiger jaren in
een dergelijk groot huis leefden en hoe de
sociale verhoudingen waren. Het boekje
wordt afgewisseld met vele foto's uit het
familiealbum. Tot slot werd er een hoofd
stuk opgenomen over de bouw van het
huis met de ontwerptekeningen van de ar
chitect S.J. H. Trooster uit 1883.
Hoogeveen, Slingenberg, 127pp. ISBN
90.9002428.X. Prijs f 15,95. Te verkrijgen
bij de boekhandel te Zwolle en via de
schrijfster 04138-72258.
Door J. Th. Balk; tekeningen Ame Zuid
hoek.
Aanleiding voor de verschijning van dit
boekje is het gereedkomen van de restau
raties van de Middeleeuwsp Kerken. Onze
vaste medewerker, de bekende journalist
Balk, neemt u aan de hand voor een lange
stadswandeling, vertelt de geschiedenis
van het gebied en haalt mijmerend herin
neringen op. Niet alleen de geschiedenis
van het verre verleden, maar ook wat er in
de loop van de decennia veranderd is. Be
schreven worden o.a. Oudaen, St. Jans-
kerk, Dom, Buurkerk, Catharijnecomplex.
Wat het boekje zo aantrekkelijk maakt zijn
niet zozeer de beschrijvingen, maar de
wijze waarop Balk het een en ander weet
te verwoorden en vooral ook alle anecdo-
tes, die hij tussen de tekst doorweeft.
Daarbij geeft hij vaak de plek aan waar
men het beste zicht heeft op een bepaald
object.
Dit boekje, verschenen in de serie 'Op
de Valreep', werd geschreven in opdracht
van De Dijker Groep. Uitgeverij Cambium
B. V., Laren.
De doelstelling van Heemschut is onder
meer het waken voor het behoud van his
torische panden.
De cineast Piet Eijer heeft daar op inge
haakt en bezit inmiddels een rijke scha
kering films, opgenomen in Nederland en
België, die mede dit onderwerp raken.
Titels van deze films zijn
- Van Olielamp tot Straatlantaarn
(zwart/wit)
- De Zaanstreek
- Oud Haarlem
- De Stad Gouda
- Gevelstenen
- Kerkepadroutes (bekend van de
NCRV-televisieuitzendingen)
- Archeologie
- Spoor en Stoom, o.a. met de stationsge
bouwen
- In België de plaatsen: Leuven, Diest,
Mechelen en Gent.
Het zijn boeiende kleurenfilms. De tekst is
door de cineast zelf verzorgd en ingespro
ken en het geheel wordt omlijst met zorg
vuldig uitgekozen achtergrondmuziek.
Een film duurt ongeveer 100 minuten,
wordt getoond op een groot formaat pro
jectiescherm.
De kosten zijn laag te noemen: 135,- per
voorstelling, plus de kosten van vervoer.
Een aardige mogelijkheid voor elke histo
rische vereniging of commissie van Heem
schut om een avondvullend programma
mee te vullen.
Nadere informatie:
Cineast Piet Eijer
Bredenhofstraat la,
1544 RA Zaandijk
Tel. 075-210299
Op 24 mei is op 87-jarige leeftijd
overleden ons oud-bestuurslid
mevrouw M.E.E. van der Does
de Willebois-lngen Housz, weduwe
van jhr.mr. P.J.H.M. van der Does
de Willebois. Mevrouw van der Does
was van 1962 tot 1974 bestuurslid van
de Bond Heemschut. De vereniging is
haar zeer erkentelijk voor haar grote
betrokkenheid bij en haar inzet voor
het werk van Heemschut.
Heemschut, mei-juni 1989
25
