Beroering over plan rond
Heiligeweg-bad
hé
TIJSTUMMERS
De komende jaren lijken zich in de binnenstad van Amsterdam
grootschalige veranderingen te gaan voltrekken.
Vooral aan winkelcentra is straks geen gebrek. Er staan er
o.a. gepland naast het Victoria-hotel, ten oosten van het
Centraal Station, aan de Nieuwendijk, achter het Paleis
en in de zgn. Vendex-driehoek bij de Munt. Wijk
centrum d'Oude Stadt, de historische verenigingen
van Amsterdam en Heemschut komen handen
en vooral tijd tekort om aan alle plannen het
nodige tegengas te geven.
Natuurlijk is een stad constant in beweging
en zijn er ook in de Amsterdamse binnen
stad talrijke punten waaraan het nodige
verbeterd moet worden. Maar de wijze
waarop B. W. op het ogenblik, twee jaar
voordat het centrum als beschermd stads
gezicht zal worden gekwalificeerd, tal van
projecten er door probeert te drukken,
maakt op het Wijkcentrum d'Oude Stadt
de indruk van een overval.
Met name rond de driehoek Heilige-
weg-Kalverstraat-Singel lijkt B. W. in
spraak nauwelijks een kans te geven. Het
gedetailleerde alternatief dat het wijkcen
trum in samenwerking met architect Frank
Smit tegenover het plan van ZZOP (Burgin-
vest) plaatst wordt niet serieus genomen.
Op 14 december 1988 keek het wijkcen
trum verbaasd toe hoe het gemeentebe
stuur en projectontwikkelaar Burginvest
gebroederlijk naast elkaar zaten om uitleg
van zaken te geven. Voor andere partijen
was geen plaats. Wat als inspraakbijeen
komst was aangekondigd werd zo een
propaganda-avond voor het plan van de
gemeente en Burginvest. Het goed uitge
werkte plan dat het wijkcentrum naast het
plan van Burginvest bij de gemeente inle
verde werd uiteindelijk niet door B W
bestudeerd maar ter beoordeling meege
geven aan... Burginvest! Die vervolgens
het plan - het zal u niet verwonderen - niet
levensvatbaar achtte.
Om welke plannen gaat het? Het plan
Burginvest - met dezelfde architecten die
verantwoordelijk zijn voor de, weinig ge
slaagde, Singelnieuwbouw bij de Munt -
behelst dë bouw van een 'hoogwaardig'
winkelcentrum met koopwoningen en een
parkeergarage. Om het winkelcentrum
een waardige entree te geven zou er een
extra voetgangersbrug over de Singel aan
gelegd moeten worden. Heemschut en de
met haar geestverwante instellingen het
Koninklijk Oudheidkundig Genootschap,
het Genootschap Amstelodamum, Hendrik
de Keyseren de Vereniging van Vrienden
van de Amsterdamse Binnenstad keerden
zich fel tegen dit plan en stuurden wethou
der Van der Vlis ijlings een telegram met
de boodschap het af te wijzen. De instellin
gen vinden, dat het plan geen recht doet
aan de historische structuur van de bin
nenstad op die plaats en nauwelijks res
pect toont voor de daar aanwezige monu
menten.
Het voormalige gebouw van het bevolkingsregister (1897-1905), dat zou moeten worden
gesloopt, (foto F. Olij, Amsterdam)
De bezwaren van het wijkcentrum zijn
even krachtig, maar het heeft met zijn al
ternatief toch getracht aansluiting te vin
den bij de ideeën van de gemeente. Zo
bevat het alternatief zelfs 1800 m2 meer
aan winkels dan het plan Burginvest, wat
slechts enigszins ten koste gaat van ho
reca- en parkeervoorzieningen. Grootste
winst, meent d'Oude Stadt, ligt in de
1580 m2 Openbare Voorzieningen, waar
voor bij Burginvest geen plaats is gereser
veerd. Iets wat toch indruist tegen het be
leid van de gemeente om de binnenstad
weer levendiger te maken. Waar in het
Burginvestplan de openbare weg Klooster
komt te vervallen, heeft het alternatieve
plan rekening gehouden met het al eeu
wenoude stegenpatroon en laat het de
Voetboogsteeg rechtstreeks doorlopen
naar de Singel, een veiliger oplossing voor
het huidige half-doodlopende steegje.
Tenslotte is men fel tegen de bouw van
een nieuwe brug.
Behalve deze bezwaren van stedebouw-
kundige aard wil het wijkcentrum ook en
kele monumentale panden behouden die
in het Burginvestplan tegen de vlakte
gaan. Het gaat hierbij om twee op zich niet
unieke, maar wel karakteristieke Singel
panden uit 1897-1905, waarin voorheen het
Bevolkingsregister gevestigd was. Het ge
bouw is in de stijl gebleven van het 17e
eeuwse Aalmoezeniershuis dat voorheen
op deze plek stond en waar in de 19de
eeuw nog de Latijnse School huisde. Zeker
zo interessant zijn de mogelijkheden die
de unieke kapconstructie van het Heilige- j
wegbad biedt. Deze zgn. Polonceau-con-
structie in ijzer en beton - typerend voor
de nieuwe bouwwijzen aan het eind van dê
vorige eeuw - is door een verbouwing al
een tijd aan het oog onttrokken, maar
schreeuwt om een goed idee. De sfeer
volle winkelgalerij die het wijkcentrum
voor ogen heeft zou de kapconstructie
weer haar oorspronkelijke uitstraling kun
nen geven. In het plan van Burginvest is er
geen plaats voor deze monumentale over-
kapping.
In haar ongelijke strijd tegen Burginvest
en B W boekte d'Oude Stadt begin april
toch een klein succesje. Het idee van een
vervolg op
pag.
EaiiasiiifiJiicgaiicriiisaiaiitiagiicai
14
Heemschut, mei-juni 1989
