NIEUWS UIT DE PROVINCIES
Groningen
Meer geld voor
onderhoud, minder
voor restauraties
Station Delfzijl wordt
monument
Toren van Bedum lijkt
op toren van Pisa
Steenkistgraf wordt
gerestaureerd
Het werven van fondsen is overigens
nauwelijks gebonden aan speciale wet- en
regelgeving. Uitzonderingen zijn vooral lo
terijen en grootschalige collectes. Zo moet
een loterij tenminste 60% van haar bruto
opbrengst aan een charitatief doel beste
den.
Cultuurbehoud
Tussen de recente nationale fondsenwerf
campagnes neemt die voor het herstel van
het Concertgebouw in Amsterdam een
aparte plaats in. Algemeen maatschappe
lijke doelen, vaak binnen de gezondheids
zorg, zijn meer gangbaar. Sponsoring is
vooral in de sport een vertrouwd ver
schijnsel.
De culturele sector is in deze geldstro
men stiefkinderlijk bedeeld. Van de naar
schatting 300,- miljoen die jaarlijks in Ne
derland aan sponsorgeld omgaat, krijgt de
cultuursector slechts 28 miljoen, tegen
sport 270 miljoen en amusement 2 mil
joen*. Toch kent ook de monumentenzorg
een traditie van fondsenwerving. Talrijk
zijn de anecdotes over dominees en pas
toors die geld nodig hebben voor het her
stel van hun oude kerk. Een daarvan, uit
het betoog van Ferrée: Enkele eeuwen te
rug het een Engelse dominee zich aan een
schandpaal binden en bekogelen met eie
ren, die het publiek kon kopen ten bate
van het herstel van de kerk. De actie mis
lukte, omdat de meeste mensen het toch
wat gênant vonden.
Twee recente feiten uit ons land: Het
Preuvinement in Maastricht bracht deze
herfst 100.000,- op voor de restauratie
van de St. Servaasbasiliek. In Goes zamelt
men geld in voor de Grote Kerk door de
pilaren symbolisch ter adoptie aan te
bieden aan bedrijven en particulieren.
Hoewel het werven van fondsen voor cul
tuurbehoud bepaald geen vreemd ver
schijnsel is, lijkt het zich doorgaans wel te
beperken tot ad-hoc campagnes op een
plaatselijke schaal.
Monumenten geschikt
De instandhouding van cultuurmonumen
ten is ongetwijfeld een geschikt doel om
fondsen voor te werven. Want potentiële
gevers zijn toch te overtuigen van het be
lang van cultuurbehoud? Monumenten zijn
zichtbaar, ze helpen zelf bij hun promotie.
Blijkens enquêtes kunnen monumenten re
kenen op een breed draagvlak onder de
Nederlandse bevolking. Volgens een re
cent onderzoek in Zwolle zijn investerin
gen in monumenten economisch waarde
vol. Het onderwerp van de laatste natio
nale monumenten-studiedag, marketing
van monumenten, kan een voorbode zijn
van een grootse toekomst voor fondsen
werving binnen de monumentenzorg. De
monumentenzorg kan dan profiteren van
de ervaringen binnen andere sectoren.
Het Euroforum-congres gaf geen op
somming van pasklare tips, maar gaf wel
inzicht in een professionele benadering
van fondsenwerving. Centraal hierin staan
vindingrijkheid en een planmatige aanpak.
Tot slot nog een hoopgevende uitspraak
van Hans Ferrée. "Voor creatieve mensen
zijn er nog mogelijkheden te over'.
Tijdschrift Stichting en Vereniging 1988,
blz. 159, Uitg. Kluwer, Deventer.
De provincie Groningen geeft
sinds 1 januari meer geld uit voor
onderhoud en minder voor restau
raties. Het college van Gedepu
teerde Staten meent, dat door een
grotere nadruk te leggen op tijdig
onderhoud geldverslindende res
tauraties kunnen worden voorko
men. De provincie gaat onder
meer extra geld uittrekken voor
organisaties op het terrein van mo-
numentenbehoud.
Delfzijl - Minister Brinkman wil
het stationsgebouw in Delfzijl op
de monumentenlijst plaatsen. Hij
volgt daarbij een advies van de
Monumentenraad. Deze vindt het
gebouw 'eenvoudig', maar met
zorg en gevoel voor detail ge
bouwd. De perronoverkapping uit
1883 wordt van belang geacht voor
de architectuurgeschiedenis. De
overkapping rust op geprofileerde
gietijzeren zuiltjes en verkeert ge
deeltelijk nog in de oorspronke
lijke staat. Het station is gerestau
reerd en inwendig aangepast aan
de tegenwoordige eisen.
Bedum - Is de toren van Bedum de
scheefste toren van Nederland? De
toren van de Hervormde kerk
hangt 1.77 meter uit het lood en
oogt bijna zo scheef als de toren
van Pisa. Bij metingen bleek, dat hij
in de afgelopen achttien jaar zeven
centimeter is gezakt. De oorzaak
berust bij de winning van aardgas.
Volgens de Asser economisch-
geograaf dr. Meent van der Sluis
staat de toren van Bedum op een
uitloper van het aardgasveld van
Slochteren. Bovendien bevinden
zich volgens hem in de bodem on
der het gebouw eeuwenoude
breuklijnen, die door de aardgas
winning in beweging zijn geko
men. Van der Sluis doet zijn be
weringen in het rapport Aardbe
vingen in Noord Nederland. In dit
rapport tracht hij aan te tonen, dat
verschillende gebouwen in het
noorden van het land ernstig ver
zakken door de aardgas winning
van de Nederlandse Aardolie
Maatschappij. Deze laatste ont
kent. Van der Sluis spreekt van een
'ernstige bedreiging van cultuur
goederen.' De tufstenen toren
stamt uit de twaalfde eeuw. Om
streeks 1900 begon hij te verzak
ken, maar een ingrijpende recon
structie van de fundering maakte
daaraan een eind. Sinds 1970 ech
ter zakt de toren opnieuw en wel in
een onstuitbaar tempo. De Rijks-
In oktober vorig jaar werd het hoogste punt bereikt van de restauratie
van kasteel Rosendael te Rozendaal. Op de gereconstrueerde 18de
eeuwse lichtkoepel wordt een vergulde windvaan geplaatst (foto
Geldersche Kasteelen).
dienst voor de Monumentenzorg
heeft inmiddels ruim een ton subsi
die aan de kerk toegekend ten be
hoeve van een restauratie.
Delfzijl - Het steenkistgraf, dat en
kele jaren geleden in Delfzijl is op
gegraven, moet voor 30.000 gulden
gerestaureerd worden. Een steen
kistgraf is te vergelijken met een
hunebed, maar is bestemd voor
slechts één persoon (een hunebed
is een groepsgraf). Het monument
is uniek in zijn soort. Het steenkist
graf, ruim 4.000 jaar oud, werd eind
1985 vervoerd naar het Nationaal
Hunebedden Informatiecentrum in
het Drentse Borger. Dat heeft het
monument geen goed gedaan.
Sommige stenen vielen bij het ver
voer spontaan uit elkaar. Oorzaak:
het zoute milieu waaraan de stenen
eeuwenlang hebben blootgestaan.
Een bedrijf uit Delft is nu bezig de
stenen met lijm in te spuiten om te
voorkomen dat ze nog meer uit el
kaar vallen. De restauratie kost
30.000,-. De Stichting Oud Borger
stelt nu pogingen in het werk de
steenkist na de restauratie te over
kappen. Het monument is te groot
om in het informatiecentrum zelf
ondergebracht te worden.
Overigens is een poging van de
Stichting Oud Borger om ook een
in 1985 te Delfzijl opgegraven hu
nebed over te brengen naar Bor
ger mislukt. Het hunebed wordt nu
permanent in Delfzijl geëxposeerd.
In dezelfde regio is men bezig de
restanten van het oude dorp
Scheemda op te graven. Het dorp
werd in 1509 als gevolg van een
overstroming verlaten. Er werden
al restanten gevonden van een
kerktoren en vijf volledige skelet
ten.
32 Heemschut, januari-februari 1989
