Dorpscentrum Putten
bedreigd
B. en W. miskennen
belevingswaarde
bebouwing Wolters
Noordhoff
Fraaie hoogbouw
Heerenstraat gaaf
houden
Nieuwbouw en
monumenten
harmoniëren niet
Tegen ontgronding
t.b.v. kasteelpark
Nieuwe
verdeelsleutel
stadsvernieuwings
fonds
Kasteel Croy
Putten - Het karakteristieke
dorpsdeel Kerkstraat/Bakkerstraat
in Putten dreigt ernstig te worden
aangetast ten gevolge van het plan
De Vette. De Bond Heemschut
heeft het College van B. en W. van
Putten bericht ernstig bezwaar te
maken tegen dit ontwerpplan. Dit
voorziet in de sloop van circa 10
panden, waaronder enkele monu
mentwaardige. Verder in het ver
dwijnen van een aantal prachtige
oude bomen en tenslotte in de aan
tasting van het historische beloop
van de Bakkerstraat. Hiervoor zal
nieuwbouw in de plaats komen van
een zodanige grootschaligheid, dat
deze op geen enkele manier, gelet
op het historisch-stedebouwkun-
dig kader, cultureel-ruimtelijk en
structureel-ruimtelijk zal kunnen
harmoniëren. Heemschut heeft tot
zijn teleurstelling begrepen, dat
een totaalvisie voor een nieuw
dorpscentrum in principe al door
de Raad is aanvaard. De bond ver
zoekt echter het ontwerp-plan niet
ten uitvoer te brengen.
Groningen - Heemschut heeft in
een brief aan het college van B. en
W. van Groningen zijn verbazing
geuit over het voorstel tot vrijwel
totale afbraak - op twee monumen
ten na - van de bebouwing van het
Wolters-Noordhoff terrein en de
herhuisvesting van de gemeente
secretarie naar die locatie. Op het
vrijkomende terrein moeten vol
gens het raadsvoorstel de
nieuwbouw van de Openbare Bi-
bliotheek komen en die voor de
dienst herhuisvesting, een dienst,
die nota bene op grond van de ei
sen van B. en W. zelf uitsluitend op
de Grote Markt behoort te worden
gesitueerd. Het voorstel berust vol
gens Heemschut op afspraken en
verwachtingen omtrent nog te voe
ren onderhandelingen, die voorna
melijk in het financiële vlak liggen
en zoals het verleden leert, in één
handomdraai in hun tegendeel
kunnen worden gewijzigd. 'Met
zo'n beleid vaart u in een dichte
mist, die zeker ook voor de burger
ondoordringbaar is', schrijft Heem
schut. Niet alleen maakt het col
lege zich te veel afhankelijk van fi
nanciële overwegingen maar ook
dreigen hier de voorschriften van
het bestemmingsplan overschre
den te worden. B. en W. springen
bovendien erg onhandig om met
begrippen als 'monumentaal' en
'historisch'. Er is hier namelijk
geen sprake van monumentale
panden maar van geregistreerde
monumenten, die op zich niet mo
numentaal hoeven te zijn maar wel
essentieel voor het hoogwaardige
stadsbeeld ter plaatse. Het histo
risch aspect is hier trouwens niet
het enig belangrijke element. Het
gaat hier primair om de hoge bele
vingswaarde van een stukje stad,
waarin uiteraard historie en monu
ment een belangrijke rol spelen.
Deze benadering verdient thans
meer dan ooit aandacht, waar Gro
ningen alom bekend staat om zijn
weinig scrupuleus omgaan met
waardevolle stadsbeelden, zelfs op
plaatsen waar er geen economisch
of representatief belang mee is ge
diend. Het geklaag over behoud
zucht bij Heemschut is hier dan
ook volkomen misplaatst en niet
meer dan een alibi voor ferme taal,
waarin begrippen als grootschalig
heid, fantasie en durf - los van een
aanwezige context - de boventoon
voeren. Heemschut verzoekt het
raadsvoorstel in te trekken en het
alternatief van vijf monumenten op
nieuw in het college ter discussie
te stellen en daarbij ook de twee
fraaie panden Poststraat 9 te be
trekken.
Aan het slot van de brief wijst
Heemschut er tenslotte op, dat de
fraaiste hoogbouw, die de binnen
stad siert - die van GG en GD - ten
onder dreigt te gaan aan eenzij
dige economische belangen. Deze
hoogbouw wordt door B. en W. in
het Plan van aanpak aangemerkt
als onaantrekkelijk. B. en W. moe
ten er wel heel merkwaardige es
thetische normen op na houden
want de beeldwaarde van dit
bouwwerk munt uit door kwalitei
ten, die elke andere hoogbouw in
de binnenstad mist. Het vormt een
duidelijke markering in enkele
grote stedelijke ruimten, is een
oriëntatiepunt in het stadsbeeld,
bezit een met het stadsbeeld har
moniërende geleding en goed ge
kozen hoogtematen en rijst ten
slotte uit een inleidende laagbouw,
die een goede relatie bezit met de
omliggende oudere bebouwing.
Kortom een aanmerkelijk fraaiere
hoogbouw dan de twee ongenaak
bare flatgebouwen aan de Brink,
die één log scherm vormen.
Wageningen - Heemschut is van
mening, dat het hoofdgebouw van
de Landbouwuniversiteit te Wage
ningen ook nu het zijn oorspronke
lijke functie heeft verloren, behou
den moet blijven. Dit schrijft de
Bond n.a.v. de discussie in de
plaatselijke pers over eventuele
sloop van dit historisch gebouw.
Heemschut vindt in het algemeen,
dat het karakter van de Heeren
straat waaraan het universiteitsge
bouw staat, gehandhaafd moet
worden. Er staan liefst twaalf Rijks
monumenten in deze straat. Elk
pand in de straat zou aan een histo
risch onderzoek moeten worden
onderworpen, waarbij ook de
technisch-bouwkundige toestand
niet vergeten mag worden. Wat de
meubelfabriek daar betreft: daar
van zouden de later aangebouwde
vleugels kunnen worden verwij
derd. Het huidige kantoorgedeelte
zou eventueel als woning gebruikt
kunnen worden. Voor de niet meer
in gebruik zijnde oude kerk dient
ook een goede bestemming ge
vonden te worden, waarbij het ui
terlijk zoveel mogelijk in de oude
vorm hersteld zou moeten worden.
Het hoofdgebouw van de universi
teit zou op de Rijkslijst geplaatst
moeten worden. Onderzocht moet
worden of de gebouwen van de
Landbouwuniversiteit andere be
stemmingen kunnen krijgen. Voor
het hele gebied zou de gemeente
een programma van eisen moeten
opstellen. Aan de hand daarvan
kan dan een renovatieplan worden
ontworpen, waarin bebouwing, be
loop en rooilijn van de Heerenstr-
taat wordt gehandhaafd, de oude
kerk zo mogelijk wordt behouden
en het hoofdgebouw van de uni
versiteit een nieuwe bestemming
krijgt. Als het niet zou lukken de
kerk te behouden zou in plaats er
van in elk geval een bebouwing
moeten komen, die zich goed naar
de straat en de bestaande bebou
wing voegt. Heemschut vindt ten
slotte, dat kosten noch moeite ge
spaard moeten worden om dit
gave gebied geheel te behouden.
Harderwijk - Heemschut tekent
bezwaar aan tegen het voornemen
van E. en W. van Harderwijk een
bouwvergunning te verlenen voor
een bouwplan van 12 woningen
aan de Hoogstraat, waarvan een
deel nieuw wordt opgetrokken en
een ander deel wordt gerehabili
teerd. Het restauratieplan voor de
stijlvolle monumentale panden ver
dient alle lof. De op te richten
nieuwbouw aan weerszijden van
deze monumenten wordt echter
door Heemschut afgekeurd. In
plaats van noodzakelijke beeldon
dersteuning van de bestaande mo
numentaliteit zal de geprojec
teerde nieuwbouw onvermijdelijk
leiden tot devaluatie van het monu
mentale karakter van de histori
sche panden. Een goede ruimte
lijke vormgevingsrelatie ontbreekt
hier ten enen male.
Drunen - Heemschut heeft bij het
college van GS van Noord-Brabant
bezwaar aangetekend tegen het
verlenen van een vergunning aan
de directeur van het Kasteelpark
Drunen/Vlijmen B. V. voor hét ont-
gronden van stukken grond in de
nabijheid van het kasteel d'Oultre-
mont. Eerder al heeft de bond ge
protesteerd tegen de plannen om
dit rijksmonument te verbouwen
tot restaurant (zie Heemschut van
sept./okt.) met vergaderruimte en
theater. In het rondom liggende
park zijn zeven bouwwerken ge
dacht, die volgens Heemschut de
sfeer ademen van een pretpark.
Het kasteel dreigt daardoor zijn
monumentaliteit kwijt te raken.
Niet alleen het kasteel maar ook
het park dient als monument be
schermd te worden. De Ontgron-
dingenwet maakt weigering van
een vergunning mogelijk op grond
van strijdigheid met een of meer
bij de ontgronding betrokken be
langen.
Met ingang van 1990 geldt er een
nieuwe verdeelsleutel voor het
geld van het stadsvernieuwings
fonds naar gemeenten en provin
cies. Voortaan wordt ook rekening
gehouden met de aanwezigheid
van bedrijven van tien of meer
werknemers. Stadsvernieuwings
gebieden met veel van dat soort
bedrijven krijgen dan een relatief
groter aandeel uit het fonds. De
nieuwe verdeelsleutel pakt gunstig
uit voor de vier grote steden en
steden van meer dan 100.000 inwo
ners en ongunstiger voor gemeen
ten met minder dan 50.000 inwo
ners. Negen gemeenten, waaron
der bv. Zierikzee, verliezen nu hun
'rechtstreekse status' op grond
waarvan ze direct van het ministe
rie geld voor de stadsvernieuwing
krijgen. Straks worden ze afhanke
lijk van de verdeling, die de pro
vincies gaan maken voor kleinere
gemeenten. De PvdA en D66 zagen
in de nieuwe verdeelsleutel een
goede aanleiding nu extra geld be
schikbaar te krijgen voor de stads
vernieuwing. Het ministerie van
Economische zaken zou immers nu
ook kunnen gaan bijdragen aan het
fonds. Staatssecretaris Heerma
wees dit voorstel tijdens de com
missievergadering van de Tweede
Kamer over het Meerjarenplan
stadsvernieuwing 1989-1993 af. Bij
Heemschut zijn intussen bezorgde
reacties van gemeenten binnenge
komen. De bond beraadt zich
daarover.
Op het artikel 'Verkwanseling van
kasteel Croy' in ons vorige num
mer, zijn enkele reakties binnen
gekomen.
Door het late tijdstip konden ze
niet meer in dit nummer worden
geplaatst. U kunt ze in het vol
gende nummer verwachten.
42 Heemschut, november-december 1988
