Werkloze bouwvakkers ingezet bij
restauratiewerk
I
U
RESTAURATIE
EVERHARDJANS
Restauratie en innovatie: de activiteiten van RIBO in Overijssel
Graag presenteren we in dit Overijssel-nummer een jonge Stichting met de roepnaam
RIBO. Deze afkorting staat voor: Scholing Restauratie en Innovatie in de Bouw in Overijs
sel. Zij tracht door een scholings- en werkgelegenheidsplan werkloze bouwvakkers een
nieuwe boterham te verschaffen, in het restauratieambacht.
Voor dat doel wordt er samengewerkt tussen het FNV, de werkgevers in de bouw
(NVOB), het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het Oversticht en de
Provincie Overijssel.
Men schept op deze wijze werkgelegenheid voor een 20-tal haanloze bouwvakkers.
Bovendien realiseert men aldus op alternatieve wijze, goedkoper dan het normale pro
cédé, de restauratie (en daarmee de redding) van ongeveer 12 cultuurhistorisch en
toeristisch waardevolle bouwwerken in Twente.
Alleen in de provincie Overijssel is sprake
van een dergelijke stichting: als zodanig
uniek in Nederland. In Overijssel ligt het
zwaartepunt voorlopig in Twente. In het
bestuur zijn behalve werkgevers- en
werknemersorganisaties vertegenwoor
digd het Oversticht, de provincie, het mi
nisterie van Sociale zaken, het Samenwer
kingsverband Twente en onderwijsinstan-
ties.
Werkwijze en financiën
Na een inventarisatie- en calculatiefase,
vanaf 1986, geeft drs. M. G. M. Bellers, een
jonge planoloog en sociaal-geograaf (30
jaar) leiding aan RIBO. De stichting is ge
huisvest in het gebouw van 'Het Oversticht'
te Zwolle. Met hem hadden we een ge
sprek. De financiële bijdragen voor de re
alisatie zijn o.m. afkomstig van de provin
cie Overijssel, de Ministeries van Econo
mische Zaken, WVC, Sociale Zaken en
Werkgelegenheid, verschillende gemeen
ten, en gelukkig ook van de eigenaren van
de te restaureren gebouwen en van het
bedrijfsleven.
In totaal gaat het om een bedrag van onge
veer 8 miljoen gulden; 65% van de totale
kosten worden door bovengenoemde mi
nisteries en provincies gedragen, 35%
door gemeenten en eigenaren.
Scholing
Om een brug te slaan tussen de werkloze
en onvoldoende geschoolde bouwvakker
en het restauratiewerk heeft RIBO een op
leiding in het leven geroepen. De vakken
nis dient weer op peil gebracht te worden.
Allereerst is daar de basisopleiding,
waarbij het timmeren en metselen op LBO-
niveau bijgebracht wordt. Dit gedeelte
duurt circa drie maanden. Hierna treden
de deelnemende vaklieden in dienst van
het Samenwerkingsverband Almelo en
Omstreken, waarin bouwbedrijven in de
regio Almelo samenwerken.
Na deze drie maanden volgt de kopop-
leiding (duur: 2 jaar). Restauratietech
nieken staan hierbij in het middelpunt, zo
als restauratietimmeren en -metselen. Ook
de werking van de 'personal computer' als
eigentijds hulpmiddel hoort bij deze fase,
maar ook de toepassing van nieuwe con
serveringsmethoden, -technieken en ma
terialen. De geschetste kopopleiding hoort
thuis in een twee-jarig arbeidscontract, dat
het Samenwerkingsverband Almelo met
de deelnemers aangaat. Op deze wijze
wordt aan de deelnemers voor een
langere periode scholing en werk gega
randeerd.
Molenmakerswerk
Omdat het bij een aantal restauratieprojek-
ten ook gaat om molenmakerswerk, be
hoort ook een opleiding tot assistent-mo
lenbouwer tot het opleidingspakket.
Met kan zich desgewenst specialiseren.
Begeleiding
Het opleidingssysteem kent instructeurs,
die de deelnemers intensief begeleiden.
Station, Museum Buurt Spoorweg (Haaksbergen),
een RIBO project.
In de meeste gevallen is dit een intensief
proces: een leermeester op vijf jongens.
Doelgroep
Als doelgroep gaat het om langdurig
werkloze bouwvakkers, die achter in de
twintig of vóór in de dertig zijn.
Ze moeten werkzoekend zijn.
De Valkhof in Hellendoom
Voorbeeld van een restauratieobject van
RIBO is de Valkhof in Hellendoom. Niet
ver van de gave stellingmolen te Hellen
doom wordt deze voormalige boerenhof
stede, nu omsloten door modernere
dorspbebouwing, gerestaureerd.
De Valkhof zal gaan functioneren als mu
seum Johanna van BurenI}, repetitielokaal
voor de plaatselijke boerendansgroep,
diaklankbeeldruimte, muziekschool en
tenslotté als kantoor voor de ijverige
streektaalorganisatie SONT. De gevel
architectuur is sober en landelijk, met
schuiframen, kroonlijsten, en wolfdaken
van pannen. De plattegrond verspringt bij
het aangebouwde schuurgedeelte naar
achteren, zodat er een levendige bouw
massa aanwezig is.
Een schilder en zijn assistent leggen de
laatste hand aan het schilderwerk aan de
buitenkant met kleuren, die in het traditio
nele stramien passen: gebroken wit, stand-
groen en blauwgrijs.
Architect DickHarmsen uit Hellendoom
maakte het geslaagde restauratieplan.
RIBO werkt met verschillende, zelfstandig
opererende architecten.
Toekomstplannen van RIBO
Als eerste project dient genoemd te wor
den het Museum Buurt Spoorweg te
Haaksbergen. Het oude stationsgebouw
zal opgeknapt worden, maar momenteel is
men bezig met een werkplaats en locomo-
tievenloods. Deze loods wordt in traditio
nele stijl opgetrokken. Ook de rangeer
schijf hoort daarbij.
Andere projecten
Verder gaat RIBO in 1989 beginnen met de
restauratie van de Markelose windmolen.
Fraai is ook de steenfabriek te Losser, als
enige nog werkende kolengestookte ka-
merringsteenbakkerij van Nederland.
Vermeldenswaard is de afronding van de
restauratie van de oude houtzagerij van
Twickel in Ambt Delden.
Tenslotte noemen we het maalwerk en het
rad van de watermolen van Herinckhave
(Fleringen bij Tubbergen), dat zal worden
hersteld.
We kunnen met recht zeggen, dat RIBO
op een verantwoorde manier bezig is
werkgelegenheid en restauratie in Over
ijssel op langere termijn te verbinden.
Het RIBO is ondergebracht bij Het Over
sticht, Aan de Stadsmuur 79-83, 8011 VD
Zwolle, tel. 038-213257.
15 Johanna van Buren, Zunnebloome, Al
melo 1944,12 ('oald boerenhuus')
Heemschut, november-december 1988 21
