Onderhoud karakteristieke
landschapselementen
LANDSCHAP
EVERHARDJANS
De werkgelegenheid
Mijn auto passeert een witte, houten slagboom, en rijdt via een kronkelende allee verder
landinwaarts. Tussen de bomen duikt de fraaie kap (pannen) van het landhuis 'De Horte'
-bijDalfsen-op. Bij het binnentreden valt op, dat we hier met een voormalig jachthuis te
doen hebben. Alleen de geweren in de wandrekken zijn verdwenen! Hier is het bureau
van de Stichting Coördinatie Landschapsonderhoud Overijssel (SCLO) gevestigd.
De Mensen Zonder Baan projekten telden
in Overijssel in 1987 82 deelnemers, en
verschaften in totaal 23462 mensuren.
Weekendvrijwilligers
Negentien vrijwilligersgroepen maakten in
1987 gebruik van de faciliteiten van de
SCLO, een praktisch stukje landschappe
lijke heemschut.
Deze vrijwilligers maken gebruik van
het gereedschappendepot van de SCLO
op 'De Horte' bij Dalfsen, waarin zich o.a.
ladders, steekschoppen, kruiwagens, mo-
torzagen, enz. bevinden.
Door 245 mensen is in totaal 6726 uur ge
werkt, in genoemd jaar.
Het opsnoeien van een boomgaard in West-Salland bij een woonboerderij (foto SCLO).
Mijn gesprekspartner is de goedgemutste,
25 jaar jonge mevrouw Liedewyde
Tielbeek. Ze studeerde milieukunde, na-
tuur- en landschapsbeheer aan 'Nieuw Rol-
lecate' te Deventer. Haar afstudeerscriptie
behandelde het natuurreservaat 'De Weer-
ribben' in de Overijsselse Noordwesthoek.
Inmiddels is ze al weer 2Yz jaar in dienst
van de SCLO.
Ontstaanfase en doelstelling
Ongetwijfeld heeft het streven van de
stichting haar wortels in de studenten re
volte van 1968, die het kritisch nadenken
over mens en milieu in een stroomversnel
ling bracht. In de folder van het landelijk
overleg van de landschapsbeheersorgani
saties staat te lezen: 'Kleine landschapsele
menten als houtwallen, knotwilgen en
drinkpoelen dienen de mens reeds eeu
wen op vele manieren. Vooral op boeren
bedrijven hadden de landschapselemen
ten ieder een duidelijke functie zoals
brandstofbehoefte, leveren van hout voor
gereedschappen of zij deden dienst als
drinkplaats voor het vee. De opkomst van
de industrie, de technische ontwikkeling,
de schaalvergroting en het meer inten
sieve gebruik van de landbouwgronden,
heeft de aandacht voor de kleine land
schapselementen teruggedrongen. Om
streeks 1970 is daarin een kentering opge
treden. Vrijwilligers gaan uit bezorgdheid
om de aftakeling van het Nederlandse
landschap de handen uit de mouwen ste
ken'.
Met als draagvlak de vele vrijwilligers
werd in februari 1980 de SCLO opgericht.
Vrijwilligers als draagvlak
Het aantal bureaumedewerkers van de
SCLO - 10 - geleid door ir. B. J. Heijdeman,
heeft een sterk stimulerende, coördine
rende en begeleidende functie. Vele vrij
willigers zijn in Overijssel regelmatig ac
tief in het landschapsonderhoud. Het werk
dat zij verrichten bestaat o.a. uit wilgen
knotten, meidoornhagen snoeien, houtwal-
onderhoud, heidebeheer, prunus rooien
en bosonderhoud. Helaas is het vrijwilli
gerswerk slechts een druppel op de gloei
ende plaat. In Overijssel is nog veel ach
terstallig onderhoud. Er moet dan ook nog
veel werk verzet worden. De overheid,
grondeigenaren, het bedrijfsleven en vrij
willigers zullen hierin samen moeten wer
ken.
Vanaf 1982 heeft de SCLO met veel gewin
gebruik gemaakt van stimuleringsprojek-
ten. Dit geschiedde met behulp van de
Werkgelegenheids Verruimende Maatre
gel, tot 1988.
Sinds 1986 worden terugploegprojekten
te baat genomen voor werkgelegenheid in
het landschapsonderhoud. In 1987 diende
de SCLO een projekt in, waarbij in totaal
14,3 mensjaren in het spel zijn. Dit werd in
juni van genoemd jaar toegewezen. Er
was, landelijk beschouwd, nog geld over
uit de terugploegregeling! In dat kader
werden in de gemeente Weerselo boeren-
geriefbosjes opgeknapt, een steilwand
voor oeverzwaluwen werd opgesnoeid, en
aan houtwallen werd het nodige onder
houd gepleegd. Zo voerde een ploeg van 5
personen, waaronder 4 langdurig werklo
zen, onderhoudswerk uit in de gemeente
Bathmen. Drie actiepunten waren:
1 bestrijding van de voortwoekerende
prunus op diverse houtwallen,
2 onderhoud aan houtwallen, onder meer
met fraaie knoteiken,
3 vormsnoei aan laanbomen.
Jaarlijks worden door de SCLO een aan
tal activiteiten voor vrijwilligers georgani
seerd. Voor het winterseizoen 1988/1989
staan o.a. de volgende activiteiten op het
programma:
1 themadag hoogstamfruit, korte instruc
tiecursus over het onderhoud van
hoogstamfruitbomen
2 vervolgcursus hoogstamfruitbomen
3 themadag boerenerven
4 natuurwerkkampen in De Weerribben
5 basiscursus voor Mensen Zonder Baan
over 'Aanleg en verzorging van beplan
tingen'
6 themadag vleermuizen
7 themadag beken
8 de opening en afsluiting van het onder-
houdsseizoen.
Zoepkoeln
In het 'Jaarboek Twente 1984 en 1988' le
verden respectievelijk R. Struycken J.
Lammersen (SCLO) een warm pleidooi
(Lees verder op pag. 45)
14 Heemschut, november-december 1988
