Restauratieconvergent
Band 'Frühes Mittelalter) hoe belangrijk
indringende kennis van de gecompli
ceerde techniek is voor stilistische aspec
ten en dateringsvraagstukken (kerkschat
ten in Maastricht, Aken en Keulen).
Nieuwe leden
Dat het jonge Restauratieconvergent een
duidelijke uitstraling bezit, bewijzen
nieuwe leden, zoals Walter Vermeulen uit
Utrecht, die zich bezighoudt met de restau
ratie van tokkelinstrumenten, kleine orgels
en clavecimbels. Hij werd als meubelma
ker opgeleid, en bezit natuurlijk een uitste
kend gehoor.
Dan is er nog Ton Mooij, beeldhouwer
te Amersfoort, die als geen ander thuis is
in het klassieke beeldhouwersambacht.
Hij beheerst de traditionele technieken en
kruipt in de huid van de oude meesters -
belangrijk in een periode, waarin zure re
gen van prachtige beelden vormeloze lol
ly's maakt. Verder: Bert Jonker te Zwolle,
die specialist is in het restaureren van be
schilderingen in interieurs (bijvoorbeeld
het marmeren, nu ook te zien in het on
langs overgebrachte kerkje in het Open
luchtmuseum te Arnhem). Last but not
least: mevrouw Riet Groot-Koerkamp in
Twello, restaurator van schilderijen - goed
thuis in de klassieke technieken van de
kunstschilder.
Gevoelswaarde van kunstwerken
Jos Houbraken wijst terecht op de sterk
stijgende emotionele binding met in privé-
bezit zijnde kunstwerken - groot of klein.
Sinds een jaar of vijf - eigenlijk sinds de
recessie - heeft men meer geld over voor
de conservering en restauratie van kunst
voorwerpen, waar men zich gevoelsmatig
mee verbonden weet!
Emaille reclameborden
Curieus is, dat in de twintiger en dertiger
jaren (ook nog na 1945) door de Bond
Heemschut gestreden werd tegen emaille
reclameborden, die momenteel ijverig
worden verzameld en gekoesterd (er zijn
collecties van 1500 stuks!). Er zijn interes
sante voorbeelden van 'Art Déco' bij.
Duidelijk is, dat ook de gebonden kunst
Glas in lood raam in de St. Janskerkin Gouda uit 1603 over het ontzet van Leiden, (foto
Stichting Fonds Goudse glazen).
- evenals de architectuur - onderhevig is
aan wisselende smaakopvattingen. Waar
devrije kunsthistorische visies bestaan in
feite niet!
Incidentele vondsten
Iedere goede restauratie kan voor de
kunsthistorie winst betekenen. Jos Houbra
ken noemt het voorbeeld van een smerig
geworden wijzerplaat uit paleis 't Loo, die
na grondige reiniging een originele 'signa-
ture d' artiste' opleverde: Hanset - Horlo-
ger de la Cour- a Bruxelles (gemaakt vóór
de Belgische opstand, omstreeks 1820 -
Noord en Zuid waren nog één). De vermel-
Het Restauratieconvergent vorig jaar op de Vakbeurs Restauratie.
ding a Bruxelles was door krassen onlees
baar geworden. Het toeval wilde echter
dat Jos enige tijd daarvoor een andere wij
zerplaat van Hanset had gerestaureerd en
met behulp van een foto kon aantonen, dat
deze vermelding er moest staan.
Een ander voorbeeld: bij het restaure
ren van een uurwerk met beschadigde uit
beeldingen van de tekens van de dieren
riem 'pointilleerde' Jos Houbraken be
paalde, verloren gegane onderdelen. Op
deze wijze kunnen latere onderzoekers
zien, welke elementen gereconstrueerd
zijn. Jos restaureerde ook op fraaie wijze
een beeld (hout) van de Heilige Sebasti-
aan, voor het gelijknamige Gilde te Eind
hoven. Hierbij werden twee pijlen gere
construeerd, en kwam er een esthetisch
en kunsthistorisch verantwoorde poly
chromie tot stand.
Houbraken weet ook veel af van 'Hin-
terglasmalerei'. De naam zegt het al: om
beschadiging te vermijden schildert men
de voorstelling aan de achterzijde van het
glas. Deze techniek is vooral bekend uit de
volkskunst van Zuid-Duitsland, Oostenrijk
en Tsjecho-Slowakije. Ook de kasten van
stoeltjesklokken (vgl. de achttiende-
eeuwse Ruempolklokken uit Laren in de
Gelderse Achterhoek) bracht Houbraken
terug in het bonte kleed van weleer! Toch
respecteert hij jongere overschilderingen
van dit soort klokken, mits esthetisch ver
antwoord. 'Terugrestaureren' a la Cuypers
is een gepasseerd station - zeker niet al
leenzaligmakend, in 1988!
Meer informatie over 'Het Restauratiecon
vergent': schriftelijk, via postbus 597, 7200
AN Zutphen.
Heemschut, september-oktpber 1988 9
