MIP in Drenthe: een
inhaaloperatie
DIRK VAN DERMEULEN
bi twee jaar tijd wil Drenthe de overblijfselen van jongere stedebouw en bouwkunst
(1850-1940) in de provincie inventariseren. Dat gebeurt in het kader van het landelijk
Monumenten Inventarisatie Projekt (MIP). Het üjkt een gelegenheid bij uitstek om een
achterstand in te halen. Door de Rijksdienst Monumentenzorg is Drenthe nooit zo gezien
als een gewest dat er qua bouwkunst (jong of oud) uitschiet. Van alle door het Rijk
erkende monumenten in ons land is hooguit één procent in Drenthe terug te vinden. Voor
gedeputeerde mr. J. J. L. Pastoor was dat bij de presentatie van het project onlangs reden
genoeg om te stellen dat via het MIP de steken worden opgeraapt die het Rijk in de jaren
'60 in Drenthe heeft laten liggenWaarbij niet met zekerheid te zeggen is dat er na de
MlP-operatie veel meer beschermde monumenten zullen zijn in de zin van de wet. Maar
is registratie op zichzelf al niet een vorm van bescherming...?
Villa aan het Zuideinde in Meppel, voorbeeld van het eclecticisme (foto Fotodienst Pxov.
Drenthe)
School (burgerwoningbouw hoek Ooster
houtstraat/Parkstraat), parkachtige structu
ren met villa's (Assen-Zuid), jongere boer
derijtypen van baksteen en met rietdakbe
dekking (Hoofdvaartsweg); buiten de pro
vinciale hoofdstad de eigen bouwstijl in
het gestichtsdorp Veenhuizen met op
straat nog veel gietijzeren elementen, wa
terstaatskerken (Bovensmilde) en bou-
wobjecten van rond de eeuwwisseling, die
zo kenmerkend zijn voor de ontstaansge
schiedenis van het huidige Drenthe, zoals
bijvoorbeeld het vroegere tramstation in
Hijkersmilde.
Veel jonge bouwkunst
In de brochure zijn sporen zichtbaar ge
maakt van vroegere lintbebouwing, maar
evenzeer van meer stedelijke bouwkunst.
Project-coördinator van MIP-Drenthe is
ing. Wim Postma, die sindskort vanuit het
provinciehuis te Assen met monumenten
zorg is vervuld, maar daarnaast al langer
lid is van de Heemschut-commissie in
Drenthe. Hij beschrijft aan de hand van cij
fers het relatief grote belang van de jon
gere bouwkunst in de monumentenzorg
van Drenthe: 'Er staan hier veel onroe
rende objecten, die zoals de Monumenten
wet omschrijft, van algemeen belang zijn
wegens hun schoonheid, hun betekenis
voor de wetenschap of hun volkenkundige
waarde. Slechts 536 monumenten en 16
stads- en dorpsgezichten zijn tot nu toe in
onze provincie van rijkswege beschermd.
De oorzaak van dit geringe aantal kan on
dermeer gezocht worden in het feit dat tot
nu toe vooral monumenten uit de periode
van voor 1850 beschermd werden.'
Postma verder: 'U moet daarbij beden
ken, dat Drenthe in het midden van de ne
gentiende eeuw zeer dun bevolkt was. Het
aantal huizen in Drenthe bedroeg in 1850
circa 12.000. Meppel was toen de grootste
stad van Drenthe met 6500 inwoners. As
sen telde in die tijd niet meer dan 4500
ingezetenen.' De groei kwam pas later: tot
1940 verdrievoudigde het aantal inwoners
van de provincie van 80.000 tot 260.000. Het
aantal woningen groeide met 42.000 tot on-
In zo'n uitlating van de monumentenzorg
gedeputeerde is toch op z'n minst iets van
ergernis en miskenning voelbaar. Pastoor
onderbouwde dat door erop te wijzen dat
nagenoeg alle stromingen uit de Neder
landse architectuur en de stedebouw uit
de MlP-periode in deze provincie terug te
vinden zijn.
Een informatiebrochure met voorbeel
den van bouwkunst in Drenthe, uitgegeven
bij de start van het project, toont zijn gelijk.
Achter elkaar worden we in Assen gecon
fronteerd met 'Drentse'kenmerken van de
Haagse School (woonhuis hoek Vaart ZZ/
Emmastraat), het neo-gotische en het neo-
renaissancistische van rijksbouwmeester
C. H. Peters (voormalig postkantoor Kerk
plein), gevolgd door de als 'nationale
bou wsfj/1' bedoelde werken van dr. P. J. H.
Cuypers (gebouw Drents Museum); verder
sobere Art Nouveau (winkelpand 'Bomeo'
hoek Stationsstraat/Oostersingel), over
blijfselen van de Delftse Schoolstijl
(ziekenhuisgebouw Oosterhoutstraat), het
expressionisme van de Amsterdamse
Opvallende burgerwoning op de hoek Oosterhoutstraat/Parkstraat te Assen. Een fraai spel met
bouwvolumes. Let ook op de gecompliceerde mansarde kap (foto Fotodienst Prov. Drenthe)
32 Heemschut, september-oktober 1988
