Heiligdommen in Nepal met
Nederlands geld
gerestaureerd
GERTRUDIS A. M. OFFENBERG
Tussen China in het noorden en India in het westen en zuiden ligt het koninkrijk Nepal,
vooral bekend door de Himalaya, het hoogste gebergte ter wereld. Het centrum van het
land, zowel economisch, politiek als cultuurhistorisch, bevindt zich in de Kathmanduval-
lei. Daar liggen de voornaamste steden Patan en Bhaktapur, naast de hoofdstad Kath-
mandu.
Bhaktapur, stad van de rijst, is stedebouw
kundig gezien, het best bewaard gebleven
in zijn oorspronkelijke staat. De stadsinde-
ling vormt de neerslag van een strenge
kaste-indeling en is bovendien sterk door
religie beïnvloed. Ontelbare hindoeïsti
sche festivals met bijbehorende proces
sies hebben een duidelijk stempel op de
stedelijke ruimte gedrukt. Bhaktapur
wordt bijna uitsluitend door We wars be
woond, een etnische groep die door zijn
hoogontwikkelde handvaardigheid het
aanzien van vele stadjes en dorpen in de
Kathmanduvallei heeft bepaald. Hun
bouwkunst is befaamd en hoewel het me
rendeel van de Newars boer is, hebben
hun nederzettingen, groot of klein een
echte stedelijke structuur.
De nauwe straatjes, gevormd door rijen
smalle, hoge huizen, worden regelmatig
afgewisseld door ruime pleinen, waaraan
schitterend gedecoreerde tempels staan.
Ofschoon Bhaktapur dicht bevolkt is,
wordt de beperkte privéruimte aangevuld
door de overvloedige openbare ruimte.
Tempels, pagodes en andere heiligdom
men worden niet alleen voor religieuze
doeleinden gebruikt, men hangt gerust de
was te drogen op tempelbinnenplaatsen
en verkoopt groente en fruit op de toe-
gangstrappen. Kinderen spelen paardje
op de talrijke godenbeelden en verstop
pen zich achter drukbezochte altaren.
Zoals in vele zuidelijke en oosterse landen
worden de meeste dagelijkse bezigheden
op straat afgehandeld. Kappers, kleerma
kers en pottebakkers oefenen hun beroep
buiten uit, lichaam en kleding worden bij
de openbare wasplaatsen geboend, naast
offers brengende en biddende gelovigen
en pelgrims.
Maatschappij en religie vormen één ge
heel, zoals bij ons in de middeleeuwen.
Maar ook stad en land zijn in harmonie,
vooral omdat gebouwd wordt met natuur
lijke materialen: baksteen en hout. De Ne
wars zijn meesters in de houtsnijkunst en
hun versierde gesneden vensters, balken
en daklijsten zijn een lust voor het oog.
Van de drie bovengenoemde steden heeft
Bhaktapur het meest te lijden gehad van
aardbevingen. Vooral die van 1834 ver
woestte een groot gedeelte van de gebou
wen, zodat er maar weinig ouder zijn dan
150 jaar.
Vereniging Nederland-Nepal
In 1967 werd de Vereniging Nederland-
Nepal, kortweg de VNN opgericht voorna
melijk om het trekken in de Himalayas te
bevorderen. Men begon met 23 leden, een
getal dat inmiddels tot ongeveer 1700 is
uitgegroeid. Behalve aan de schitterende
natuur werd op landelijke bijeenkomsten
ook veel aandacht aan de oude Nepalese
cultuur besteed. Er kwam een vaste ver
blijfplaats van de VNN in Kathmandu, het
Holland Nepal House, terwijl een kwartaal
schrift Himalaya de VNN-leden informeert
over sportieve en culturele zaken. Om iets
terug te doen voor het gastvrije land met
zijn uiterst vriendelijke bevolking, besloot
men in 1976 om een heiligdom in Bhakta
pur te laten restaureren, de Cyasilim Man-
dap.
De Cyasilim Mandap, religieus paviljoen gewijd aan de god Bhairaxa. Gerestaureerd door de Vereniging Nederland-Nepal (dia dr. J.A. Noordijk)
28 Heemschut, september-oktober 1988
