Forum over omstreden
plannen rond Valkhof
Koninklijke Woudenberg Ameide jyJs
rende wegen die hier de entree van de
binnenstad vormen. Paul Kuitenbrouwer
benadrukt echter dat zijn plan niet strijdt
met de vooroorlogse bebouwingsstruc
tuur. Voor de oorlog was het terrein vrij
wel rondom begrensd door bebouwing.
Meer museumsuggesties
Het voorstel van Paul Kuitenbrouwer is niet
het enige. De laatste tijd zijn er meer
ideeën gelanceerd en er zullen zeker nog
nieuwe volgen. Ter gelegenheid van de
Dag van de Architectuur, 1 juli, presen
teerden drie Nijmeegse afstudeerders van
de Tilburgse Academie van Bouwkunst
een plan voor de bouw van een archeolo
gisch museum op het Valkhof. Zij ont
wierpen een eigentijds vormgegeven
bouwmassa in de helling aan de rivierzijde
van het park, tussen de twee burchtrestan
ten, als oplossing van de ruimtenood bij
het Provinciaal Museum Kam te Nijmegen.
In augustus '87 maakte de BNA-kring Nij
megen een ideeënschets voor een mu
seum voor moderne kunst op het Kelfkens-
bos. Paul Kuitenbrouwer karakteriseert dit
ontwerp echter als een 'stalen blokken
doos', die op elke willekeurige plek kan
staan omdat de relatie met de omgeving
ontbreekt.
De studie van de BNA-kring en het pro-
jekt van Paul Kuitenbrouwer hebben de
zelfde funktionele aanleiding: De ruimte
problemen bij de Commanderie van Sint
Jan. Dit museum, dat zich toch al slecht
leent voor het tonen van kunst, zou aan
zienlijk uitgebreid moeten worden. De
beide initiatiefnemers vinden deze uitbrei
ding niet gewenst, mede door de slechte
bereikbaarheid. Het alternatief van Kuiten
brouwer is gebaseerd op een reëel pro
gramma van eisen, dat geformuleerd is in
samenspraak met de conservator Mo
derne Kunst van de Commanderie, die als
(fictief) opdrachtgever optrad.
Keerpunt
Realisatie van een museum aan het Kelf-
kensbos is nog ver weg. Deze bespreking
kan zich daarom beperken tot een globaal
ruimtelijk niveau. De benodigde grond is
(nog) niet ter beschikking en de Nij
meegse politiek moet het signaal nog op
vangen. Voorlopig gaat het slechts om een
suggestie van een afstudeerder, die be
oogt de betrokkenen attent te maken op
een concreet alternatief. Het gedurfde
voorstel verdient echter serieuze aandacht
in de discussie over dit gebied. Meer dan
andere opties toont dit plan respect voor
de historisch en stedebouwkundig gevoe
lige context.
In de omgeving van het Valkhof is hoog
uit één kans te vergeven. Meer grootscha
lige ingrepen, door zowel eigentijdse
nieuwbouw als reconstructie, zouden deze
unieke plek onaanvaardbaar aantasten.
Het nieuwe voorstel kan een keerpunt be
tekenen in de discussie over herbouw van
de Valkhofburcht.
Abele Reitsma (Nunspeet) studeerde
Bouwkunde aan de HTS te Zwolle, richting
Restauratie Monumentenzorg.
Kunsthistorische Salon Nijmegen en Heemschut organiseren:
Op 29 oktober 1988 organiseren de kunsthistorische Salon Nijmegen en de Bond Heem
schut een forum over het Valkhof in Nijmegen. Er zullen voordrachten en discussies
plaatsvinden waarin de problematiek van het reconstrueren van bouwkundige monu
menten in het algemeen en de omstreden plannen voor de reconstructie van de "Valkhof-
burchtte Nijmegen in het bijzonder centraal staan.
De kunstenaars Jan van Goyen en Albert
Cuyp schilderden het kloeke en machtige
profiel van de Valkhofburcht, hoog boven
de Waal gelegen nog naar het leven; de
schetsen en foto's die het huidige "Valkhof
portretteren, tonen daarentegen een be
boste heuvel waartegen slechts in de fan
tasie van de toeschouwer de contouren
van de inmiddels gesloopte burcht verrij
zen. De burcht werd tussen 1795 en 1797
afgebroken; de uit de Salische periode da
terende Sint Nicolaaskapel en de Staufi-
sche Sint Maartenskapel, algemeen be
kend als de Barbarossaruïne, resteren nog
als kunstmatige ruïnes in het door J. D.
Zocher sr. ontworpen Valkhofpark. Dit ste
delijk rustpunt, geklemd tussen het Kelf-
kensbos en de Waal, is echter het onder
werp van een discussie, waarin de strij
dende partijen hun inmiddels onwrikbaar
geworden stellingen hebben ingenomen:
wordt de Valkhofburcht gereconstrueerd
of niet? In het recente januari-nummer van
Heemschut kwamen de voor- en tegen
standers van een dergelijke herbouw aan
het woord. In Nijmegen presenteren bin
nenkort de gemeentelijke monumenten-
commissie en de afdeling economische za
ken van deze gemeente een adviesrapport
inzake de "Valkhofkwestie' aan het college
van B en W.
In het heetst van de strijd organiseren
de Kunsthistorische Salon Nijmegen en de
Heemschut Gelderland dan nu het "Valk
hof-forum'. De organisatoren willen, door
uiteenlopende gastsprekers aan het
woord te laten de discussie rondom de re
constructie van de Valkhofburcht in een
breder perspectief plaatsen. De Bond
Heemschut nodigt haar leden en anderen
van harte uit deel te nemen aan dit "Valk
hof-forum'.
Programma
Het Valkhof-forum vindt plaats op zater
dag 29 oktober 1988 in het cultureel cen
trum 'de Lindenberg' te Nijmegen.
Er zijn voordrachten van o.a.
- drs. J. M. Nooy, voorzitter der Nijmeegse
Valkhofvereniging
- prof. dr. ir. C. L. Temminck Croll, emeri
tus hoogleraar restauratietechnieken TU
Delft, restauratiearchitect
- dr. W. F. Denslagen, Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, Zeist
- ir. P. E. Hoeke, stadsarchitect der ge
meente Nijmegen
Na de voordrachten volgt een forumdis
cussie.
Het Valkhof-forum wordt financieel on
dersteund door het restauratie/aanne
mingsbedrijf Koninklijke Woudenberg-
Ameide b.v. te Ameide.
De KSN en de Bond Heemschut ontvan
gen u graag op dit Valkhof-forum. Deel
name hieraan bestaat uit de toegang tot de
voordrachten en de discussie, drank tij
dens de pauzes en de tijdige toezending
van de congresbundel met daarin de bij
dragen der gastsprekers en de daginde
ling. Indien u dit wenst, reserveren wij
voor u een lunch in de bistro van 'de Lin
denberg".
Inschrijving tot en met 14 oktober aan
staande.
Entreegeld:
- 35,- exclusief lunch// 45,- inclusief
lunch
- 30,- exclusief lunch// 40,- inclusief
lunch (gereduceerd tarief voor Heem
schutleden en studenten).
U maakt het bedrag over op giro 647666 of
bank Rabo 119454513 ten name van Ver
eniging Kunsthistorische Salon Nijmegen
(KSN) en vermeldt daarbij uw naam en 'Fo
rum'. Eveneens ontvangen wij graag
schriftelijk uw correspondentieadres en,
indien noodzakelijk, een kopie voor de ge
noemde reductie. Secretariaat: KSN, Burg-
hardt van de Bergstraat 33,6512 DD Nijme
gen, Tel. 080-227874
Koninklijke Woudenberg Ameide b.v. te Ameide realiseerde o.a. de volgende projecten:
Doesburg, herbouw en restauratie van NH Kerk en toren; Doetinchem, herbouw toren;
Doorwerth, herbouw van het kasteel; Xanten, in het archeologisch park onder meer het
amphitheater, stadsmuren en -torens, poortgebouwen en onderbouw tempel.
Heemschut, september-oktober 1988 17
