Heemschut
Gemeente mag slopen wat
minister beschermt
In de nieuwe Monumentenwet:
De.
s.iiTom
*544!
De oude St. Antonispoort in Amsterdam
uit 1488, nu bekend als het Waagge
bouw (zie pag. 24,25 en 26)
In de nabije toekomst zal een gemeentebestuur kunnen gaan beslissen over een
aanvraag tot sloop van een monument terwijl het Rijk - overigens terecht - de verant
woordelijkheid houdt een gebouw als monument aan te wijzen. Een merkwaardige
tegenstrijdigheid, die, blijkens de recente Memorie van Antwoordn.a.v. de vervan
ging van de Monumentenwet, uiteindelijk toch zijn neerslag krijgt in dé nieuwe wet.
Wat de ene hogereoverheid opbouwt mag - grofweg uitgedrukt - straks de andere
(lagere) overheid afbreken. Het decentralisatie (stok)paardje wordt hier wél erg wild
bereden.
De kritiek op dit punt van Heemschut en de andere bij de Nationale Contactcommis
sie Monumentenbescherming (NCM) aangesloten 310 monumentenórganisaties, als
mede enkele Tweede-Kamerfracties en de Raad van State heeft geen gevolg gehad.
Minister Brinkman verbindt wel een paar
voorwaarden aan die bevoegdheid van
gemeentebesturen om rijksmonumenten
te slopen.
Zo moeten zulke gemeenten over een ei
gen monumentenverordening beschikken,
die tenminste de komst van een monumen
tencommissie regelt en o.m. moet advise
ren over sloopvergunningsaanvragen.
Maar wat stelt een en ander voor als aan
zo'n verordening geen nadere eisen wor
den gesteld dan dat zij 'de mogelijkheid
biedt personen te benoemen, die binnen
het brede scala van de monumentenzorg
beroepsmatig en/of persoonlijk over kwa
liteiten beschikken die voor een slagvaar
dig werkende commissie van belang zijn'.
Een nogal magere 'eis', die straks niet kan
verhinderen, dat commissies in al te grote
'slagvaardigheid' eng geïnterpreteerde
economische en andere belangen laten
prevaleren boven het belang, dat de mo
numentenbescherming wil dienen. Het be
schikken over een monumenten verorde
ning en een slagvaardige commissie al
leen vormen nog geen garantie voor een
goed monumentenbeleid. Daar is meer
voor nodig. Heemschut vindt evenals de
NCM, dat alvorens tot sloop kan worden
overgegaan, de minister eerst de bescher
mende status van een monument moet op
heffen. Daarna valt het pand dan gewoon
onder het normale regime van de gemeen
telijke regels inzake slopen van gebou
wen.
50-jaren grens
Een ander in brede kring bestaand verlan
gen, waaraan de minister ondanks kriti
sche vragen uit diverse Tweede-Kamër-
fracties en vele monumentenórganisaties
w.o. Heemschut in de nieuwe wet voorbij
gaat is de opheffing van de 50-jaren grens
om een gebouw als monument ih aanmer
king te laten komen. De sloopplannen vo
rig jaar voor het Amsterdamse Burger
weeshuis laten zien, hoe goed het is die
grens af te schaffen.
Zowel op een in mei gehouden Studiedag
van de NCM als in het bestuur van de ge
zamenlijke monumentenórganisaties kon
geen enkel argument gevonden worden,
dat handhaving van die willekeurige grens
rechtvaardigt.
Nederland neemt met deze regel een wer
kelijk unieke positie in.
Afgézien van Denemarken, waar in elk ge-
veil nog een 100-jaar grens bestaat, komt in
geen enkël europees land een leeftijd
grens voor. Het oordeel of een object wet
telijke bescherming als monument be
hoeft, moet op de kwaliteit van dat monu
ment zijn gebaseerd. Een minimum-leeftijd
is, zo menen deze organisaties, in dit ver
band volstrekt niet relevant. De angst dat
het loslaten van de grens zou leiden tot een
sterke toeneming van het aantal be
schermde monumenten is ongegrond om
dat dë mógelijke aanwijzing tót monument
toch van geval tot geval bekeken zal wor
den. Wanneer een object waardevöl en
beschermenSwaardig wordt geacht mag
het geen verschil makén of dit nu van vóór
1850, van vóór 1940 of van daarna is.
Onderhoudsplicht
Eèn oude wens van Heemschut én NCM,
waaraan de minister óók nü weèr voorbij-
In dit nummer:
Boeken 18, 23
Foto omslag:
Redactie:
Drs. J. Kamerling, eindredacteur
Drs. A. M. ten Cate
R. Dinger
Dr. E. Jans
Vaste medewerk(st)ers:
J. Th. Balk, Amsterdam
Drs. H. C. Franssen, Amsterdam
Drs. J. Huysmans, Utrecht
Drs. P. Karstkarel, Leeuwarden
D. van der Meulen, Assen
R. Lureman, Doetinchem
Drs. W. J. Pantus, Nijmegen
J. E. van der Wielen,
's-Gravenhage
Drs. D.S. van Schaardenburg-van der
Wouden, Amsterdam
Correspondentieadres
Bond Heemschut:
Nieuwezijds Kolk 28,
1012 PV Amsterdam;
tel. 020-225292 (secr. en juridische zaken)
tel. 020-230994 (eindredactie)
tel. 020-230994 (ledenadministratie)
Postgiro 124326
Lidmaatschap 50,- per jaar
Voor 65+ 35,- en voor 30" 25,-
Opzegging alleen vóór 1 december.
Correspondentie voor advertenties:
Bosch Keuning
Postbus 1, 3740 AA Baarn
tel. 02154-8 23 45
gironummer 4988
Grafische verzorging
Bosch Keuning - Baarn
i
Overzeese architectuur 4, 5, 6
Restauratie als ontwikkelingshulp? 7
Hollandse bouwstijl in Recife 8,9
Het West-Indisch huis 10,11,12
Herbouw van de Valkhofburcht? 14t/m18
Het huis Wylerberg 19
Landelijke bouwkunst Mecklenburg 20
Heemschut in actie 22,26
Nieuwe bestemming voor Waag
gebouw in Amsterdam 24,25
Nieuws uit de provincies 26, 27
Verenigingsnieuws 28
Bureau inventarisatie monumenten 28
Doorkijkje op Grote Kerk van Breda vanuit
het Begijnhofje. Een illustratie uit het fraai
geïllustreerde nieuwste boekje uit de Esso
Museumreeks 'Begijnen in Brabant'.
Jaargang 65,
no. 1, januari 1988
Heemschut verschijnt 9x per jaar
Tijdschrift van de Bond Heemschut
opgericht in 1911
Beschermvrouwe
H.M. Koningin Beatrix
Heemschut, januari 1988
3
