Seinhuis naar
Spoorwegmuseum
Pleidooi voor
provinciale
monumentenzorg
Begraafplaats niet
deels bebouwen
AZU-hoofdgebouw II
niet slopen
Stadssilhouet
verdraagt geen
nieuwbouw meer
Kraneschipbrug niet
afsluiten
Strijd om portaal van
St. Jan
Hoogezand - Na de automatisering
van het baanvak Groningen-
Nieuweschans zal onder meer het
seinhuis op post T overbodig wor
den. Dit is een van de weinige nog
resterende en uit historisch oog
punt belangrijke gebouwen van
deze categorie. De Bond Heem
schut en het Cuypers Genootschap
hebben de Nederlandse Spoorwe
gen verzocht een onderzoek te
laten instellen of het gebouwtje niet
bewaard kan blijven, bijvoorbeeld
in het Spoorwegmuseum te
Utrecht. Het zou er een welkome
aanwinst zijn die de aantrekkelijk
heid van het museum vergroot, me
nen beide organisaties.
Friesland - De Bond Heemschut
heeft het bestuur van de Vereni
ging van Friese Gemeenten ge
vraagd haar invloed bij de rijks
overheid aan te wenden om te be
werkstelligen dat het subsidie-re
gime voor de monumentenzorg zo
danig wordt aangepast dat het be
schikbaar gestelde geld indien
noodzakelijk intergemeentelijk
kan worden verdeeld.
De door het rijk gefourneerde bud
getten voor monumentenrestaura
tie komen nu beschikbaar in het
kader van de financiële decentrali
satie en de meerjarenramingen die
de gemeenten zelfstandig hebben
ingediend. Gevolg is dat verschei
dene gemeenten met een relatief
laag budget niet in staat zijn hun
monumenten in redelijke staat te
houden. Daar komt nog bij dat
door de ontoegankelijkheid van
het nieuwe subsidieregime woon
huismonumenten nu vaak worden
gerestaureerd met geld uit het
stads- en dorpsvemieuwingsfonds.
Als de subsidiegelden interge
meentelijk zouden kunnen worden
verdeeld ontstaat een flexibiliteit
vergelijkbaar met de financiële re
gelingen voor stads- en dorpsver
nieuwing.
Een ander punt van zorg voor de
bond is de problematiek rondom
het instellen van gemeentelijke
monumentencommissies en het
vaststellen van monumentenveror
deningen. De bond acht het min
der gewenst dat gemeenten onaf
hankelijk van elkaar een monu
mentenbeleid gaan ontwikkelen,
nog afgezien van de grote moeite
die het zal kosten om overal monu
mentencommissies te bemannen.
De Vereniging van Friese Ge
meenten wordt in overweging ge
geven de uniformering van monu
mentenverordeningen te bevorde
ren en één monumentencommissie
in de provincie Friesland in te stel
len. Organisatorisch kan wellicht
aansluiting gezocht worden bij het
Welstandstoezicht Hüs en Hiem,
oppert de bond.
Heerenveen - De desolate toe
stand van de begraafplaats en de
vele open ruimten in de omgeving
veroorzaken stedebouwkundig ge
zien problemen waarvoor de ge
meente drie alternatieven heeft. De
Bond Heemschut heeft de gemeen
te bericht van mening te zijn dat
gedeeltelijke bebouwing op het
begraafplaatsterrein ongewenst is.
Men doet er goed aan te besluiten
de historische begraafplaats öf ge
heel intact te laten en te renoveren,
öf in haar geheel te ruimen en het
temein een nieuwe bestemming te
geven, als een waardig groen-ele-
ment in een nieuwe stedebouw-
kundige context.
Utrecht - Dat de panden van het
Academisch Ziekenhuis Utrecht
die gelegen zijn aan de Catharijne-
singel niet zullen worden afgebro
ken, juicht de Bond Heemschut toe,
maar minder te spreken is men er
over de plannen het Hoofdgebouw
II te slopen. Dit gebouw dateert uit
het begin van deze eeuw. Architect
van Lokhorst heeft de verschil
lende bouwdelen met eigen func
ties evenwichtig, herkenbaar en
markant vormgegeven en een ver
zorgde detaillering toegepast. De
bond benadrukt dat dit bouwwerk
een exponent is van de overgang
van het historische naar het mo
derne bouwen waaraan een boei
ende bouwvisie ten grondslag ligt.
Het gebouw ligt in de zichtas van
de Cathaiijnesingel en heeft een
ruimtelijke relatie met de Justus
van Effenstraat. De stedebouwkun-
dige positie vertegenwoordigt dus
ook een aanzienlijke waarde, vindt
de bond.
Nu ook nog de bouwkundige staat
van onderhoud goed blijkt te zijn,
is de bond van mening dat de
noodzaak tot sloop niet vaststaat en
dat geen redenen kunnen worden
gevonden dit bouwwerk teloor te
laten gaan. De Bond Heemschut
heeft B en W van Utrecht met enige
klem verzocht doorslaggevende
betekenis toe te kennen aan het
belang dat wordt gediend met in
standhouding van dit cultuurmonu
ment.
Buren - Aan de Buitenbuurt staat al
een blokje huizen met garages. De
Bond Heemschut betreurt dit en
ziet geen redenen om dat ook toe
te staan voor het Kastanjelaantje en
de Komewal. Als de gemeente
raad daartoe toch zou besluiten,
wordt onvermijdelijk afbreuk ge
daan aan de visueel-ruimtelijke
waarde van de dijk die men duide
lijk ervaart, komend vanuit de Bui
tenbuurt. De bond wijst de ge
meenteraad erop dat de voorgeno
men herziening van het bestem
mingsplan in strijd is met de uit
gangspunten van het bestem
mingsplan 1977. Daarin is sprake
van het openhouden van dit ge
bied, mede om het gezicht op het
stadssilhouet te beschermen.
Meerkerk - Rijkswaterstaat wil de
bijna honderd jaar oude Krane
schipbrug over het Merwedeka-
naal bij Meerkerk aan het open
baar verkeer onttrekken. Dit zal
volgens de Bond Heemschut de
monumentaliteit van de brug deva
lueren en het begin zijn van een
proces dat leidt tot verwijdering
van de brug.
De bond heeft Rijkswaterstaat ge
schreven dat deze teloorgang zal
moeten worden voorkomen. De
Kraneschipbrug is de enige in zijn
soort in Nederland en een monu
ment van techniek. Instandhouden
en functioneren kost geld, maar de
brug vertegenwoordigt voldoende
'documentaire' waarde om dat te
rechtvaardigen, meent de bond,
die Rijkswaterstaat verzoekt een
onderzoek in te stellen naar alter
natieven voor het beheer van de
brug.
Den Bosch - De St. Jan mag dan
prachtig zijn gerestaureerd, er is
zonder vergunning voor de sacris
tie een tochtportaal gebouwd. De
kwestie kwam onlangs voor de af
deling voor de Geschillen van Be
stuur van de Raad van State, waar
Mr. J. Bergé namens de bond het
bouwsel aanvocht.
De een noemt het modeme tocht
portaal 'een vlekje op de perfecte
restauratie van de St. Jan' een an
der vindt het 'een container'. Het
staat er al sinds 1985.
De Bond Heemschut wil geen be
moeienis met welke aanpassing
van het portaal dan ook. Hij wil na
leving van de monumentenwet. De
monumentenvergunning ervoor
kwam af nadat het gebouwtje er al
anderhalfjaar stond.
Overijssels kanaal - Nu het gedeelte Deventer-Raalte van het Overijs
selse kanalenstelsel dit jaar gesloten zal worden voor het scheep
vaartverkeer, wordt het kanaal overgedragen aan het Waterschap
Salland en komen de bruggen in beheer en eigendom bij de gemeenten
Raalte en Diepenveen. De Bond Heemschut beschouwt kanaal en
bruggen als een cultuuzhistorisch-landschappelijk samenhangend ge
heel dat waard is behouden te blijven (zie Heemschut 1986, itr. Z, blz.
117 en 1987, nr. 1, blz. IS). Rijkswaterstaat verrichtte een inventarise
rend onderzoek en de Recreatiegemeenschap Salland liet een ontwik
kelingsplan maken voor het toeristisch-recreatieve gebruik van het
kanaal.
Er zijn dus al bouwstenen voor een gemeenschappelijke visie over de
toekomst van het kanaal, maar er is nog steeds geen beleidsplan. Dat
verontrust Heemschut, dat daaraan uiting heeft gegeven in brieven
aan de gemeentebesturen van Raalte en Diepenveen en aan Gedepu
teerde Staten van Overijssel. Voorkomen moet worden dat de bruggen
worden vervangen door grondlichamen met duikerconstructies,
waardoor het kanaal in compartimenten uiteenvalt en zijn bestaande
waarden geheel verliest.
22
Heemschut, januari 1988
