HEEMSCHUT IN AKTIE
Restauratie 't Witte Hoes
in Adorp door
Heemschut onderscheiden
Structuurplan gaat
alleen in op de
economische
aspecten
Boerderij niet slopen,
maar beschermen
Molenviergang blijft
vrijwel zeker
Gemeentehuis andere
bestemming geven
Sloop Notarishuis in
bestemmingsplan
Groningen - Nu de gemeenteraad
een besluit neemt over het ont-
weip-Structuurplan '86, heeft de
Bond Heemschut zijn bezwaren
aan de raad uiteengezet. Indertijd
deed de Bond dat al bij het college
van B en W (zie Heemschut van fe
bruari 1987, nr.blz. 13). De bond
is akkoord met de doelstelling: de
centrumpositie van de stad behou
den en versterken en daartoe een
zo goed mogelijke functioneel-
ruimtelijke samenhang nastreven.
Helaas komen in het plan een aan
tal belangrijke factoren niet tot hun
recht; andere zijn volgens de bond
discutabel.
Zo vervult het eenzijdige karakter
van de beleidslijnen de bond met
zorg: alleen economische en func
tionele aspecten spelen een rol.
Een zo smalle basis staat haaks op
de zorgvuldigheid waarmee eer
tijds in het Bestemmingsplan voor
de Binnenstad met hogere waar
den is omgegaan.
In het voorliggende Structuurplan
worden slechts zeventien regels
gewijd aan de noodzaak om bin
nen de gewenste functionele ont
wikkeling een 'optimale herken
baarheid of identiteit' te waarbor
gen. Hierbij wordt volstaan met
een beschrijving van enkele kwali
teiten die de stad bezit en de op
merking dat het historische stads
centrum het belangrijkste uit
gangspunt is. Tegelijkertijd wordt
vastgesteld dat in het centrum
ruimtelijke en stedebouwkundige
veranderingen nodig zijn om te
voorkomen dat een doodse stad
ontstaat. Aan dat laatste, het voor
komen dat Groningen een 'mu-
seumstad' wordt, is wel het over
grote deel van de tekst van het
Structuurplan gewijd.
In vele commentaren is dit manco
gesignaleerd, maar de reactie van
B en W stelt de bond niet gerust:
de afweging tussen gewenste ver
anderingen en oude waarden dient
in een eerder stadium te ge
schieden, namelijk aan de hand
van beleidslijnen die in het Struc
tuurplan moeten worden aangege
ven. Deze lijnen behoren overeen
te stemmen met het al bestaande
Bestemmingsplan en de Doelein
dennota. De opmerking dat de
meeste waardevolle panden reeds
via de Monumentenwet zijn be
schermd, gaat volgens de bond
geheel voorbij aan de realiteit dat
een monument in zijn beeldwer
king sterk afhankelijk is van de
kwaliteit van zijn omgeving en in
een geïsoleerde positie wordt ge
schaad. Een duidelijk voorbeeld
daarvan is het Pepergasthuis aan
het Kattendiep.
Het stedebouwkundig-ruimtelijk,
architectonisch en cultuurhisto
risch aspect dient volgens de bond
op ondubbelzinnige wijze als richt
lijn voor het te voeren beleid in het
Structuurplan te worden opge
nomen.
Grootschaligheid
Een ander punt van bezwaar van
de Bond Heemschut is de flexibili
teit met betrekking tot de toe te
laten bouwvolumina en bouwhoog
ten. In het plan worden zij voor de
binnenstad ter discussie gesteld en
dat terwijl het Bestemmingsplan
duidelijke richtlijnen geeft. In deze
benadering klinkt de roep om
grootschaligheid uit de jaren vijftig
weer door. Die trend tekent zich
reeds af in het plan-Kreupelstraat
en het uitbreidingsplan Provin
ciehuis, die beide de belevings
waarde van het stadsbeeld aantas
ten en in strijd zijn met het Bestem
mingsplan. Iets dergelijks doet
zich voor in het scenario voor de
Verbindingskanaalzone. Daar leidt
het bovendien tot een beeld dat
volgens de bond niet past in een
stad van 168.000 inwoners. De
richtlijnen van het Bestemmings
plan geven, vooral in de toelich
ting, voldoende mogelijkheden
voor nieuwe ontwikkelingen, maar
vragen bij inpassing van grotere
eenheden wel een verschij
ningsvorm die past in de schaal
van de omgeving. Deze richtlijnen
komen volgens de bond niet voor
een nog flexibelere benadering in
aanmerking.
De bond mist in het Structuurplan
een standpunt over de betekenis
van stedebouwkundige en cultuur
historische waarden voor het toe
risme. Dit belang loopt parallel met
dat van de inwoners voor zover het
het leefklimaat van de stad betreft.
Het Structuurplan gaat volgens de
bond ook te veel uit van overspan
nen verwachtingen met betrekking
tot de groei van de stad. Groningen
is een regionaal centrum, zeker,
maar echter wel in het dunst be
volkte gebied van Nederland, het
heeft slechts zwakke internationale
betrekkingen en zal in inwonertal
eerder afnemen dan toenemen.
Een overmaat aan vestigingsmoge
lijkheden voor grootschalige ont
wikkelingen, zoals in het Structuur
plan voorzien, leidt uiteindelijk tot
speculatie, physieke slijtage en
een voortijdige ondergang van cul
tuur-historische waardevolle ge
bieden, zo waarschuwt de bond.
Bergharen - De Bond Heemschut
heeft het college van B en W van
Wijchen verzocht het bestem
mingsplan niet te wijzigen en te be
vorderen dat het boerderijtje Stom-
pedijk 2 wordt geplaatst op de ge
meentelijke lijst van beschermde
monumenten. Samen met de N.H.
pastorie en het oude raadhuis, die
beide reeds op de Rijksmonumen
tenlijst staan, vormt de betreffende
boerderij volgens de bond een
component waarvoor planologi
sche en juridische bescherming
noodzakelijk is. De bond merkt
verder op dat het nieuwbouwplan
voor een grotere woning op de
plaats van het boerderijtje de rooi
lijn volgens het bestaande bestem
mingsplan overschrijdt.
Aarlanderveen - Het behoud van
de vier molens van de molen
viergang in dit Zuidhollandse dorpje
lijkt nu vrijwel zeker. De landelijke
actie voor het in bedrijf houden van
de enige nog werkende molen
viergang ter wereld, waarvan wij
melding maakten in ons blad van
augustus 1987, blz. 26, heeft name
lijk steun gevonden in een aanvul
lend rapport van de voormalige di
recteur-hoofdingenieur van de
Provinciale Waterstaat in Zuid-Hol
land. Een rapport dat nader ingaat
op de effecten voor natuur en de
toeristisch-recreatieve waarden
van de molenviergang. De conclu
sie is duidelijk: het algemeen be
lang wordt in redelijkheid gediend
als windbemaling in tijden van wa
teroverlast wordt aangevuld met
hulpgemalen. Volledig elektrische
bemaling is weliswaar optimaal,
maar ook definitief. Er is dan geen
weg terug door de hoge investe
ringskosten. Windbemaling, aan
gevuld met hulpgemalen, kent die
bezwaren niet en lijkt volgens het
rapport de tegengestelde belan
gen te kunnen verzoenen. Gedepu
teerde Staten hebben toegezegd
de conclusies van dit rapport te
zullen betrekken bij hun besluit
vorming; de Bond Heemschut is
daarvan als belanghebbende in
kennis gesteld.
Roelofarendsveen - De gemeente
Alkemade heeft plannen het huidi
ge gemeentehuis aan de Voor
straat, hoek Noordeinde, met ken
merken van de Waterstaatsstijl, te
slopen. De Bond Heemschut vindt
met de Stichting 'Oud Alkemade'
dat dit monumentale pand vast wel
een andere bestemming kan krij
gen, waardoor het voor sloop
gespaard kan blijven. De bond
noemt het gebouw in een brief aan
B en W van de gemeente Alkema
de historisch waardevol en beeld
bepalend en verklaart zich bereid
het gemeentebestuur van nader
advies te dienen.
Winterswijk - B en W hebben de
Bond Heemschut bericht dat er
eerst een bestemmingsplan zal
(U.'ftpnoes
Voor de restauratie
12
Heemschut, oktober 1987
