Heemschut
Elk
lid
wint
een lid
Nieuwe Heemschut-leden hard nodig
I
Zuid-Holland
W§7W7f^:
Noorderkerk
gerestaureerd
Binnenwerk voor
molen gezocht
Delftse Schie houdt
bocht
Gevelstenen in
Nederland
Vliedbergen
Heemschut zet zich in voor behoud en herstel van waardevolle bebouwing en
monumenten. Zij verzet zich tegen onnodige sloop en onverantwoorde
nieuwbouw. De financiële basis voor dit werk vormen voornamelijk de leden. Om
onze taak te kunnen voortzetten hebben we absoluut meer leden nodig. Het tijd
schrift 'Heemschut' informeert hen over monumentenbescherming en onze inzet
daarvoor. Ons motto: elk lid wint een nieuw lid!Als dank ontvangt u een attentie.
Jaarboek
Oud-Utrecht 1986
Hoont - De Noorderkerk is op
Goede Vrijdag, 17 april 1987, offici
eel weer geopend, na een grondi
ge restauratie van bijna twee jaar
onder leiding van de architecten A.
Hangelbroek-Couwetor en H. Wit
te. Het gebouw heeft nu niet alleen
een kerkfunctie, maar is ook ge
schikt gemaakt voor een breder
gebruik, zoals bijvoorbeeld ten
toonstellingen, vergaderingen,
concerten en maaltijden. Daartoe
werden vooral de bijruimten ver
beterd.
Het schilderwerk heeft de kerk
"warmer' gemaald, nu ook in het
gewelf versieringen zijn aange
bracht volgens oude patronen, niet
uniek, maar 'barstensvol middel
eeuwse symboliek',' zoals architect
Witte schrijft in het Informatieblad
van de Stichting Noorderkerk.
In een financiële verantwoording
schrijft het stichtingsbestuur dat er
nog een tekort is van 33.070 gul
den. Bijdragen zijn zeer welkom op
postgiro 27.67.391 of bij de Rabo
bank, nr. 32.97.75.634, beide ten
name van Restauratiefonds Noor
derkerk, Hoorn.
Toomwerd - De gemeente Mid-
delstum zoekt een binnenwerk
voor de molen De Hoop bij het
plaatsje Toomwerd. Sinds 1972 is
de gemeente voor 10.000,- eige
nares van de molen geworden en
liet hem opknappen voor
ƒ265.000,-, maar toen was het bin
nenwerk door de vorige eigenaar
al verkocht.
De molen verkeert in een goede
staat en werd in 1855 gebouwd.
Men probeert via de vereniging
'De Hollandse Molen' aan een bin
nenwerk te komen.
Rotterdam - De gemeente heeft
bericht dat Rotterdam geen mede
werking zal verlenen aan het af
snijden van de bocht in de Delftse
Schie. De bedreigde oevergedeel
ten bij de bocht zullen nu worden
voorzien van een stalen damwand.
In Heemschut van maart/april van
dit jaar, nr. 3/4, blz. 31') meldden
wij dat de Bond Heemschut waar
schuwde voor de gevaren die mo
numenten in de omgeving zouden
oplopen bij het afsnijden van de
Schiebocht. Speciaal noemde de
bond het brugwachtershuis, het
veerhuis en de klapbrug.
Dit rijk geïllustreerde boek van
de hand van dn;. Gertrudis
Offenberg met foto's van Ger
Dekkers verscheen bijna 120 jaar
na het eerste standdaardwerk op
dit gebied 'De uithangtekens in
verband met Geschiedenis en
Volksleven beschouwd' door J.
van Lennep en J. ter Gonw (1868).
Het valt te betreuren dat landelij
ke inventarisatie van uithangte
kens en gevelstenen nog steeds
niet heeft plaats gevonden. Met
gevolg dat er dagelijks onge
merkt nog vele voorbeelden ver
dwijnen van deze speciale vorm
van volkskunst. Bij de opzet van
dit boek werd gekozen voor een
'sprekende selectie' aldus de au
teur in het vooiwoord. Er werden
dan ook maar ca 300 gevelstenen
beschreven en gefotografeerd,
waarschijnlijk is dit slechts 8 k
10% van het totale bezit!
Het boek bestaat uit twee delen,
te weten 'Gevelstenen in het al
gemeen' en 'Gevelstenen nader
bekeken'. Allereerst wordt aan
de hand van vele voorbeelden
uiteengezet wat men onder ge
velstenen moet verstaan. Hierbij
worden ook de vele grensgeval
len genoemd. Een gevelsteen
diende om het ene huis te onder
scheiden van het andere, echter
niet alle huizen hadden zo'n ei
gen kenmerk of adresaandui
ding. Soms ook wilde de bewoner
zijn eigen af- of herkomst aange
ven en onder de gelovigen waren
godsdienstige voorstellingen erg
in trek. Met de invoering van de
huisnummering ten tijde van de
Franse bezetting kwam er een
einde aan deze bloeiende tak van
kunst. Vervolgens worden in het
eerste deel aspecten als functie,
oorsprong, plaats in dë gevel,
wijze van vervaardigen, voor
stellingen en bronnen, en tenslot
te behoud en bescherming uit
voerig behandeld. De makers,
beeldhouwers van gevelstenen
zijn bijna altijd onbekend en men
moet deze vorm van beeldhouw
kunst dan ook tot de volkskunst
rekenen. In het tweede deel
wordt meer specifiek ingegaan
op de aard van de voorstelling,
zoals heraldische, religieuze,
mythologische, historische, en
ambachtelijke gegevens.
'Gevelstenen in Nederland' is een
heel mooi uitgegeven boek; de
foto's waarvan vele in kleur, zijn
een lust voor het oog en recht
vaardigen de hoge prijs van het
boek. De tekst leest vlot en is
leerzaam, ondermeer daar meni
ge voorstelling verteld wordt.
Gevelstenen in Nederland, 222
blz. en ca. 375 afb. Uitgeverij
Waanders, Zwolle. ISBN
90.6630.065.5. Prijs 79,50.
AMtC
Dit boek over tekens van tijd in
het Zeeuwse landschap is ge
schreven en geïllustreerd door
Kees Bos en Bas Oele.
'Vliedbergen' zijn opgehoogde
bergjes (ca. 5 -12 m hoog) en
hadden oorspronkelijk een
krijgskundige betekenis, het zijn
zogenaamde kasteelbergen en
komen ook in de andere provin
cies als zodanig voor. De eerste
dateren van rond 1200. In dit
boekje worden de resulaten van
recent archeologisch, bodem-
kundig en historisch onderzoek
op een begrijpelijke manier uit
eengezet en onjuiste veronder
stellingen uit het verleden ontze
nuwd. Allereerst wordt de
Zeeuwse bodem geanaliseerd,
gevolgd door een overzicht van
de bewoning, waarbij de oor
spronkelijke functies van de
bergjes worden beschreven. Tot
slot bevindt zich in het boekje
een route beschrijving door een
deel van het Zeeuwse landschap.
Een uitgave van de Stichting Na
tuur- en Recreatie Informatie.
Prijs 9,50 in de Zeeuwse boek
handels en 12,50 (incl. porto)
door overmaking op giro 5652627
t.n.v. Stichting N.R.I. te Middel
burg onder vermelding van
'Vliedbergen'.
AMtC
Een uitgave van de Vereniging
tot beoefening en verspreiding
van de kennis der geschiedenis
van stad en provincie Utrecht.
Inlichtingen: Vereniging Oud-
Utrecht, p/a Gemeente Archief
Utrecht. Tel. 030-711814.
Heemschut, mei 1987
