Snouck van Loosenpark in
Enkhuizen erfstuk van sociale
woningbouw
Enkhuizen is sinds 1885 het eindpunt van
een spoorlijn en tegenwoordig ook het be
ginpunt van een ontdekkingsreisje in het
verleden. Het havenstadje aan het IJssel-
meer is steeds vaker het doel van een be
zoek nu daar het Buitenmuseum van het
Zuiderzeemuseum als trekpleister fungeert.
De treinreiziger heeft het gemakkelijk: vlak
voor het station ligt de veerboot in de haven
en elk kwartier vaart hij naar het Buitenmu
seum, althans in de zomermaanden.
Het loont de moeite niet direct de boot te
pakken, maar recht tegenover de aanlegstei
ger de blik te wenden naar de geornamen
teerde ijzeren boog, gedragen door hardste
nen zuilen met in de boog de woorden
Snouck van Loosenpark. Op de zuilen zijn
de wapen van de families Snouck en Van
Loosen aangebracht. Dit geheel blijkt de
hoofdingang van een woonpark, want ach
ter de poort ontwaart men een aantal vrijwel
identieke huizen. Ze zien eruit als welvaren
de middenstandswoningen, villa's wellicht,
maar zijn tussen 1895 en 1897 als arbeiders
woningen gebouwd. Vijftig arbeiderswo
ningen plus een opzichtershuis dat ook
dienst deed als bureau en woonhuis van de
beheerder van het Snouck van Loosenpark,
een functionaris die in dienst stond van het
Snouck van Loosenfonds. Mist u gerust
even een veerboot naar het museum en
dwaal even gratis rond in dit unieke woon
park. U bent terecht gekomen in een van de
fraaiste projecten van sociale woningbouw
uit het einde van de vorige eeuw. Het is er
rustig, auto's mogen er niet komen. Prachti
ge, statige bomen sieren het sfeervolle park.
EEN SOCIAAL BEWOGEN
TESTAMENT
In hetzelfde jaar dat de spoorlijn naar Enk
huizen werd geopend overleed op 30 okto
ber 1885 in de stad de puissant rijke Marga-
retha Maria Snouck van Loosen, de laatste
telg van een Enkhuizense redersfamilie, die
fortuin had gemaakt met de haringvangst,
de scheepsbouw en met de deelneming in de
Verenigde Oost-Indische Compagnie.
Margaretha had zeer zuinig en godvruchtig
geleefd. In haar testament had zij onder
meer bepaald dat vijf miljoen gulden tegen
een rente van 2,5% moest worden uitgezet
en dat van die rente een speciaal op te rich
ten fonds moest worden beheerd dat de
bouw en exploitatie op zich moest nemen
van een ziekenhuis, een kerkje, een bejaar
denhuis voor acht vrouwen van goede stand
en ook nog eens vijftig woningen, die moes
ten worden verhuurd aan arbeidersgezin
nen. Dronkenschap, ontucht of 'andere er
gerlijke ondeugden' van de huurders of van
een van hun gezinsleden zou volgens dit
testament wel onmiddellijk moeten leiden
tot verwijdering uit de woning. Duiven,
kippen, honden en katten mochten de bewo
ners niet houden en 'elke woning moet zijn
van behoorlijke grootte en ruimte, met drie
dubbele slaapplaatsen en voldoende regen
waterbak'.
Het testament van Margaretha Snouck van
Loosen is langdurig aangevochten door ver
re familieleden, maar uiteindelijk kreeg nie
mand anders van de Hoge Raad recht op de
grote som gelds en konden de beheerders
van het fonds aan hun eigenlijke taak be
ginnen.
Misschien heeft mevrouw Snouck van
Loosen er wel weet van gehad hoe bijvoor-
Een fraai geornamenteerde ijzeren boog op hardstenen zuilen als entree van het park. (Foto Sieuwert M. Ruiter)
