Boeken
Charmante wandelgids Muurbegroeiing en
voor Maastricht restauratie
96
stemden tegen. De Wethouder van Bedrij
ven, Wonen en Milieu (Kernkamp, D'66)
vond dat in ieder geval het monumentale
pakhuis behouden zou moeten worden. De
Wethouder van Openbare Werken, Verkeer
en Vervoer en Monumentenzorg (Van Wil-
ligenburg, VVD) was voor behoud van het
hele complex. Volgens hem zou het een
historische vergissing zijn om dergelijke
historische gebouwen te slopen.
JEUGDHERBERG
Behalve de twee wethouders, de krakers en
de overige gebruikers van het complex is er
nog een groep die zich inspant voor het
behoud van de voormalige bedrijfsgebou
wen van Hooghiemstra: de Werkgroep In
dustriële Archeologie Utrecht. Onlangs
hield deze werkgroep in het Gemeentelijk
Informatiecentrum een tentoonstelling met
de titel 'Uitgewerkt: Monumenten van nij
verheid en industrie in Utrecht'Hooghiem
stra stond centraal in deze tentoonstelling.
Tijdens de voorbereidingen werd door leden
van de werkgroep onderzoek verricht naar
het bouw- en bedrijfshistorisch verleden van
Hooghiemstra. Daarbij werd contact gelegd
met de nakomelingen van de oprichter, die
allerlei materiaal voor de tentoonstelling be
schikbaar stelden. Tevens werd samenge
werkt met een bouwkunde-student van de
TH Delft, Harry Bemelmans, die ter vol
tooiing van zijn opleiding ontwerpen maakt
voor een herbestemming van het complex.
Speciaal voor de tentoonstelling vervaardig
de hij een tekening van het pakhuis, inge
richt als jeugdherberg. Een reëel plan als
men bedenkt dat het aantal goedkope over
nachtingsplaatsen in Utrecht uiterst beperkt
is en dat de huidige jeugdherberg van
Utrecht enkele kilometers buiten de stad ligt
en bovendien moeilijk bereikbaar is. Het
pakhuis daarentegen is gelegen aan de rand
van de binnenstad en zou daarom als jeugd
herberg goed bereikbaar zijn vanaf het Cen
traal Station. Bovendien past het plan in het
beleid van de gemeente om aan Utrecht
meer bekendheid te geven als verzorgende
stad en toeristisch centrum.
DE DEFINITIEVE BESLISSING
Nadat het principebesluit was genomen,
heeft de Stichting Wittevrouwenbolwerk de
ingeschakelde architecten opgedragen om
op tekening de hoofdingang van het be
drijfsverzamelgebouw te verplaatsen naar
de zijde waar nu het pakhuis staat. Aldus is
ondertussen de sloop van het pakhuis op
papier vastgelegd. Mogelijk is dit iets te
voorbarig.
Eind maart werd door het gemeentebestuur
tevens besloten om het pakhuis aan te mel
den voor de plaatsing op de Rijksmonumen
tenlijst. Nu is het de vraag of er nog voor
eind juni van de Rijksdienst voor de Monu
mentenzorg een advies tot plaatsing te ver
wachten valt, want hoogstwaarschijnlijk
wordt dan op het stadhuis van Utrecht be
slist over het lot van de voormalige bedrijfs
gebouwen van Hooghiemstra.
Jac. Huysmans is architectuurhistoricus en lid
van de Werkgroep Industriële Archeologie Utrecht
In 1984 verscheen een Engelse uitgave A
walk through Maastricht ter gelegenheid
van de herdenking van 40 jaar bevrijding
van de stad door de Old Hickory Divisie.
De tekst was geschreven door Mary Maclu-
re en Derek Blyth. Zij hebben een wande
ling uitgezet door het centrum van de stad,
waarbij zij vooral oog hebben voor de mo
numentale gebouwen en gevels langs de
route. Een schets over de geschiedenis van
de stad gaat aan de wandeling vooraf.
Het boek is nu ook in het Nederlands ver
taald en is uitgekomen bij de stichting His
torische reeks Maastricht. W. A. A. Mes en
J. M. C. Bruijnzeels zorgden voor de verta
ling maar hebben zich wel aanvullingen ver
oorloofd. Aan het slot volgen een register
en een verklarende woordenlijst.
Het is een charmante uitgave geworden met
veel grote foto's. Los is bij het boek een
grote luchtfoto gevoegd, waarop de wande
ling in oranje kleur is aangegeven. Veel
aandacht blijkt te zijn besteed aan de bij
schriften bij de foto's en (gereproduceerde)
tekeningen. Zo is er een tekening van de St.
Servaas uit 1612, vermoedelijk werk van
Remigio Cantagallina.
Moderne beeldhouwwerken ontbreken niet,
zo als het Mooswief, schuin tegenover de
voorgevel van het stadhuis door Pieter Post
gebouwd omstreeks 1662. Al in 1668 be
sloot het stadsbestuur dat op het carillon
volksliedjes gespeeld moesten worden. Dit
idee stamde uit het protestantse noorden.
De geschiedenis van de St. Servaasbrug is
uiteraard in den brede vermeld. In 1926
besloot de gemeenteraad tot afbraak maar
het besluit werd door de regering ongedaan
gemaakt. In 1932 werd aan de Wijker zijde
de brug zodanig verbreed dat grote schepen
de brug goed konden passeren. Natuurlijk
wordt melding gemaakt van de legende dat
de houten brug instortte bij een processie in
het jaar 1275. Daarbij verdronken 400 men
sen. De bouw van een nieuwe stenen brug
duurde achttien jaar. (JTB)
Een wandeling door Maastricht door Mary
Maclure en Der ik Blyth, ISBN
90 70356 24 4, uitgegeven bij Stichting
Historische Reeks Maastricht, postbus
4174, 6202 PB Maastricht. Prijs 19,50.
De St. Servaesbrug (Foto uit de wandelgids)
De begroeiing van oude muren met planten
is iets dat vanouds natuur- en cultuurbe
schermers verdeeld heeft gehouden. De na
tuurbeschermers zien op de meest onver
wachte muren ineens interessante planten
groeien, vaak van huis uit rotsplanten, maar
aan de Oude Gracht in Utrecht zelfs ook een
vijgeboom. De cultuurbeschermer ziet een
muur die toch al ouderdomsgebreken begint
te vertonen, nog meer bedreigd door plante-
wortels. Gelukkig zijn er nu allerlei ervarin
gen opgedaan, dat beide groepen in vrede
kunnen leven. Technieken om bij restaura
ties niet alleen de muren te herstellen, maar
ook karakteristieke en mooie muurvegeta
ties te behouden bestaan wel degelijk. Het
rapport 'Muurbegroeiing en restauratie
geeft allerlei voorbeelden en duidelijke be
schrijvingen, hoe dat kan. Zij behandelt uit
voerig om welke planten het gaat, welke
speciale eisen zij aan een muur stellen en
welke soorten muren men moet onderschei
den. Het herstel van de Utrechtse Oude
Gracht-muren heeft veel informatie opgele
verd, maar het rapport bevat ook verslagen
van operaties aan boerderijdammen, sluis
muren, een kasteelruïne en een stadsmuur.
Restauratie-architecten en -aannemers kun
nen met deze gegevens hun voordeel doen
en voor natuurbeschermers is het nuttig te
weten, dat het geen hopeloze zaak is, als zij
fraaie muurvegetaties willen behouden. Het
rapport bevat een rapportage van enkele
projecten en experimenten met muurbe
groeiing in Nederland. Het is een uitgave
van de werkgroep 'Herstel Leefbaarheid
Oude Stadswijken' te Utrecht. Het is te be
stellen door overmaken van 10,- op post
girorekening 5317068 t.n.v. H. de Bruyn-
Strouken te Utrecht.
W. L. Jansen
