Nieuws
uit de
provincies
Noord-Holland
Zo op het eerste gezicht was daarmee alles
keurig geregeld, maar de bebouwde kom
men vielen er buiten deze provinciale veror
deningen en lang niet alle gemeenten von
den toezicht op de buitenreclame noodzake
lijk. Daar kwam nog bij, dat deze provincia
le verordeningen niet sluitend bleken te
zijn. Zo werd veelvuldig vrijstelling ver
leend voor het aanbrengen van reclame
langs plattelandswegen en de randen van de
bebouwde kommen.
Heemschut bleef dan ook alert. Zo kwam zij
in 1930 in het geweer tegen het feit, dat de
elders verdreven recleme verschoof naar
verkeerswegen en spoorbanen, wat voor de
overheid vaak moeilijker te controleren
was.
Ook een andere ontsnappingsmogelijkheid
werd tot ver in de jaren '30 intensief door
adverteerders benut. Het bleek namelijk,
dat de meeste verordeningen niet van toe
passing waren op reclame voor het eigen
bedrijf, omdat reclame was toegestaan voor
'zaken, die worden vervaardigd onroerend
goed, of verhandeld of voor bedrijven die
worden uitgeoefend op of in het onroerend
goed, waarop of waaraan de reclame was
aangebracht...' Wanneer iemand ook maar
één busje motorolie voor de verkoop in
voorraad had, mocht er een groot reclame
bord worden geplaatst. Hetzelfde gold voor
verzekeringsagenten, aldus Heemschut in
1937. Rond dat jaar werden de teugels in
vele verordeningen echter zo strak aange
haald, dat ontduiking steeds moeilijker
werd, zo juichtte Heemschut toen.
Heemschut juichtte echter te vroeg, want na
1945 namen andere reclamemedia een grote
vlucht zoals reclameborden aan lantaarnpa
len, aanplakbiljetten en neonreclame. De
scherpte van de Heemschutacties verdween
in de jaren '60, toen neonreclame alweer op
zijn retour was en de nieuwe vormen van
buitenreclame gereglementeerd werden.
Meer en meer volstond de overheid niet
langer met ingrijpen achteraf, maar moest
de adverteerder voor het aanbrengen van
reclame een vergunning aanvragen.
Illustratief voor het straffe overheidsoptre
den is het geval in Aalburg uit 19??. De
eigenaar van een pand, dat 'behangen' was
met zo'n 25 reclameborden vroeg bij de
gemeente een bouwvergunning aan. Hem
werd verstaan gegeven, dat deze vergun
ning alleen zou worden verleend, als hij alle
emaille reclameborden zou verwijderen!'
Aldus Peter Nijhof, die het hoofdstukje als-
volgt besluit: 'Al met al is het emaille recla
mebord al jaren als 'vijand' uit de annalen
van Heemschut verdwenen. Wie weet, ver
schijnt er in de toekomst in dit blad nog eens
een lovend artikel over de laatste emaille
reclameborden, die als cultuurhistorische
relicten steeds meer gevels sieren in open
luchtmusea zoals het Buitenmuseum van het
Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, het Drent
se museumdorp Orvelte of de Aolders Ar-
froute in Friesland.'
J .K.
Emaille reclameborden in Nederland. Uit
gegeven bij Van Soeren en Co, Amsterdam,
1986. Prijs 35,- ISBN 9068810049.
67
Haarlem - Het provinciebestuur van
Noord-Holland zit met grote ruimteproble
men. Gedeputeerde Staten hebben sinds
1983 serieuze plannen om voor het ambte
narenapparaat in de een of andere vorm uit
breiding te vinden. Ambtenaren zijn niet
alleen in het grote gebouw van de Provinci
ale Griffie gehuisvest, maar ook in een aan
tal grote, fraaie villa's in de buurt. Op deze
manier is er natuurlijk geen sprake van effi
ciënt werken. Daarom gaven G.S. opdrach
ten aan architecten met suggesties te
komen.
Voor een geheel nieuwe behuizing 'ergens
in de polder' voelt het provinciebestuur
niets. Zoiets is bestuurlijk een onding omdat
het onbereikbaar is. Twee suggesties zijn er
nu nog. Beide leiden tot sloop van enkele
van de kapitale villa's die zo beeldbepalend
zijn voor de omgeving. De gekozen sugges
ties voldoen aan de provinciale wensen,
maar doen zeer veel schade aan de bestaan
de bebouwing. De Dreef zou de Dreef niet
meer zijn zonder de fraaie villa's. De uit een
prijsvraag onder architecten naar voren ge
komen nieuwbouwontwerpen zijn stede
bouwkundig gezien matig tot slecht en -
zeker op deze locatie - erg lelijk.
Nu moet de mallemolen van de inspraak in
beweging komen. Meteen toen de suggestie
voor afbraak naar buiten kwamen, was het
protest niet van de lucht. Ook Heemschut
wil de fraaie, beeldbepalende villa's niet
opofferen, maar wie komt er met een goede
oplossing voor de provincie?
Een van de bedreigde villa's (foto Jos Fielmich, Openbare Werken Haarlem).
