Boeken
Spitten in Schoort
49
ONDERHOUDSPLICHT VERVIEL UIT
ONTWERP MONUMENTENWET
De Algemene Rekenkamer doet in zijn rap
port 'Rijksdienst voor de Monumentenzorg'
(febr. 1986) enkele suggesties over onder
houd van monumenten in het algemeen. En
passant levert de Rekenkamer daarbij kri
tiek op het ontwerp Monumentenwet. Deze
wilde aanvankelijk de eigenaar van een be
schermd monument dwingen de nodige on
derhoudswerkzaamheden uit te voeren.
Toen het parlement zich hiertegen verzette,
verdween deze onderhoudsplicht uit het
wetsontwerp. 'Een onwillige eigenaar kan
nu,' aldus de Rekenkamer, 'door niets te
doen en zijn monument te laten vervallen,
de bescherming illusoir maken.
Het rapport van de Rekenkamer suggereert
vier instrumenten voor het uitvoeren van
onderhoud. Een subsidie toekennen aan de
eigenaren van monumenten. Toezien, dat
de eigenaren van gerestaureerde monumen
ten onderhoud plegen. Regelmatig inspecte
ren van monumenten, waardoor eigenaren
inzicht krijgen in de onderhoudstoestand
van hun monument en tegelijkertijd kleine
reparaties worden verricht, met het oog op
het buiten houden van vocht en regenwater.
Verbeteren van het rendement van het mo
nument tenslotte door hieraan een economi
sche funktie te geven, waardoor er geld
voor onderhoud vrij kan komen.
In de toelichting gaat het adviescollege on
der meer in op de rol van de Stichting Mo-
numentenwachtMonumentenwacht in-
spekteert monumenten, iets waarvoor de
RDMZ geen apparaat heeft. De monumen
ten worden gemiddeld drie maal per twee
jaar bezocht, eventueel worden kleine nood-
reparaties verricht. De Rekenkamer heeft
onderzocht inhoeverre het in de inspectie
rapporten geconstateerde noodzakelijk on
derhoud uitgevoerd wordt. Het onderzoek
strekte zich alleen uit over de provincie Gel
derland. Wat bleek'? 'Bij de derde vervol-
ginspectie (na gemiddeld drie jaar) was
ruim 50 procent van de onderhoudswerk
zaamheden, die bij de eerste inspectie wa
ren aangeraden, uitgevoerd.' Hoewel de
Rekenkamer zeker geen negatief oordeel
over de Stichting Monumentenwacht heeft,
blijkt hieruit toch, vindt zij, dat de inspec
ties slechts 'beperkt bijdragen tot het tijdig
verrichten van onderhoud.'
Ook de Nederlands Hervormde Kerk in 't
Zandt krijgt regelmatig bezoek van de Mo
numentenwacht. Maar met zoiets specifieks
als muurschilderingen bemoeit de Stichting
zich niet. Er zal toch iets moeten gebeuren,
in 't Zandt, maar ook in vele andere kerken,
waar schilderingen uit de Middeleeuwen en
van later datum verkommeren. 'Het is heel
erg om te accepteren, dat je werk naar de
bliksem gaat.' zegt restaurateur Jelle Otter.
Bert Franssen is socioloog en
werkzaam als free lance-journalist.
HANDEL EN WANDEL
ln de serie Shell-joumaal is onder redactie
van Maurits van Rooijen een boekje ver
schenen over markten en kermissen. In dit
boekje worden leven en werken van markt
kooplieden en kermisexploitanten onder de
loupe genomen. Veel vooroordelen worden
weggenomen. Uitgave Shell Nederland BV.
ISBN 90.6644.049.X
TUSSEN KAAG EN BRAASSEM
Zo heet het bock met bijdragen tot de ge
schiedenis van de gemeente Alkemade. Het
staat onder redactie van A. G. van der
Steur. De amateur-historicus Van der Steur
heeft in zijn vrije tijd \2Vz jaar aan deze
uitgave gewerkt. Het resultaat is de moeite
waard. Een uitgave van Repro-Holland BV.
ISBN 90.64711.60.7
ATLAS VAN NEDERLAND
De Staatsuitgeverij heeft onder auspiciën
van dc Stichting Wetenschappelijke Atlas
van Nederland vorig jaar deel 18 van de
Atlas van Nederland het licht doen zien. Het
handelt over de ruimtelijke ordening van
ons land. De met veel foto's en kaarten
verluchte atlas in vierkleurendruk geeft een
beeld van dc ruimtelijke ordening van Ne
derland. ISBN 90.12050.18.9
DE VAKLEU EN ET VAK
Dit boek behandelt het bouwproces van de
boerderijen van Oost-Gelderland, zoals dat
tussen ca. 1900 en 1940 werd uitgevoerd
door de ambachtslieden van het platteland.
In tien hoofdstukken komen de werkzaam
heden van dc timmerman en de metselaar
aan de orde. Zeventig oude vaklieden wer
den voor dit boek over het boerderijvak
geïnterviewd. Auteur: L. A. van Prooije.
Uitgave van de Stichting Historisch Boerde
rij-onderzoek. Arnhem eind 1984. ISBN
90.70103.04.4
ALBLASSERWAARD EN
VIJFHEERENLANDEN
Bij dc Stichting Matrijs is het vierde deel
verschenen van Alblasserwaard en Vijfhee-
renlanden. Jaarboek voor geschiedenis en
natuur. Het boek wil belangstelling wekken
voor historie en natuur van een mooie streek
in ons land. Uitg. Stichting Matrijs ISBN
90.70482.28.2
RAPPORT MOLENS, GEMALEN EN
ANDERE WATERSTAATKUNDIGE
ELEMENTEN IN MIDDEN-DELF
LAND
Door de Provinciale Waterstaat is een in
ventarisatie uitgevoerd van cultuurhistori
sche waarden van molens, gemalen en an
dere waterstaatkundige elementen in het re
constructiegebied Midden-Delfland. De re
sultaten daarvan zijn verwerkt in een rap
port, dat eind vorig jaar onder redactie van
G. Ottevanger e.a. is verschenen. Het is
telefonisch te bestellen. Tel. 070-116082
Ons 'bodcmarchicf' verdwijnt in een snel
tempo. Stadsuitbreidingen, ruilverkavelin
gen, ontgrondingen... zij hebben vaak wei
nig compassie met wat zich aan oude cul
tuurresten in de bodem bevindt. De in
Schoorl en in het Geestmerambacht zeer
actieve amateur-archeoloog A. Schermer
bewoog omstreeks 1957 hemel en aarde om
ontzanding tegen te gaan van een deel van
de beoosten zijn woonplaats Schoorl gele
gen Hoge Geest. De Rijksdienst voor Oud
heidkundig Bodemonderzoek toonde weinig
enthousiasme, dc dienst zat trouwens op
zwart zaad. Tijdens het werk poogde Scher
mer nog waarnemingen te doen maar veel te
redden viel er niet uit de klauwen van de
dragline.
Dankzij de oplettendheid van Schermer
werd in 1953, na de stormvloed die duinaf
slag ten gevolge had op het strand bij
Schoorl een oude cultuurlaag gedetermi
neerd met ploegsporen uit de Ijzertijd.
Vondsten gedaan vóór de gedeeltelijke af-
zanding van dc Hoge Geest wijzen op een
zeer vroege bewoning aldaar. Er kwamen
scherven te voorschijn die vermoedelijk van
inhcems-Romeinse aard zijn. Ook scherven
van laat-middeleeuws aardewerk werden
gevonden. Dc Hoge Geest is nu herkenbaar
aan een bosje maar rondom 1900 stond er
een karakteristieke oude boerderij waarvan
dc Bergense kunstschilder J. M. Graadt van
Roggen in 1899 een tekening maakte.
A. Schermer overleed in juli vorig jaar. Als
testimonium van wat een toegewijd amateur
kan bereiken heeft de milieuvereniging De
Duinkant te Schoorl Schermers manuscript
over de Hoge Geest uitgegeven, in samen
werking met uitgeverij Conserve te Schoorl
De provinciaal archeoloog van Noord-Hol
land P. J. Woltering schreef een voor
woord.
Titel van het in oblong formaat, 32 pagina's
grote boekje: 'De Hoge Geest, Sclioorls
kleinste natuurgebied'. Adres uitgeverij
Conserve, Vuurdoornweg 37, 1871 TR
Schoorl.
J.T.B.
