Boeken
'*X
V
Abdis Adriana
nno int Wmtltrimi in öu,
tenschappclijk onderzoek deden naar de hier
toegepaste kleur in de beginjaren van de
vorige eeuw, Germano Tagliasacchi en Ric-
cardo Zanetta hebben vorig jaar hiervoor
een 'award' ontvangen van de in 1959 inge
stelde Sikkensprijs.
De aanzet voor het kleurgebruik in Turijn is
volgens Tagliasacchi en Zanetta te vinden in
het midden van de 18e eeuw. In de loop van
de vorige eeuw leidde dit tot een zuiver
monochroom stadsbeeld dat van het be
faamde il bel giallo (geel) Torino. Aan het
begin van de jaren zeventig werd in Turijn
opnieuw de kleur ontdekt als een belang
wekkend instrument voor stedelijke contro
le. Dat had minder te maken met ontwikke
lingen in de beeldende kunst als wel met een
nieuwe afweging van de betekenis van pu
blieke ruimten voor de stad (straat, plein,
passage, winkelfronten, kiosken, reclame
etc.) Sedert 1979 zijn in Turijn niet minder
dan 3500 gebouwen onderzocht en van
nieuwe (oorspronkelijke) kleurschema's
voorzien. Er werd voor de praktische toe
passing een Tavolezza dei colori opgesteld
waarbij de exacte kleurwaarde technisch
werd bepaald - kleurwaarden die werden
omgezet in eigentijdse en commercieel toe
pasbare kleurkaarten.
BENNO PREMSELA
De binnehuisarchitect Benno Premsela
heeft in 1985 eveneens een award ontvan
gen van de Sikkensprijs. Hij heeft voor Sik-
kens B.V. een kleurengamma samengesteld
voor zowel het binnen- als voor het buiten-
verfwerk. Naast bestaande kleuren kwamen
er een aantal nieuwe kleuren bij. In een
gesprek dat Erik Beenker naar aanleiding
van deze award met Premsela had over 'tijd
loosheid' merkte deze op 'dat je als ontwer
per algemeen geldende voorwaarden schept
waarin mensen in uiteenlopende perioden
zich kunnen vinden'. En o.a. ook: 'er zijn
natuurlijk geen lelijke kleuren, er bestaan
alleen maar lelijke combinaties en verkeer
de toepassingen'.
Premsela heeft grote bekendheid verworven
als ontwerper van zo'n 5000 etalages voor
de Bijenkorf.
Verheugend vindt de heer Bamard ook het
feit dat het schildersambacht weer meer be
langstelling krijgt. Restauratieschilder is
een vak apart. Er worden cursussen gegeven
in het 'houten' en marmeren. Voor goed
restaureren is dergelijk vakmanschap onont
beerlijk. Het is een condition sine qua non
om de perfecte kwaliteit van een restauratie,
waarvan hierboven sprake is te garanderen.
Oude gereedschappen en facetten van de
verffabricage in het verleden vallen te zien
in het Sikkens Schildersmuseum in Den
Haag (Televisiestraat 3, open op werkdagen
van 10 tot 4 uur). Het thans vijf jaar be
staande museum beschikt over een grote
collectie, lopend van 1750 tot 1950. Monu
mentenzorg komt er ook herhaaldelijk een
kijke nemen.
J. T. B.
Grafzerk van Agnes van de Boekhorst tot
Noortich, evenals Adriana van Roon abdis van
het klooster Leeuwenhorst, dat tussen 1261 en
1574 bij Noordw ijkerhout gelegen was. Agnes
was van I47U tot 1484 abdis, Adriana van 1497
tot 1527.1)e grafzerken van beide abdissen zijn
vrijwel identiek. Agnes is op de steen afgebeeld
met de staf en het kleed van haar waardigheid.
Foto N. v.d. Horst
Het Rotterdams Jaarboekje is, door de veel
heid van zijn informatie altijd weer de moei
te waard met de jaarlijkse kroniek, de lijst
van publicaties over Rotterdam en Rotter
dammers. En niet te vergeten de veelheid
van wat nog altijd naar oude stijl wordt
aangeduid als het 'Mengelwerk'. Daarin
veel necrologieën, zoals in het Jaarboekje
1985 over de voetballer Puck van Heel.
Bij de historische artikelen in het Mengel
werk trof ons de bijdrage van Geertruida de
Moor en Annemarie van Es-Morsink. geti
teld 'Rondom de zerk van Adriana van
Roon'In de hervormde kerk van Rhoon -
dorp dat niet tot de gemeente Rotterdam
behoort maar wel met de Rotterdamse metro
te bereiken valt - is een bijzonder mooie
grafzerk van de abdis. Zij is op de steen
afgebeeld met de staf en het kleed van haar
waardigheid.
Adriana van Roon leefde van plm. 1450 tot
1527. Er was geen klooster in Rhoon. Adri
ana van Roon trad als jong meisje, tien of
elf jaar oud in het klooster van de Cister-
ciënzerinnen Leeuwenhorst. Dit klooster
was tussen 1261 en 1574 (jaar van het beleg
van Leiden!) gelegen bij Noordwijkerhout.
Als abdis volgde zij in 1497 Gijsberta van
Vianen op. Een beschadigde zerk van een
andere abdis ligt in de tuin van het landgoed
Klein Leeuwenhorst in Noordwijk. De bei
de grafzerken zijn vrijwel identiek, maar
abdis Adriana houdt de staf in de linker
hand, de andere abdis (Agnes van de Boek
horst tot Noortichheeft de staf in de rech
terhand. Het is mogelijk, veronderstellen de
schrijfsters van het artikel, dat men bij de
afbeelding van een nieuwe abdis de staf
steeds in de andere hand legde dan waarmee
haar voorgangster was afgebeeld.
Het is niet bekend wanneer de zerk naar
Rhoon is overgebracht, maar dat moet vóór
1622 zijn geschied. In 1795 kregen schout
Tromer en schepenen van de overheid op
dracht de aanduidingen van adeldom van de
grafzerken te verwijderen. De kerkeraad
was daar niet enthousiast over. De overheid
dreigde echter zelf de wapens weg te laten
kappen. Dat placht niet zachtzinnig te gaan.
Hier en daar hadden patriotten bij het weg
kappen van wapens ter ere van het 'vrijheid,
gelijkheid en broederschap" ware ravages
aangericht. Men schakelde de steenhouwer
Bart Niemandsverdriet in, die zijn naam eer
aan deed: het werk werd keurig uitgevoerd
en heden ten dage is in de hervormde kerk
van Rhoon nog altijd de prachtige grafzerk
te bewonderen - zij het zonder wapenschil
den van de Van Rhoons.
Bij een onderzoek in 1983 gedaan onder de
grafzerk bleek dat het gebeente van Adriana
van Roon daar niet lag. Wel trof men onder
de steen en de aangrenzende zerken links en
rechts de grafkelder aan van het geslacht
Tromer. Een daarvan was de gebochelde
Jacobus Tromer, 1747 - 1811). Hij werd
geplaagd om zijn lichaamsgebrek en het is
bekend dat hij het woord van Spreuken
14:6, 'De spotter soekt wijsheyt ende daer
en is geene; maer de wetenschap is voor den
versandigen licht', gecalligrafccrd bij zich
droeg
Het Rotterdams Jaarboekje I9H5 is geredi
geerd door drs. R. A. D. Renting. Het is
tevens jaarboekje van het Historisch Ge
nootschap Roterodamum; 364 pag., ui tg.
W. L. JBrusse, Rotterdam. Het jaar
boekje is verkrijgbaar bij de Rotterdamse
Archiefdienst, Robert Fruinstraat 52,
3021 XE Rotterdam; prijs ingenaaid 30,-
gebonden 42,-.
J.T.B.
