Nieuws
uifde
provincies
Friesland
Noord-Holland
Longerhouw - Tijdens restauratiewerk
zaamheden in de Nederlands Hervormde
kerk is in december van het vorige jaar een
oude mozaïekvloer tevoorschijn gekomen
bij het opbreken van de bestaande vloer.
Het mozaïek kwam op enkele plaatsen aan
het licht. Op deze vondst was niet gerekend,
zodat het werk aan de vloer voorlopig is
stilgelegd tot er zekerheid bestaat dat het
financieel haalbaar is alle tegels bloot te
leggen. Zo mogelijk wil men het pas ont
dekte mozaïek in zijn geheel gebruiken in
de nieuwe vloer waarin de restauratie voor
ziet.
Het mozaïek is waarschijnlijk enkele vier
kante meters groot. In Friesland zijn derge
lijke kunstzinnige vloerbedekkingen tot nu
toe onbekend, althans in deze afmetingen.
De oude kerk in Longerhouw, direct weste
lijk van Bolsward aan de grote weg naar de
Afsluitdijk, is overigens ook in het bezit van
een mooi gesneden preekstoel in rococo
stijl uit 1757, de tijd waarin de kerk werd
herbouwd, waarbij de middeleeuwse toren
in tact werd gelaten.
Leeuwarden - Lange tijd maakt de gevel
van de Waalse kerk aan de Grote Kerkstraat
een erg vervallen indruk. Zij is hoognodig
aan restauratie toe. Architect Roelof Kijlstra
uit Beesterzwaag kreeg al vijf jaar geleden
de opdracht met plannen te komen voor een
inwendige en uitwendige restauratie van de
ze zeventiende-eeuwse kerk. De subsidie is
nu afgekomen.
In het plan tot restauratie kan ook een ande
re opstelling van de kerkstoelen worden op
genomen waardoor volgens de architect de
kerkruimte harmonieuzer wordt benut.
De Waalse kerk is een oude kloosterkapel
die in 1580 na de religieuze omwenteling in
handen kwam van het stadsbestuur. Toen
Franssprekende protestanten in Leeuwarden
hun eigen godsdienstoefeningen wilden
gaan houden, is hen dit gebouw toegewe
zen, vandaar de naam Waalse kerk. In de
huidige tijd is het gebouw in gebruik bij de
Nederlandse Hervormde kerk.
Oosterend - In de afgelopen jaren heeft de
plaatselijke bevolking ongeveer anderhalve
39
ton bijeengebracht om de voorname Neder
landse Hervormde kerk te laten restaureren.
Toen in december 1985 het werk verricht
was, had het alles bij elkaar zo'n anderhalf
miljoen gulden gekost, een bedrag dat met
grote moeite van de rijksoverheid kon wor
den losgepeuterd. De stoere Martinikerk,
waarvan de oudste delen dateren uit de laat-
dertiende eeuw, pronkt nu, weer hoog boven
het omgrachte kerkhof uit.
In het interieur is veel gerestaureerd aan het
opmerkelijke doksaal (ook wel oksaal of
kraak genoemd). Deze scheidingswand
werd in 1554 opgetrokken tussen koor en
schip van de kerk, geheel volgens de ge
dachte van die tijd dat de liturgie zich be
hoort af te spelen tussen clerus en monniken
in het koor, een reeks handelingen verrich
tend waarbij de gelovigen ternauwernood
toeschouwer waren. Na de contrareformatie
werd in menige kerk het doksaal afgebro
ken, maar Oosterend bleef het zijne be
houden.
Bij de restauratie is het doksaal minder mas
sief gemaakt. Delen van de achterwand
werden weggenomen waardoor de koor
ruimte nu meer bij het schip van de kerk is
getrokken. Behouden bleef het schitterende
houtsnijwerk in kleur met bijbelse teksten
en voorstellingen, versieringen die waar
schijnlijk door Friese ambachtslieden zijn
vervaardigd.
Wommels - Het oude kaaspakhuis aan It
Aid Hiem in Wommels is voor de dorpsge
meenschap behouden, nu de Stichting It
Tsiispakhüs het kon aankopen voor
25.000,-. De dorpsvereniging van Wom
mels heeft deze stichting speciaal opgericht
om eigenaar te kunnen worden van dit mar
kante gebouw.
Het kaaspakhuis is in 1905 gebouwd. De
particuliere eigenaar wilde er al enige jaren
van af. Toen in 1983 de PTT er een post
kantoor in wilde gaan vestigen, stak de ge
meenteraad er een stokje voor omdat het
gebouw te beeldbepalend en monumentaal
werd gevonden voor een postkantoor.
Aanvankelijk wilde de dorpsvereniging het
wel kopen om er een jeugdsociëteit in te
vestigen, maar dat plan kon niet doorgaan
omdat omwonenden tegen waren. Nu wil de
Stichting It Tsiispakhüs er expositieruimte
van maken of een informatieruimte voor de
gemeente.
Marken - Sinds enkele jaren kent het voor
malige eiland Marken een museum zodat
het niet meer nodig is dat toeristen, die
kennis willen nemen van folkloristische ge
bruiken op het oude Marken, zich bij parti
culieren vervoegen. Het Marker museum
heeft het particulier initiatief kunnen over
nemen en is daarin goed geslaagd, zodanig
zelfs dat het museum nodig uitbreiding
behoeft.
De provincie Noord-Holland kocht belen
dende percelen van het museum voor dit
doel aan en vroeg ruim 86.000,- rijkssub
sidie als bijdrage in de restauratie van bijna
1.240.000,- die voor de nieuwe panden
nodig zijn.
Minister Brinkman van Welzijn, Volksge
zondheid en Cultuur zegt geen geld meer in
de restauratiepot te hebben en verleende de
subsidie niet. Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland vinden dit teleurstellend en
stellen de minister voor een toegezegde
rijkssubsidie van 147.000,- voor de res
tauratie van panden in Amsterdam die niet
door blijkt te gaan - nu maar voor een deel
te bestemmen voor het Marker museum.
De provincie vindt dat het project van het
Marker museum een hoge prioriteit verdient
en wil meebetalen in de inrichtingskosten.
Het Marker museum kan de uitbreiding wel
vergeten als de rijkssubsidie niet doorgaat.
Als artikel 12-gemeente kan Marken het
ontbrekende bedrag onmogelijk voorfinan
cieren.
Amsterdam - Bij de Universiteit van Am
sterdam bestaan vage plannen om de gevel
van het Maagdenhuis aan het Spui drastisch
te veranderen door van de vier rijen ramen
er vijf te maken. Inwendig kan er dan een
verdieping extra worden aangebracht waar
door het bestuurscentrum van de universi
teit, dat in dit monumentale pand is gehuis
vest, meer ruimte krijgt, ruimte die het
broodnodig heeft. Aldus meldt het universi
teitsblad van de Universiteit van Amsterdan
Folia.
Het idee is afkomstig van het hoofd van de
Dienst Bouw en Huisvesting van de univer
siteit, ir. F. Dekker, die als bijkomend
voordeel van zijn plan noemt dat de inwen
dige. verbouwing uit de jaren vijftig dan
weer teniet kan worden gedaan waardoor
het Maagdenhuis van binnen weer in zijn
oorspronkelijke architectonische staat kan
worden teruggebracht.
Stadsarchitect Abraham van der Hart bouw
de dit pand tussen 1873 en 1787 als rooms-
katholiek meisjesweeshuis. In de volks
mond heette het al snel het maagdenhuis.
Na de Tweede Wereldoorlog verbouwde de
Rotterdamse Bank, die daar toen was ge
huisvest, inwendig veel aan het pand. Een
aantal jaren is hét Maagdenhuis nu al weer
het universitaire bestuurscentrum. Sinds
dien worden er op gezette tijden studenten
acties gehouden.
