Gelderland
Utrecht
241
bijna alle boerderijen gelegen aan de oude
Rijksstraatweg en Gemeenteweg. De be
planting die hier een essentieel deel uit
maakte van het dorpsbeleid is deels verdwe
nen: doel nu is om deze beplanting weer in
ere te herstellen.
Hengelo (Gld.). Naar aanleiding van een
stukje in 'Heemschut in actie', mei 1985
blz. 92 over de N.H. kerk te Hengelo,
merkt de heer W. Drost uit Hengelo (Gld.)
op, dat het wenselijk zou zijn de beide Hen-
gelo's te onderscheiden. Hij vraagt aan
dacht voor N.H. Kerk in Hengelo (Gld.).
Wij hebben hier te maken met een laat Goti
sche pseudo-basiliek waarvan het koor als
oudste gedeelte uit het laatste kwart van de
14de eeuw stamt. Het gebouw kende oor
spronkelijk geen zijbeuken, deze zijn later
aangebracht. De kerk zelf heeft een aantal
wandschilderingen die pas in 1911 ontdekt
en in 1930 gerestaureerd zijn. Zij stammen
waarschijnlijk uit de 15de eeuw en stellen
de 12 apostelen voor, ook de drie koningen
zijn afgebeeld en de Heilige Margaretha en
Agatha. Uit de 17de eeuw zijn verder af
komstig drie kaarsenkronen en de zeskanti-
ge eikehouten kansel.
Doetinfchem: De Stichting Doetinchemse
Molens koestert verregaande plannen voor
de herbouw van de tussen 1920 en 1940
verdwenen 'Veldink-mölle' in het kerkdorp
Gaanderen. Deze watermolen met
onderslagrad moet reeds volgend jaar, wan
neer Doetinchem 750 jaar stadsrechten her
denkt, klaar zijn en in gebruik worden
genomen.
Het houten molengebouwtje met pannendak
krijgt een fundering van Bentheimer zand
steen. Het ontwerp is van Jan Ernst, wiens
vader Frans (oud-wethouder van Doetin
chem) sinds jaren ijvert voor de herbouw
DOETINCHEM
Watermolen Gaander,
Uiig. firma W.J,Raadgeep Ooetfnchem.
De Veldink-watermölle anno 1900 (uit
'Gaanderen in oude prenten' van Hans van Det,
oorspronkelijke foto firma W. J. Raadgreep,
Doetinchem.
van deze verdwenen trots van Gaanderen.
Andere animator is Bernard Heuthorst,
raadslid van Doetinchem en bestuurslid van
de Stichting Doetinchemse Molens.
De stichting heeft zich, bij de uitwerking
van haar plannen, inmiddels verzekerd van
de medewerking van de gemeente Doetin
chem en het Waterschap van de Oude IJs-
sel. De grond is belangeloos afgestaan door
C. W. Veldink, zoon van de laatste mole
naar.
Omstreeks 1918 werd de molen ontdaan van
zijn schoepenrad, omdat moderne kracht
bronnen de energievoorziening overnamen.
Het molengebouwtje werd kort voor de oor
log gesloopt.
De Veldink-mölle wordt, na de herbouw, de
vierde molen van Doetinchem. De andere
drie (Walmolen, Aurora en Benninkmolen)
zijn windkorenmolens. Tussen 1965 en
1980 zijn ze alle drie gerestaureerd.
Nationaal Museum van Speelklok tot Pie
rement te Utrecht
In 1956 werd een tentoonstelling georgani
seerd: 'Van Speeldoos tot Pierement'. Het
initiatief ging uit van Romke de Waard en
Jules J.A. Jongenelen, de laatste is op 26
november 1983 overleden. Uit deze ten
toonstelling groeide het museum dat tot
voor kort gehuisvest was in de museum
ruimte Achter den Dom. Sinds 1984 heeft
het Museum een veel ruimere expositiemo
gelijkheid gekregen in de daartoe van bin
nen geschikt gemaakte Buurkerk. Het bezit
van 'orgelachtige' muziekinstrumenten
heeft zich de laatste jaren sterk uitgebreid,
ook het bezoekersaantal van meer dan
100.000 per jaar maakte het noodzakelijk
naar een grotere ruimte uit te zien.
De Buur(Burger) kerk wordt beschouwd als
in oorsprong de oudste kerk van Utrecht. Al
voor het jaar 1000 moet er een Buurkerk
geweest zijn. In 1523 is deze door brand
verwoest en bij haar opvolger heeft zich dit
drama in 1279 herhaald. Met de bouw van
de. in aanleg nu aanwezige kerk is in 1280
begonnen. In 1406 kwam de verlenging van
het schip met 3 traveeën gereed. Ook onge
veer in die tijd kreeg de toren zijn huidige
vorm. Tussen 1435 en 1456 werd de kerk
van basilica omgebouwd tot Halle kerk
waarbij dus de zijschepen verhoogd werden
tot het gewelfniveau van het middenschip.
In de 16de eeuw werden de zijbeuken nog
maals vergroot.
Het ons toegestuurde blad bevat de volgen
de hoofdstukken: De geschiedenis van het
Museum (1974-1984). De geschiedenis van
de Buurkerk 'Een museum in de Buurkerk,
het Walkerkerk draaiorgel en 'Het grote
kerkorgel' (Het z.g. Witte orgel uit 1883).
Tenslotte een zeer lezenswaardig hoofdstuk
over de muurschilderingen in de kerk.
Het nu zo fraai gehuisveste museum is wel
genoemd het meest beminnelijke van Ne
derland, omdat men niet alleen kan kijken
maar ook luisteren naar het tentoongestelde.
De periodiek is uitgegeven 6 november
1984 en verkrijgbaar voor 3,50 via het
Redactiesecretariaat Buurkerk 10, Utrecht.
Utrecht: Naar Amsterdams voorbeeld is
eind januari de Utrechtse Maatschappij tot
Stadsherstel opgericht. Het gaat hier vooral
om instandhouding van woonhuizen in de
Utrechtse binnenstad. De Crediet- en Effec-
tenbank in Utrecht en de vereniging Oud-
Utrecht hebben het initiatief genomen. Naar
aanleiding van het gunstig resultaat van de
Amsterdamse Maatschappij heeft men de
stap gewaagd.
Men heeft gekozen voor de vennootschaps
vorm dus het werken met aandelen in plaats
van er een stichting van te maken, omdat
subsidies, waarvan stichtingen veelal afhan
kelijk zijn steeds minder worden verleend.
Men denkt dat ongeveer 1500 woonhuizen
voor herstel in aanmerking komen.
Van belang is dus dat steeds meer de nei
ging ontstaat monumente-zorg zakelijker
aan te pakken, ook het Nationaal Restaura-
