Vier belangrijke
woonmonumenten
DOOR M. RUTTEN-VISSER*
Oudewater heeft een relatief groot aantal
woonhuizen dat in de loop van deze eeuw is
gerestaureerd. Deze panden bepalen mede
het zo fraaie aanzicht van de stad. Restaure
ren is altijd een kostbare zaak geweest; een
particulier was en is hiertoe zelden of nooit
in staat zonder een zeer grote financiële
steun van de overheid: rijk, provincie, ge
meente, of alle drie.
Op I januari 1985 is de Wet op de Stads- en
Dorpsvernieuwing van kracht geworden,
waarbij talloze subsidieregelingen zijn ver
vallen. Alle gelden voor restauraties moeten
thans uit die ene pot stads- en dorpsvernieu-
Donkere Gaard 3, het huis met de negen koppen.
In de latei boven de deur zijn de drie goddelijke deugden afgebeeld. Links het geloof in de vorm van
vrouwenfiguur met een kruis in de rechterhand en rechts eveneens een vrouwenfiguur met een anker
in de linkerhand als symbool van de hoop. Beide houden zij in het midden een schild omhoog met
daarop een Christusmonogram en de letters I.H.S. als afkorting van de naam Ihesus. In de late
Middeleeuwen was dat een gebruikelijke symbolische afbeelding van de liefde.
Arminiushuis, Markt Oostzijde 14, op de plaats
gezet waar voorheen het geboortehuis van de
bekende theoloog Arminius stond.
wing komen. De provincies hebben deze
gelden onder hun hoede. Elk provinciebe
stuur is vrij in zijn beleid met betrekking tot
de verstrekking van de gelden: of de ge
meente kan zelf beschikken over het haar
toegemeten deel, öf ze moet voor elk plan
bij de provincie te biecht. Die beslist dan
uiteindelijk wie welke subsidie krijgt. Ou
dewater ligt in de provincie Utrecht, die
gekozen heeft voor de laatste constructie.
Het feit dat - los van elke beleidsopvatting -
de beschikbare bedragen over de hele linie
steeds lager dreigen te worden, is de oor
zaak van een wat somber toekomstbeeld
voor mogelijk gewenste restauraties in de
komende tijd. Des te 'rijker' is Oudewater
met de restauraties die zijn gerealiseerd in
de jaren dat het financieel allemaal wat ge
makkelijker ging.
Zoals gezegd: Oudewater bezit relatief veel
gerestaureerde woonhuizen. Het is uiteraard
ondoenlijk ze alle hier te noemen. Ik zal er
daarom vier uitlichten om die wat nader te
bespreken. Dit houdt natuurlijk niet in dat
niet-genoemde panden minder interessant
zouden zijn.
DONKERE GAARD 3
Dit prachtige pand valt direct op door de
negen houten consoles aan de onderpui. De
mannenkoppen, die daarin zijn gesneden,
hebben het huis de naam 'het huis met de
negen koppen' bezorgd. Wie het pand van
een afstand bekijkt, zal zien dat de gevel
licht vooroverhelt, een vaker toegepaste
bouwmethode, handig voor de afvoer van
hemelwater, catastrofaal bij brand in ver
band met instorten. Boven de deur is een
fraaie deurbalk aangebracht, waarop de
deugden geloof, hoop en liefde zijn gesym
boliseerd. Oorspronkelijk was dit uit 1611
daterende pand een kaaspakhuis. Ook hier
