Voorbeeld van
Hergebruik
P
137
VERBOUW VAN CLARA KLOOSTER TOT 43 WOONEENHEDEN
Recentelijk werd het Claraklooster in Den
Bosch opnieuw in gebruik genomen voor
bewoning.
Tot het midden van de jaren '60 waren de
panden Clarastraat 14-16 onderdeel van het
klooster der Theresianen of ongeschoeide
Carmelitessen. Ze verkeerden in zeer ver
vallen toestand, waardoor bewoners van de
binnenstad bij de zusters en de gemeente
aandrongen op behoud van de panden: dit
baatte niet en de panden werden gesloopt.
Een jaar na de sloop van Clarastraat 14-16
verlieten de zusters het uit 1878 daterende
klooster, Clarastraat 22.
In 1962 werd de historische waarde van de
panden Clarastraat 14-16 nog niet onder
kend. Men beschouwde het als een in de
vorige eeuw verbouwd 18de-eeuws pand. In
1979 volgde een bouw-historisch onder
zoek. Dit leidde veel verder terug dan de
18de eeuw; al vanaf de 14de eeuw werd op
deze plaats gebouwd in steen, verbouwd,
afgebroken en bijgebouwd.
In 1335 legde Willem van den Bosch bij
testament vast dat in zijn woning aan de
huidige Hinthamerstraat een klooster geves
tigd zou worden voor zusters van de Heilige
Clara. Het duurde tot 1359 vóór de Claris
sen hun klooster betrokken.
Het kloosterterrein, waarop ook een kapel
en bijgebouwen verrezen, strekte zich uit
van de Hinthamerstraat tot in de Papenhulst
en van de Clarastraat tot aan de Dieze. Een
poort in de Clarastraat gaf toegang tot het
terrein met zijn tuinen, boomgaard en in een
later stadium rosmolen, brouwerij en ook de
woning van de 'rentmeester des convents en
de Goidthuys van Santa Clara' (Clarastraat
14-16). In 1629 wordt het klooster door de
overheid in beslag genomen en in 1659, 300
jaar na de stichting, verkocht.
In 1968 werd het uit 1878 daterende kloos
ter aan de Clarastraat dus verlaten door de
orde der ongeschoeide Carmelitessen.
Het gebouwencomplex, bestaande uit een
aantal voorgebouwen aan de Clarastraat,
gebouwen rond een hof daarachter, een ka
pel, een carrévormig gebouw rond een hof,
een tuinhuis en een grote kloostertuin erach
ter (afb. 1) - ging daarna over in handen
van bouwonderneming Wilma, die het plan
had om er na sloop dure vrije-sector wonin
gen neer te zetten. Door financiële omstan
digheden ging dit - gelukkig - niet door.
Niet dat toen het gevaar voor sloop van dit
unieke complex van de baan was: de nieuwe
eigenaar, de woningbouwvereniging SWW
wilde op deze plaats sociale woningbouw
neerzetten.
Nadat de Gemeente het complex had over
genomen, werden de mogelijkheden beke
ken om het te verbouwen, maar dit plan viel
te duur uit. Inmiddels woonde er in het
klooster een aantal ondernemende studenten
van de kunstacademie die, ontevreden met
de afwegingen van de Dienst Gemeentewer
ken, samen met het 'Bureau voor Harmoni
sche architectuur' van Egbert Jan Hoogen-
berk een haalbaarheidsonderzoek op touw
zetten. Dit architectenbureau, gevestigd in
Huis Voorstonden (Gld.), gaat uit van de
volgende doelstellingen:
- zinnige, logische, passende bestem
mingen vinden voor (daartoe aan te passen)
problematische, behoudens waardige, al dan
niet monumentale gebouwen: harmonische
bestemming.
- door niet te luxueuze oplossingen het laag
houden van herstel- en verbouwkosten, zo
dat binnen budgetten die gangbaar zijn her-
gebruiksprojecten beter haalbaar worden in
vergelijking tot sloop en nieuwbouw, en een
evenwicht onstaat in kosten baten, zonder
extreme subsidies.
- harmonische verbouw of uitbreiding: zo
veel mogelijk verbouwen in de stijl van het
bestaande, zonder verbrokkeling van het re
sultaat.
- bij invulling van 'open gaten', deze uit
voeren in passende aansluitende bouwvolu
mes, proporties en vormentaal: harmoni
sche (stede)bouwkunst.
Na overleg met het bureau bleek dat ver
bouw van het kloostercomplex tot 40 woon
eenheden tot de mogelijkheden behoorde,
indien de grote kapel ook voor woningbouw
geschikt werd gemaakt.
Afb. 1
Clara klooster verbouwd tot 43 woningen met 9
nieuwbouwwoningen.
