Edinburgh 'New Town'
m
EUROPA NOSTRA is een vereniging op
gericht in 1963, die in 'Heemschut' regel
matig wordt genoemd, o.a. met betrekking
tot de z.g. 'Europa Nostra Awards' en naar
aanleiding van haar jaarlijkse algemene ver
gaderingen.
Europa Nostra is een internationale federa
tie van instellingen voor de monumenten
zorg (waafvan ook Heemschut lid is), die
congressen en seminars organiseert en het
Historie Towns Forum heeft opgericht ter
uitwisseling van informatie en ervaring, dit
in nauwe samenwerking met de Raad van
Europa.
In 1984 vond het Europa Nostra congres
plaats in Edinburgh (zie ook 'Heemschut'
juni 1984, pagina 129) waarbij de deelne
mers werden geïnformeerd over de werk
zaamheden van de Scottish Georgian So
ciety door de vice-voorzitter, Colin McWil-
liam, en kennis maakten met de aspecten en
problematiek van 'Edinburgh New Town'
tijdens een stadstoer onder leiding van de
gelijknamige monumentenzorg-organisatie.
Korte samenvattingen van beide evenemen
ten nemen we op deze en volgende bladzij
den op. Het daarvoor gebruikte materiaal
werd vertaald door P. Balma en samengevat
doorP. A. Hengeveld-Brand.
De Europa-Nostra-onderscheidingen
1984, die bestaan uit medailles en diplo
ma's van verdiensten, zijn ten deel gevallen
aan de volgende landen:
medailles kregen
Engeland: restauratie van straatwanden in
Glasgow, waarvan de huizen met de dichter
Robert Burns worden geassocieerd.
Nederland: het terugbrengen van het 17de
eeuws karakter van paleis en tuin 'Het Loo'
Noorwegen: de reconstructie op een andere
locatie van het voormalig Militair Hospitaal
te Oslo; het houten gebouw werd 20 jaar
geleden ontmanteld en opgeslagen.
Spanje: restauratie van een 16de eeuws pa
leis in Jaén waarin Arabische baden werden
ontdekt en uitgegraven, nu dienst doend als
museum.
Turkije: de reconstructie van het hotel 'Ko-
nak' te Istanbul: een 19de eeuws gebouw
dat als voorbeeld strekt voor restauratie van
andere soortgelijke projecten in de stad.
Diploma's werden verstrekt aan Oostenrijk,
België, Denemarken, Frankrijk, Grieken
land en Engeland.
103
De aanzet tot het aanleggen van de 'New
Town' van Edinburgh vond plaats in 1767
toen de layout van James Craig voor Princes
Street, Queen Street en George Street be
grensd door St. Andrew Square aan het
Oosten en Charlotte Square aan het Westen,
met een prijs werd bekroond.
Een verdere ontwikkeling in 'Georgian'
stijl*) (hoofdzakelijk een woonwijk) volgde
hierop en tegen 1830 was het grootste ge
deelte van de bebouwing voltooid.
Met zijn 318 ha, is de New Town heden een
uitgestrekt centraal gelegen hoog geclassifi
ceerd beschermd stadsgezicht met meer dan
24.000 bewoners. Het regelmatige patroon
van straten en pleinen en crescents (halve
maanvormige rij huizen) op hellend terrein,
afgewisseld met tuinen en doorsneden door
de rivier de Leith, is van een unieke schoon
heid. Naar het uitzonderlijk mooie voor
beeld van Robert Adam in Charlotte Square
werden door Schotse architecten gebouwen
van zandsteen ontworpen, de z.g. 'terraces'
in de stijl van kleine paleizen waarin zich
achter een eenvormige fa§ade, een grote
verscheidenheid aan huizen en flats bevindt.
Na 200 jaar aan de weersomstandigheden te
zijn blootgesteld, is de New Town hard toe
aan reparaties, vooral de gebouwen aan de
Noord- en Oostzijde. De Conferentie in
1970, georganiseerd door de Scottish Civic
Trust, de Edingburgh Architectural Associ-
ation en de Civic Trust London, belichtte
speciaal dit verval.
De Conferentie werd gesteund door be
vriende verenigingen en bewonersvereni
gingen, en leidde tot de oprichting van de
New Town Conservation Committee.
Sedert 1972 beschikte deze Commissie over
bijna 4 miljoen, toegekend in de verde
ling 2 op 1 door het Ministerie van Binnen
landse Zaken en de gemeente Edinburgh.
Bijdragen, evenredig aan de belastbare
waarde van de eigendommen, werden ver-
Luchtfoto van Edinburgh 'New Town', opgezet met een regelmatig stratenpatroon, waarin de zo
typische 'crescents' zijn opgenomen.
