met behulp van de z.g. Aktie Geuldal.
Bij de restauratie werd de z.g. turbine ver
vangen door het gigantische metalen water-
rad. Dit drijft het maalwerk aan van de
graanmolen binnenshuis. De Volmolen is
volop in bedrijf. De exploitatie is in handen
van een speciale Stichting, die de molenaar
in dienst heeft en die de inkoop van graan en
dé verkoop van meel regelt. Het 'Brood van
de Molen' is bij de echte bakkers overal in
Limburg te koop.
In de rietlanden van Noordwest Overijssel
zijn de laatste decennia veel kleine metalen
molentjes gebouwd voor de bevloeiing van
de rietlanden. Deze molentjes zetten zichzelf
op de wind. In de zestiger jaren, toen de
riettelers ze daar bij tientallen plaatsten werd
door Natuurmonumenten het Noordhollands
staartmolentje geplaatst, een model dat beter
past in het landschap. Het is maar bij een
enkel voorbeeld gebleven: de moderne mo
lentjes van Bosman uit Piershil of Bakker uit
IJlst waren toch goedkoper in onderhoud!
De wipwatermolen 'De Trouwe Wachter'
aan de Dwarsdijk bij Tienhoven (gem.
Maarssen) staat midden in het natuurmonu
ment. De molen draait geregeld, dank zij de
enthousiaste inzet van de huidige bewoner.
De molen, die meer dan 150 jaar oud is,
kwam in 1960 in handen van de vereniging.
Met het nabijgelegen houten schutsluisje is
hij een onafscheidelijk element in het geheel
van de Tienhovense Plassen. De molen en de
sluis, beide geplaatst op de monumentenlijst,
zijn in de afgelopen jaren gerestaureerd.
Daardoor kan door het sluisje weer milieu
vriendelijk verkeer te water worden doorge
laten. De functie van de molen is echter
vervallen: het maalwerk ontbreekt.
Op de Geul bij Mechelen in Zuid-Limburg,
vlakbij de buurtschap 't Höjke maalt sinds
enige jaren de Bovenste Molen weer volop.
Watermolen, woonhuis en vakwerkschuur
van het hier gelegen gebouwencomplex
staan op de lijst van beschermde monumen
ten. De molen werd enige jaren geleden ge
heel gerestaureerd. Het is in oorsprong een
zeer oude molen, waarover al uit 1350 ver
meldingen bekend zijn. Het molenbedrijf
kon in ere worden hersteld dank zij een spe
ciale Stichting 'De Bovenste Molens', die de
exploitatie voert. Het ligt in de bedoeling de
vakwerkschuur in de toekomst een functie te
geven op educatief- en voorlichtingsgebied.
Natuurmonumenten hoopt dan ook, dat een
restauratie van de vakwerkschuur mogelijk
zal worden gemaakt: een unieke plaats voor
informatie over de natuur- en cultuurhistorie
van het Geuldal en zijn watermolens!
Een paar bijzondere weidemolentjes zijn te
vinden op Texel op de natuurmonumenten
Waalenburg en Dijkmanshuizen. 'De Kemp
haan' is de naam van een typische variatie
op de wipwatermolen. Dit molentje werd in
1934 gebouwd voor de waterhuishouding
van het belangwekkende vogelgebied! Om
dat de molen dit niet meer kon volbrengen
door de lager geworden waterstanden in de
Het 'billen' van een molensteen in de volmolen op de Geul bij Epe (Lb.)-
De 150 jaar oude wipwatermolen 'De Trouwe Wachter' bij Tienhovense Plassen.
Bovenste Molen, een zeer oude watermolen op de Geul bij Mechelen (Zd. Limburg). Foto: J. v. Oers,
Maastricht.
