P
ar i
ilyÉwi
wr
P--Y
IIIHrmH
mirrn.n-u
tief kleine plaats in. Behalve twee kamers in
zijn eigenlijke huis, is in het bijzonder de
door zijn zoon ingerichte 'concertkapel' aan
hem gewijd. Deze valt op door een met sier-
steentjes geaccentueerde overwelving en een
podium, waarop het neogotische orgeltje van
Cuypers' vrouw prijkt.
Pronkstuk van het woonhuis is de onlangs
geheel gerestaureerde maquette van de St.-
Martinuskerk van Wyck-Maastricht. Deze
vormt alleen al een zeldzaamheid, omdat ze
(vooralsnog) tot de weinige 'complete' mo
dellen van Cuypers' werken behoort. Op
verbluffende wijze kan aan de hand van dit
object de bouwgeschiedenis van de St.-Mar-
tinus gevolgd worden. De maquette werd in
stukken en splinters, tesamen met onderde
len van andere modellen, voor oud vuil op de
zolder van de voormalige Teekenschool ge
vonden. Het museum hoopt binnen afzienba
re tijd ook de overige fragmentarisch behou
den maquettes te kunnen reconstrueren. Eén
ervan is vermoedelijk de St.-Lambertuskerk
van Veghel, net als de St.-Martinus een
'vroege' Cuypers (1854-1858).
'PANDGANG' EN HOUTLOODS
Dat de status van wettelijk beschermd monu
ment geen effectieve bescherming garan
deert is de meeste actieve leden van Heem
schut uit ervaring bekend. Het wordt wel té
dol wanneer zelfs een gemeente monumenta
le onderdelen van haar eigen museum ver
waarloost. Dan stellen we niet eens dat dit
museum mede is vernoemd naar een archi
tect en beeldend kunstenaar, die zij steeds als
één van haar grote zonen opeist. Ook laten
we buiten beschouwing dat deze 'zoon' het
begrip 'monumentenzorg' in Nederland
heeft helpen invullen.
Tot slot praten we er bovendien niet over dat
een der verwaarloosde annexen expliciet ver
wijst naar de oude functie van het museum
als kunstwerkplaats; qua instituut mede door
Cuypers in den lande verbreid ter bevorde
ring van de kwaliteit van het kunstambacht!
We denken dan aan de zonder meer unieke
houtloods, die structureel gezien nu nog in
goede staat verkeert. Het hechte dak ten spijt
vormt inwatering een vdn de grootste geva
ren: een der topgevels is zijn houten schuif-
panelen grotendeels kwijt en staat voor alle
soorten hemelwater open. Met de andere zij
de is het minder ernstig gesteld. Hier valt
vooral op dat de loods dringend een kwastje
behoeft. Liefst vóórdat het decoratieve sja-
bloonwerk definitief verdwenen is. De oude
functie valt goed van het gebouw af te lezen:
de lange zijden zijn bedekt met schuins aan
gebrachte, horizontale latten, waardoor de
regen buiten blijft en de wind er vrij door
heen kan. Ook met behoud van dit gegeven
kan een museale bestemming mogelijk zijn.
Zo zou de bovenste verdieping met zijn zien-
De 'pandgang' van Jos Cuypers, waarin
produkten van de kunstwerkplaatsen werden
tentoongesteld. Deze verbond de houtloods met de
'fabriek' aan de Frans Douvenstraat.
Frontaanzicht gemeentelijk museum Hendrik
Luyten - Dr. Cuypers te Roermond. Tekening
door M.H.C. Hovens
Legenda:
1) Entree 1932
Expositiezalen 'Hendrik Luyten' van Jos.
'Cuypers
4) Concertkapel van Jos. Cuypers, nu 'Cuypers-
zaal'
5) Voormalig atelier, na 1906 woning Jos.
Cuypers en sinds 1932 Cuypers' museum.
6) Ingang woonhuis Cuypers
7) Ingang woonhuis Stoltzenberg ul '^e en ree
8) Maquette St.-Martinuskerk Maastricht
9) Meubilair uit de werkplaatsen
10) Voormalig atelier, nu expositieruimte
11) Werkruimte Jos. Cuypers (Kunstuitleen).
12) Tuin
NB De oude houtloods en de 'pandgang'
liggen achter de werkruimte van Jos.
Cuypers.
de bekapping zonder al teveel middelen ge
schikt kunnen worden gemaakt voor een per
manente expositie van Cuypers' maquettes.
De vernoeming naar hem krijgt dan tevens
wat meer reliëf.
Tweede steen des aanstoots vormt de 'pand
gang', die in deze eeuw door Jos. Cuypers
als tentoonstellingsgalerij tussen de hout
loods en de 'fabriek' aan de Frans Douven
straat werd gebouwd. Zijn deze ateliers door
stadsuitbreiding verdwenen, met de 'pand
gang' is het ook niet al te best gesteld. Inge
sloten door een zwaar verwilderde tuin - óók
van de gemeente - is het uit stekende poort
gebouwtje gedeeltelijk ingestort. Het dak is
in slechte staat, de mergelstenen muurtjes
door vocht aangetast en de specie uitgevre
ten. De boogjes, waarin mergelblokken wor
den afgewisseld door rode zandsteen, zakken
op een aantal plaatsen uit. Toch is de zaak
daarom nog niet reddeloos verloren. Zelfs
kan niet beweerd worden dat herstel van de
ze kleine gang - die zich prima zou lenen
voor het tentoonstellen van sculptuur - de
gemeente tonnen gaan kosten. Qua omvang
en aard zou het bij uitstek geschikt zijn voor
een kleinschalig werklozenproject. Maar
daar moet de gemeente Roermond niet al te
lang mee wachten!
In samenwerking met de technische adviseur
van Heemschut in Limburg ir. K. Merks,
zijn het Cuypers Genootschap en het Ge
meentelijk Museum doende een oplossing te
bedenken voor de geschetste wantoestand.
Vervolg op pagina 119
