v
•mi
I
Jl^lïd d a gtcr
81
'WA*
Midda
W-
heugen echter een onzekere bron te zijn),
etc.
Aangezien het bronnenmateriaal zich bijna
nooit op één plaats bevindt, geschiedt het
onderzoek door geheel Nederland. Het Cen
traal Register voor Particuliere Archieven
(Den Haag), speelt veelal een sleutelrol in
het vinden van de belangrijke particuliere
archieven. Ook worden topografische atlas
sen, prentenkabinetten en particuliere collec
ties bezocht. Verder zijn de Speciale Collec
ties in de Centrale Bibliotheek van de Land
bouwhogeschool te Wageningen een rijke
vindplaats voor historische gegevens over
Nederlandse tuinen, parken en buiten
plaatsen.
VERSCHILLENDE OORSPRONG
Uit de aard der zaak kan het bronnenmateri
aal per buitenplaats verschillend van karakter
zijn. De cultuurhistorische achtergronden
van een aanleg van een tuin of park zijn
dikwijls pluriform, wat in het bronnenmate
riaal tot uiting komt. Zo is bijvoorbeeld de
oorsprong en ontwikkeling van de Vechtbui-
tens - meestal door rijke burgers aangelegde
buitenplaatsen - en die van de Overijsselse
havezathen - vaak centra van grootgrondbe
zit - zeer verschillend. Soms levert de bestu
dering van de geschiedenis van de aanleg,
doordat er weinig is vastgelegd of doordat
bronnenmateriaal verdwenen is, slechts een
fragmentarisch beeld op.
Vanaf 1981 zijn in de Groene Reeks de vol
gende delen verschenen:
Serie I
1Middachten te De Steeg
2. Het Huys ten Donck te Ridderkerk
3. Buitenplaatsen bij De Bilt
4. Sandwijck bij De Bilt
5. Fraeylemaborg te Slochteren
6. Groeneveld te Baarn
7. Broekhuizen te Leersum
Serie II
8. Ekenstein bij Appingedam
9. Aardenburg te Doorn
10. Duivenvoorde te Voorschoten
Serie III
11Weldam te Goor
12. Elswout te Overveen
13. Huis Doorn te Doorn
In de zomer van 1984 zullen uitkomen:
14. Biljoen en Beekhuizen te Velp
15. De buitenplaatsen van 's-Gravenland
Door de sterk toegenomen belangstelling
voor de reeks is de oplage van Serie II en III
(nrs. 8 t/m 13) in 1983 vergroot. Serie I (nrs.
1 t/m 7) is in hetzelfde jaar herdrukt. Deze
series kosten:
Serie I: delen 1 t/m 7 44,80
Serie II: delen 8 t/m 18,75
Serie III: delen 11 t/m 13 37,40
Deze bijdragen zijn te verkrijgen door het
desbetreffende bedrag over te maken op
postrekening nummer 42 51 20 ten name
van de Rijksdienst voor de Monumenten
zorg, Broederplein 41, Zeist, onder vermel
ding van 'Bijdragen Bronnenonderzoek Bui
tenplaatsen' en het gewenste serienummer.
Na overschrijving van het bedrag word(en)t
de serie(s) automatisch toegezonden. Bestel
ling van de afzonderlijke delen is helaas om
organisatorische redenen niet mogelijk.
htrff)
m ih.h
ffhunjt,
V'loil
2) Deze kaart uit ca. 1840 (gemaakt door
Waterstaat) bevindt zich in het Rijksarchief van
Gelderland, Arnhem. Van de oorspronkelijke
grootse, formele aanleg is weinig over.
noten
1Bijvoorbeeld de Tegenwoordige Slaat der Verenig
de Nederlanden, Amsterdam 1739-1795, deel 1-20;
A. J. van der Aa, Aardrijkskundig Woordenboek der
Nederlanden, Gorinchem 1839-1854, deel 1-14;
J. Craandijk, Wandelingen door Nederland, Haar
lem 1887-1888 (derde druk), deel 1-8.
literatuur
Heimerick Tromp, 'The Park of het Huys Ten Donck
near Ridderkerk; an Example of Historical Research
on Behalf of the Protection of Country Seats in The
Netherlands', Journal of Garden History, vol. 1, no.
4, 353-366
C. L. van Groningen, 'De Groene Reeks', Maison
d'Hier et d'Aujourd'hui. De Woonstede door de
Eeuwen heen, nr. 59, derde kwartaal 1983, p. 98
*'Drs. U. M. Mehrtens en Drs. H. M. J. Tromp zijn
beiden kunsthistoricus, gespecialiseerd in de ontwik
keling van historische buitenplaatsen.
Eerstgenoemde verricht historisch onderzoek voor de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg ten behoeve
van de in dit artikel genoemde serie.
Hij is de opvolger van laatstgenoemde die thans con
servator is van Museum Het Loo, maar nog wel
betrokken is gebleven bij de uitgave van de groene
reeks.
3) Opnieuw werd een formele tuin ontworpen in
1901 door Hugo Poortman; foto: Rijksdienst
Monumentenzorg, Zeist.
Chateait de -MïddacMen^.
Hojef r/e fi
des Jrtrcfms atf Ju XV/r^JStècïe^
jü <a
rrvR
5 2
jOTn.l'.'ntgp
