mm
WEE RRAARHEID S CONCOURS
Plan van Fraeijlemaborg,
%XCeV "coob aeiv^eatl)
79
plaatsen. Zijn vertrek is, door de specifieke
ervaring die hij opbouwde, een groot verlies.
De 'kunsthistorische' bemanning bij de
Rijksdienst, gericht op de voorbereiding en
interpretatie ten behoeve van de juridische
kant van de bescherming, is momenteel on
toereikend. Een onbegrijpelijke situatie, om
dat het vanzelfsprekend geacht moet wor
den, dat een ingewikkelde materie als die
van de buitenplaatsen, waarbij vele specia
lismen gecoördineerd dienen te worden een
taak van het Rijk blijft, ook als monumen
tenzorg meer gedecentraliseerd zal worden.
Ook vanwege het noodzakelijke overleg met
andere Rijksdiensten, zoals Staatsbosbeheer
en de Dienst van het Kadaster en Openbare
Register, en met het Ministerie van Land
bouw blijft een centrale coördinatie gewenst.
Wij gaan er maar van uit, dat binnen afzien
bare tijd de noodzakelijke bemanning bij de
Rijksdienst van de monumentenzorg weer
een feit zal zijn en dat er op de vijf thans
beschermde buitenplaatsen nog menige zal
volgen.
Om U een beeld te geven van de cultuurhis
torische waarden van zo'n buitenplaats en de
verscheidenheid die daarin bestaat, volgt
hierna de - zeer globale - omschrijving van
de vijf thans beschermde: De Fraeylemaborg
te Slochteren, een der weinig overgebleven
Groninger borgen met een oorspronkelijk
formele tuinaanleg uit het einde van de 17de
eeuw, welke vanaf 1816 veranderd is in een
aanleg in landschapsstijl.
Het park is altijd het aanzienlijkst van de
provincie geweest en ook als enige in rede
lijk gave toestand overgebleven met als dra
matisch hoogtepunt een 10 meter hoge heu
vel, naast een waterpartij.
Het Huis Vosbergen te Heerde, een der best
bewaarde omgrachte edelmanswoningen uit
de 16de eeuw, met een barokke aanleg be
staande uit een stramien van, door (rechte)
lanen geaccentueerde compositie, die nau
welijks onderhevig is geweest aan de in de
18de eeuw opgekomen landschapsstijl.
Het, Huys ten Donck te Slikkerveer, een
18de-eeuws buiten (op de plaats van een
vroeg 17de-eeuws huis) thans liggend in een
nog traditioneel stuk overgebleven polder
landschap, te midden van het aan industrie
en verstedelijking ten offer gevallen land
schap. Het huis is omgeven in een opmerke
lijk vroeg, vanaf 1765 aangelegd, park in
landschapsstijl. Het park werd 50 jaar
geleden door de bekende tuinarchitect Leo-
nard Springer hersteld en aangepast.
Het huis te Manpad te Heemstede, een bui
tenplaats daterend uit de 17de eeuw met een
pas omstreeks 1814 gewijzigde aanleg in
landschapsstijl, echter op zeer terughouden
de wijze, zodat het hoofdstramien bewaard is
gebleven van de in de 18de eeuw tot stand
gekomen aanleg in laat-barokke trant. Deze
buitenplaats behoort tot één der best be
waarde in de groep van de bescheiden Ken-
nemer buitens.
Het Kasteel Duivenvoorde te Voorschoten,
het in kern middeleeuwse, maar tussen 1631
en 1717 geheel verbouwde slot, omgeven
door één der weinige, in hoofdtrekken goed
bewaarde, parken in Zuid-Holland, waarvan
de huidige aanleg omstreeks 1840-1845 tot
stand is gekomen en die dan ook de rustige
vormen vertoont van de rijpere landschaps
stijl. J.B.-R.
18 J1T8T 1870.
n vri 1 v
A.
Schiet stand
e» B
Schijf
Observatie Post
Eb,®.
Latrines.
e ia cnwei
.vel£i
o/
De Wïinsldjjigab 't JhUJJfiu t Bosch/is idUai/gemrjU>oftis hms
/li& xtezé' Dhart tauumi/ Vêrtcmm/
Tpi#"»
-TT
Plattegrond van de tuin met oorspronkelijke
formele aanleg van het beschermde buiten De
Fraeylemaborg te Slochteren (Groningen) uit
1781. Overgenomen uit A. Bienfait, Oud
Hollandsche Tuinen afb. 357.
Vanaf 1816 werd oorspronkelijke aanleg
veranderd in een aanleg in landschapsstijl, zoals
uit deze kaart uit 1870, getekend door Fibo Wind,
blijkt. Coll.: Universiteitsbibliotheek, Leiden.
"tr o - o
■aJBUm
OB C.
V VtVll U 1 11 kl
23 TJ'zjitf. 23»
