1982
Jaarverslagen
143
Draag gepaste zorg voor Uw Monumenten
en U zult ze niet behoeven te restaureren.
Een paar platen lood, tijdig op het dak ge
legd, wat dode bladeren en takken op tijd uit
de goot geveegd, zullen zowel dak als muren
voor verval behoeden. Waak angstvallig
over een oud gebouw - voeg het met ijzer
samen waar het bezwijkt, stut het met hout
waar het omvalt; geef niet om de wanstaltig
heid van de hulp: beter een kruk dan een
verloren been.
Deze woorden die het credo van de Monu-
mentenwacht konden zijn, werden in 1849
geschreven door John Ruskin in zijn klassie
ke 'The Seven Lamps of Architecture'.
Met genoemde woorden van Ruskin begint
de voorzitter van de Stichting Oude Gronin
ger Kerken zijn jaarverslag 1982. Ze zijn
inderdaad actueler dan ooit en daarom ge
bruiken wij deze regels ook als inleiding tot
de jaarlijkse bespreking van jaarverslagen
van restaurerende instellingen en organisa
ties die actief zijn voor het behoud van het
waardevolle in ons leefmilieu.
Wij zullen ons begrijpelijkerwijs moeten be
perken tot een selectie van de vele verslagen
die ons bereikten, waarbij wij steeds weer
andere instellingen de revue willen laten pas
seren.
STICHTING OUDE GRONINGER
KERKEN
streeft er naar haar bezit van 37 kerken,
tenminste één-vijfde deel van de monumen
tale Groninger Kerken, in redelijke staat te
brengen en te houden. Dat vereist inventari
satie van de gebreken, afwegen van de no
den, beoordelen wat met beperkt herstel kan
worden bereikt enz. enz. Het eigen aandeel
voor de meest urgente voorzieningen werd
d.m.v. de Actie Kerkbehoud door de eigen
donateurs bijeengebracht., zijnde
ƒ47.000,-. Het totaal aantal donateurs,
5900, bracht in 1982 143.500,- bijeen.
Overigens wordt de reikwijdte van de Stich
ting bepaald door de hoogte van de jaarlijkse
Rijkssubsidie van 250.000,- die, volgens
de minister, goed is voor een jaarlijks te
verwerken bouwsom van een half miljoen!
Helaas slaagde het bestuur er niet in het
bedrag van de subsidiereservering verhoogd
te krijgen, waardoor enkele kerken ernstige
schade zullen lijden.
Enige voorbeelden van herstel:
het stucplafond van de kerk te Saaxumhui-
zen, de torenkoepel van Hornhuizen, muren
en goten van kerken in Niebert en Stitswerd
waar ook de dakruiter werd hersteld (zie
foto);
en van gefaseerde restauraties: de kerk te
Godline waar in voortdurende samenspraak
met de Rijksdienst voor de Monumentenzorg
gekozen is voor een zo ongewijzigd mogelijk
N. H. Kerk te Stitswerd, herstel van westgevel,
dakruiter en goten door de Stichting Oude
Groninger Kerken.
Foto: Jan Hoving, Zuidlaren
herstel van muren, kerkruimte en banken-
plan. In het verslagjaar werd de restauratie
van de kerk te Pietersburen aangevangen en
doen zich problemen voor met de restauratie
van Niehove.
De stichting ontplooit vele activiteiten (vie
ring van het 1000-jarig bestaan vanTolbert),
excursies en tentoonstellingen, zodat men
het vertrouwen kan hebben dat met bezielde
nuchterheid, geen der oude Groninger ker
ken meer verloren zal gaan.
Het jaarverslag 1982 van de VERENIGING
VRIENDEN VAN DE STADSKERN
ZWOLLE wordt gesierd door een geestig
relaas van Han Prins over de avonturen van
de O.L.V.-toren, alias de Peperbus, met te
keningen van de diverse verschijningsvor
men sinds de bouw in 1460; toen in 1815 de
toren door bliksem werd getroffen en jaren
lang gehavend bleef staan, staken de Kampe
naren de draak met het 'open zuurkoolvat'
hetgeen gelukkig aanleiding werd voor een
inzamelingsactie t.b.v. restauratie door uit
gever H. A. Dooijer die de toren in een lang
gedicht liet zeggen:
'Ik bid U let op mijn beklag en vraag U, zo
het wezen mag: Dekt toch mijn open hersen-
vat en offert daartoe ieder wat.
En zo kreeg in 1828 de toren zijn huidige
uiterlijk dat dezelfde Kampenaren toen ver
geleken met een peperstrooier. Zwolle
noemde sindsdien de toren trots 'De Pe
perbus'.
Aan activiteiten van de Vereniging inzake
het stadsbeeld worden vele bladzijden in het
jaarverslag gewijd, waarvan wij er een paar
willen noemen.
- bemoeienissen inzake nieuwe woningen
langs de Thorbeckegracht, waarvan het eer
ste bouwplan door toedoen van oud-burge
meester Drijver (thans burgemeester van
Arnhem) werd afgewezen omdat het aller
minst aansloot op het architectonisch ritme
van de aanwezige bebouwing.
- het starten van een actie tot behoud en
restauratie van de Bethlehem-kerk.
- Interventie inzake het ontwerp-bestem-
mingsplan 'Diezerpoort', waarbij in de oor
spronkelijke opzet o.a. sprake zou zijn van
wegen en tunnels in de omgeving van de
Vechtbrug hetgeen demping van het water en
rooien van fraaie bomen zou betekenen. Ook
Heemschut heeft in 1981 bij de gemeente
bezwaar aangetekend tegen onderdelen van
genoemd bestemmingsplan.
- Een kleine Werkgroep 'Jonge Monumen
ten heeft een inventarisatie gemaakt van
daarvoor in aanmerking komende bebou
wing en men is voornemens hierover met het
gemeentebestuur in overleg te treden.
- De Archeologische werkgroep heeft in
1982 vele voor Zwolle interessante gegevens
opgegraven; het jaarverslag gaat hierop uit
voerig in. Wij volstaan hier met de suggestie
te onderstrepen dat de aanstelling van een
stadsarcheoloog, eventueel in samenwerking
met andere steden, wenselijk zou zijn.
De 15de-eeuwse O.L.V.-kerk te Zwolle kreeg in
1828 de bijnaam Peperbus. Tekening Han Prins,
Zwolle.
