114
Groot in Slot Loevestein te bezichtigen. On
der de titel 'Veel heb ik ondernomen, niets
volbracht', een uitspraak toegeschreven aan
Hugo de Groot, wordt aan de hand van enke
le thema's het wel en wee van het verblijf
van Hugo de Groot, zijn familie en medege
vangenen, onder wie Rombout Hogerbeets -
pensionaris van de stad Leiden - behandeld.
Deze tentoonstelling sluit aan bij andere ten
toonstellingen, die eveneens ter gelegenheid
van de 400ste geboortedag van Hugo de
Groot worden gehouden in de bibliotheek
van het Vredespaleis te 's-Gravenhage en in
het Stedelijk Museum 'Het Prinsenhof' te
Delft.
Voorts is vanaf 1 juli de reizende kastelen
tentoonstelling van de Nederlandse kastelen
stichting te bezichtigen. Onder het motto
'Kastelen zijn de moeite waard' wordt de
geschiedenis van het Nederlandse kasteel in
beeld gebracht.
Slot Loevestein is dagelijks tussen 10.00 en
16.00 uur geopend.
Monumenten wacht: Er is kans op een derde
team monumentenwachters in de provincie
Gelderland. De steun komt van de provincia
le overheid en het Prins Bernhard Fonds.
Gedeputeerde Staten erkennen 'het nuttig ef
fect en de noodzaak' van een derde team.
Het college laat het niet bij woorden, maar
heeft 40.000,- toegezegd in de personeels
lasten. Van het Prins Bernhard Fonds kwam
de toezegging van 75.000,- voor de aan
schaf van een busje met uitrusting. Het
wachten is nu nog op de bijdrage van het
ministerie van WVC.
Een derde team is in Gelderland nodig, om
dat de twee teams die er al zijn het werk
amper aankunnen. Dat werk van de Gelderse
monumentenwacht is sinds de start, in april
1979, meer dan verdubbeld. De groei bleek
ook afgelopen jaar. Op 8 november kon het
500e object worden ingeschreven: Huize
'Morren' van de heer Verhaaff in Oosterwol-
de. In totaal groeide het abonnee-bestand in
1982 met 110 monumentale objecten, van
437 naar 547. Het aantal inspecties steeg dat
jaar met rondom de 100, van 410 naar 512.
Vanwege de uitgestrektheid van het Gelderse
zijn de huidige twee inspectie-teams gestati
oneerd in de nabijheid van grote concentra
ties monumenten. Voor de Betuwe en
Noord-west Veluwe is dit Tiel, voor de Ach
terhoek en Noord-oost Veluwe is de stand
plaats Vorden. Laatstgenoemd team assis
teerde in mei en juni 1982 in de provincie
Overijssel, waar de monumentenwacht ein
delijk, na jarenlange aanloopproblemen
(lees: provinciale tegenwerking), van de
grond is gekomen.
Specifieke problemen, die in 1982 uit jaar
verslagen en technische rapporten naar voren
zijn gekomen, zijn:
- de slechte staat waarin veel torenkruizen
verkeren;
- de enorme vervuiling en overlast van
duiven;
- scheurvorming in loden goten, met name
de schampgoten, die in de jaren '60 en
'70, zijn gerestaureerd.
Een Monumentenwachter moet geen last
hebben van hoogtevrees. In Dinxperlo zetten
Wim Nijenhuis (boven) en Bennie Franken
(onder, met baard) de gerestaureerde en
opnieuw vergulde haan weer op de torenspits
van de hervormde kerk.
(Foto: Henk Westerveld, Aalten
Een ander probleem, waaraan bij restauraties
te weinig aandacht wordt besteed, is de be
reikbaarheid van leien daken en de beloop
baarheid van goten. Een bergklimuitrusting
met touwladder hoort dan ook bij de attribu
ten die afgelopen jaar in Gelderland zijn aan
geschaft. Voor sommige daken en torens is
ook dit niet toereikend. Die zijn alleen be
reikbaar met een hoogwerker.
Inspectie van monumnten zou weinig zin
hebben als niets met de adviezen (voor on
derhoud en herstel) wordt gedaan. Daarom is
aan de adviezen zoveel mogelijk gevolg ge
geven, in 14 gevallen in beperkte mate. Bij
13 objecten was geen resultaat waarneem
baar. Onder deze categorie bleek een aantal,
waarvoor een aanvraag was ingediend voor
restauratiesubsidie, niet gehonoreerd.
Nijmegen: Voor het monumentale Nijmeeg
se Canisiuscollege wordt al enige jaren door
de Initiatiefgroep Behoud Canisiuscomplex
naar een nieuwe bestemming gezocht. Na
vier en een half jaar ijveren van diverse be
trokkenen, is het gebouw op 17 mei j.1. door
de minister van WVC geplaatst op de voorlo
pige lijst van beschermde monumenten.
Dit houdt een erkenning in van de monumen
tale waarde van dit, door de Cuypersleerling
Nicolaas Molenaar gebouwde, grootste in
ternaatsgebouw van Nederland. Al eerder
had de tentoonstelling over het gebouw on
der de titel 'Wonen onder Stenen Pruiken'
een groot succes. Meer dan 3.000 bezoekers
bekeken de plannen die de architecten R.
Smorenburg en J. ter Horst voor de Initiatief
groep hadden ontwikkeld. De doelstelling,
het verbreken van de stilte rondom het ge
bouw, is volledig geslaagd.
De gemeente, de eigenares van het gebouw
en de Initiatiefgroep werken samen aan een
haalbaarheidsonderzoek voor verbouwing tot
kleine wooneenheden.
Initiatiefgroep Behoud Canisiuscomplex,
Daalseweg 259, 6521 GK Nijmegen.
Baak: (gemeente Steenderen): De kerktoren
van de neogotische Sint Martinus-basiliek,
die het piepkleine Baak beheerst, ziet er
weer uit om door een ringetje te halen. Dit
deel van de uit 1892 daterende, en in 1976
op de monumentenlijst geplaatste, kerk-
schepping van Alfred Tepe, heeft een gron
dige restauratie achter de rug, terwijl bij de
kerk zelf herstelwerkzaamheden aan de
steunberen zijn uitgevoerd.
De restauratie die de zes ton te boven gaat,
was geen overbodige luxe. Al in 1977 woei
één van de smeedijzeren sierspitsen (ge
wicht: 100 kilo) van een dakkapel, tot grote
schrik van de toeschouwers bij een voetbal
wedstrijd die destijds op een steenworp af
stand aan de gang was. De houten kern,
waarmee het ornament aan het dak was be
vestigd, bleek volkomen doorgerot. Dit on
geluk actualiseerde de restauratieplannen,
maar het zou toch nog tot 1982 duren eer aan
die plannen uitvoering werd gegeven. Als
altijd bleken de financiën een struikelblok.
De toren-restauratie, onder leiding van ir. A.
Meerstadt uit Zutphen, kwam praktisch neer
op vernieuwing van de complete spits. Het
hout bleek verrot, de Engelse leien zaten los
of waren al eerder naar beneden gewaaid,
terwijl het loodwerk al was verweerd. Ook
het gehele metselwerk van de toren zelf dien
de opnieuw te worden ingevoegd en tiental
len kapotgevroren stenen moesten worden
vervangen. De restauratie omvatte verder
vervanging van de vloeren, trappen en lad
ders en het herstel van de toegangsdeuren.
Bij het financiële deel van de restauratie valt
vooral de toewijding op van de 200 parochie
gezinnen en een kleiner deel andersdenken
den. Met rommelmarkten, collecten, bingo,
verkoop van breiwerken en pentekeningen
werd in korte tijd een kleine 80 mille bij
eengebracht!
Midden jaren zeventig trok de offerzin van
de Baakse bevolking al eerder de aandacht.
Met allerlei acties werd toen voor de Sint
Martinus bijna 40 mille ingezameld voor
herstel en vernieuwing van de glas-in-lood-
ramen en de dakgoten.
Doorn: Een bijzonder interessant object
voor bezichtiging tot tenminste eind oktober
a.s. vormt Huis Doorn, het kasteel waar ex-
keizer Wilhelm II van Duitsland in balling
schap woonde van 1920-1941.
