Enthousiasme met
naald en draad in
Kasteel Amerongen
DE ENGELEN EN HAAR MONNIKENWERK
108
'Kasteel Amerongen mag zich over een groeiend bezoekersaantal verheugen. In 1982, vijf
jaar na de aankoop van het kasteel van de erven van Aldenburg Bentinck door de Stichting
Utrechtse Kastelen gingen maar liefst 40.000 bezoekers over de slotbrug'.
Met gepaste tevredenheid spreekt conservator J. J. C. Baron Taets van Amerongen over
'zijn' werkdomein: een in 1286 gesticht kasteel, dat tijdens de inval van de Fransen in ons
land (1673) volledig werd uitgebrand om vervolgens in 1678 herbouwd in zijn huidige vorm
te verrijzen.
'Eén van onze doelstellingen', zo vervolgt
de conservator, 'is het publiek door middel
van de collectie een werkelijkheidsgetrouw
beeld van het verleden te geven. Met onze
beperkte financiële middelen trachten we de
collectie zo optimaal mogelijk te conserve
ren. Aanschaf van nieuwe voorwerpen om
het versletene te vervangen, trachten we te
vermijden. Een zorgvuldig beleid, een zeke
re terughoudendheid is op het terrein van
conservatie en restauratie geboden als we de
authentieke sfeer van Amerongen willen
waarborgen. Pas als een te restaureren object
of -materiaal zich in dermate slechte staat
bevindt dat conserveren niet of nauwelijks
mogelijk blijkt of het museum op te hoge
kosten jaagt, dan kan besloten worden voor
een volledige vernieuwing. Met nadruk wil
ik er op wijzen' - zo besluit Baron van Ame
rongen - dat de conserveringsproblematiek
niet zozeer van financiële als wel van ethi
sche aard is; zelfs al zou de Stichting Kasteel
Amerongen over ruime liquide middelen be
schikken dan nog zouden bijvoorbeeld rafeli
ge en versleten stoelbekledingen niet auto
matisch door nieuwe stoffen vervangen wor
den: de nieuwe luister van dergelijke - wel
iswaar vaak volgens oud procédé geweven -
stoffen zou niet overeenkomen met de
authentieke, intieme sfeer die Amerongen tot
op de dag van vandaag gelukkigerwijs heeft
weten te behouden en waardoor het zich nu
juist onderscheidt van andere collecties die
een meer museale sfeer uitstralen'.
'DE ENGELEN'
Het is dankzij de steun van een aantal vrij-
willigers(sters) dat Amerongen kan vasthou
den aan bovenvermeld conserveringsbeleid.
Iedere donderdag komt een groep van acht
dames bijeen om daadwerkelijk bij te dragen
aan het behoud van de Amerongse textilia.
De meeste van deze 'textiel-engelen', zoals
hun lovende bijnaam luidt, waren door het
verrichten van andere hand- en spandiensten
(zoals assistentie bij de rondleidingen of bij
de kasteelconcerten) reeds eerder actief be
trokken bij het wel en wee van het kasteel.
RUGGESTEUN
Mevrouw C. J. van Nes is de begeleidend-
deskundige van de groep. Ze is verbonden
aan de Afdeling Textiel van het Centraal
Laboratorium voor Onderzoek van Voorwer
pen van Kunst en Wetenschap te Amster
dam. Onder haar professionele leiding en
toeziend oog werken de vrijwilligsters - nu
reeds enige jaren - op verantwoorde wijze
met het textiel.
'De vrijwilligsters leveren een reële bijdrage
om kostbare stoffen, die generaties hebben
gediend, zoveel mogelijk voor verder verval
te behoeden', aldus mevrouw Van Nes.
'Gordijnen, tapijten, stoel- en sofabekledin
gen, traplopers en wat dies meer zij, verto
nen ouderdomsverschijnselen. Op handige
doch uiterst zorgvuldige wijze brengen de
'engelen' een halt toe aan voortgaande slij
tage'.
Mevrouw Van Nes bezoekt de groep regel
matig en onderhoudt intensief telefonisch
contact over de te volgen methodes. Vanuit
Amerongen is het mevrouw S. Stratenus-
Dubo die wekelijks naar Amsterdam reist.
Zij treedt op als contactpersoon tussen het
Centraal Laboratorium en de textiel-engelen.
Zij tracht in Amsterdam zoveel mogelijk
vaktechnische kennis te vergaren, gericht op
de problemen die zich in het Amerongse
textielbestand voordoen en hoopt mevrouw
Van Nes enige verantwoordelijkheid uit han
den te kunnen nemen.
Aangezien de weefsels van de te behandelen
stoffen vaak teer zijn, kan niet met gewoon
naaigerei worden gewerkt. Pincetten, roest
vrije insektenspelden, vlinderdunne naaldjes
en diverse soorten garens komen bij de her
stelwerkzaamheden op tafel. Blijkt een toe
gepaste methode niet het gewenste resultaat
op te leveren dan wordt - indien mogelijk -
naar een andere oplossing uitgekeken. Be
staande methodes worden aan elk specifiek
probleemgeval aangepast: het Centraal La
boratorium wordt gevraagd voor het object
of materiaal in kwestie de meest geëigende
conserveringswijze vast te stellen. Aldus
vormt Kasteel Amerongen voor het Labora
torium een stimulans omdat het bepaalde be
staande probleemgevallen aandraagt, die het
Laboratorium tot verder gericht onderzoek
aansporen.
Kasteel Amerongen
