A^
Molens in Noord-Holland
Heemschut
38
sprekken met molenaars en molénbouwers en
door het doen van opmetingen. Een serie
fraaie foto's is daarvan o.m. het resultaat.
Kluwer Technische Boeken bv, Deventer;
ISBN 90 201 14794: 29,50.
De Hollanders, door C. Bunsink, P. van der
Heijden, W. van Kranendonk en A. Vieser.
Een fascinerend boek over de oorsprong en
de geschiedenis van de Hollanders met tal
van illustraties, literair overzicht en register.
Elsevier Nederland b.v., Amsterdam/Brus
sel; ISBN 90 03720 7; 49,50.
Brinkenboek, een verkenning van de brin
ken van Drenthe, samengesteld door de
Werkgroep Brinken onder redactie van Ed-
ward Houting, grafisch ontwerper, Klaas
Roelof de Poel, landschapsarchitect en Jacob
van der Vaart, sociaal geograaf met mede
werking van Jan Brederode, architect en Her
man Visser, amateur-historicus.
Van Gorcum b.v., Assen; ISBN
90 23217691; (304 pag.); 35,-.
Het Boek Weimar, een tekenend leven van
tekeningen, is de titel van een fraai verzorgd
boek met de reprodukties van een groot aan
tal van de beste tekeningen van ons Heem
schutlid, de bekende, thans 74-jarige kunst
schilder A. J. M. Weimar. De door hemzelf
geschreven uitvoerige teksten geven een
boeiende toelichting op het beeldmateriaal en
vertellen tevens het levensverhaal van de in
Den Bosch woonachtige schilder. Zijn grote
voorliefde voor zijn geboortestad Rotterdam
blijkt uit een aantal stadsgezichten. Verder
tekeningen van Schiedam en Delfshaven,
alsmede fraaie Franse landschappen en fi
guurstudies van kinderen.
Deze uitgave formaat 21 X 30 cm; 164 blad
zijden, (138 tekeningen 126 tekst), is.niet
in de boekhandel verkrijgbaar en wordt in een
beperkte oplage in de Archiefwinkel, Rotter
dam, (Coolsingel 89) verkocht voor de prijs
van 50,-; voor snelle beslissers ook in het
Korenmetershuis verkrijgbaar.
Vijftig jaar welstandsadvisering. Een cul
tuurhistorisch overzicht van de geschiedenis
van het 'Instituut Stad en Landschap, van
Zuid-Holland', dat met ingang van 1 januari
1973 onder de naam Vereniging Dorp Stad en
Land in de voetsporen van het oude Instituut
verder ging. Uitgegeven ter gelegenheid van
het 50-jarig bestaan van de vereniging geves
tigd Westersingel 98, 3015 LG Rotterdam.
Verkrijgbaar door storting van 35,- op
postrekening 31 02 747, t.n.v. de vereni
ging, onder vermelding 'Tiende Lustrum
Boek'.
De benaming van houtverbindingen en
constructieve houten elementen bij oude
boerderijen, een poging tot systematisering.
Uitgegeven door de Stichting Historisch
Boerderij-Onderzoek, Schelmseweg 89,
Arnhem, door storting van 12,- op post
giro 3132500, t.n.v. Publicatiefonds SHBO
te Arnhem, onder vermelding 'De bena
ming'.
Twee provinciale molenboeken
Op Limburg na bestaan thans boeken met
moleninventarisaties van alle provincies.
Onlangs zijn twee nieuwe uitgaven van de
pers gekomen en wel over de molens van
Noord-Holland en die van Groningen. Beide
uitgaven vervangen oudere moleninventari
saties - ouder en verouderd.
Molens in Noord-Holland is een zeer royaal
uitgegeven boek, waaraan vele jaren is ge
werkt en dat uitgeverij Meijer Pers/Ideeboek
te Amsterdam heeft doen verschijnen in het
zelfde formaat als twee eerdere uitgaven:
Het veranderend gezicht van Noord-Holland
en Een groet uit Noord-Holland. De grafi
sche vqrmgeving van al deze boeken was in
handen van Mart Kempers - aan het molen
boek werkte daaraan Miepje Kempers-den
Hartog mee. Twee ervaren boekenmakers
van de uitgeverij, W. van der Mark en J. M.
Valent hielden zich enige jaren bezig met de
produktie, waaraan de provincie 80.000
subsidié besteedde. Het resultaat is een bij
zonder mooi boek, gehuld in een stofomslag
die een reproduktie is van het schilderij
Schermer Molens van A. J. Colnot, dat.
thans hangt in het Noorderpolderhuis bij
Schermerhorn.
Noord-Holland is de provincie van de bin-
nenkruiers, de poldermolens met een grote
kap waarin de molenaar het kruimechanisme
moet bedienen. De staartloze binnenkruier
biedt Aanknopingspunten met de Noordhol
landse stolpboerderij die de boer bij slecht
weer veel bescherming biedt voor zijn werk
zaamheden: hij behoeft nauwelijks naar
buiten.
Maar Noord-Holland is ook de provincie
waar de industriemolen zijn hoogste ontwik
keling bereikte: ooit hebben 600 molens in
de Zaanstreek tegelijk hun wieken laten
draaien in de wind die over het lage land
kwam aangesneld. En ook in Amsterdam
ontbrak het niet aan molens - er waren er ver
over de honderd. Een apart hoofdstuk werd
in het molenboek ingeruimd voor Zaanse in
dustriemolens (door ir. J. A. Kooren). Een
ander hoofdstuk - rijk in kleur geïllustreerd -
betreft de Amsterdamse molens (door mr.
J. H. van den Hoek Ostende). G. H. Keunen
nam de inventarisatie van molens voor zijn
rekening en vlocht er een hoofdstukje in over
de Schermer molens, dr. A. J. Kölker be
handelt de talrijke molenresten en schreef
een artikel over verhandelde en verplaatste
molens.
Groningen is de provincie met de vele mo
lens met zelfzwichtende jaloeziewieken. Bij
restauraties heeft men een aantal jaren gele
den de jaloeziewieken als een ongepast nieu-
wigheidje meer dan eens vervangen door
oud-Hollandse opgehekte wieken, nu is men
de overtuiging toegedaan dat deze regionale
bijzonderheid bij restauratie gehandhaafd
dient te worden.
inventarisatie
van het Noordhollands
molenbezit
Een oud Leids huis. Ter gelegenheid van de
opening na restauratie van het pand Pieters
kerkgracht 9 te Leiden, werd een aantrekke
lijk boekje uitgegeven over de bouw- en be-
woningsgeschiedenis. Initiatief daartoe werd
door het Leids schilder- en tekengenootschap
'Ars Aemula Naturae' genomen die al een
honderd jaar het pand in gebruik heeft.
Dit soort onderzoeken zijn, zeker indien de
ze gedetailleerd verslagen worden zoals hier
het geval is, van belang om meer inzicht in
de ontwikkelingsgeschiedenis van het woon
huis, ook plaatselijk, te verkrijgen.
Immers betrouwbare conclusies omtrent b.v.
indelingen en veranderingen daarvan, en ma
teriaalgebruik kunnen slechts getrokken wor
den als veel gegevens aanwezig zijn. Deze
zijn het best te achterhalen als nog geen
grondige restauratie heeft plaatsgehad, zoals
ook hier het geval was, omdat daarbij altijd
waardevolle historische gegevens ver
dwijnen.
Een monografie als deze is dus een waarde
volle bouwsteen in het grote geheel maar
tevens op zichzelf aantrekkelijk door de inte
ressante gegevens, de illustraties en de goede
verzorging van de uitgave.
Als bijlage is een complete inventaris van de
inboedel toegevoegd zoals die zich in 1673
in het huis bevond.
Bestellingen bij Ars Aemula Naturae, post
bus 11086 2301 EB Leiden; prijs f 17,- in
clusief portokosten.
