Nirwana flats in Den Haag, 1928, ontworpen door
J. Duiker en Ir. J. G. Wiebenga.
26
mante wintertuinen, maar ook voor eenvou
dige hallen, gewapend beton, fabrieken, si
lo's, koeltorens, bruggen. De ontwikkeling
van de volkshuisvesting, die in 1901 een
wettelijke impuls kreeg met de woningwet,
kreeg ook uitvoerige aandacht.
De vroegste verkenningen van de architecten
die met wisselende resultaten de nieuwe
maatschappij vorm trachtten te geven met
functionalistische architectuur, werden in
een levendig overzicht voorgesteld: Van Lo-
chem, Oud, Rietveld, Duiker en Bijvoet en
Merkelbach. Wiebenga kreeg er, zoals al
vermeld is, afzonderlijke aandacht.
In het Rotterdamse Boymans-van Beuningen
Museum is tot en met 7 maart 'het Nieuwe
Bouwen in Rotterdam' te lezen als een inlei
ding, want er wordt de bezoekers met klem
aangeraden de stad zelf te gaan bekijken en
van het Witte Dorp uit de jaren twintig tot
Pendrecht uit de jaren vijftig de geschiedenis
van het Nieuwe Bouwen te volgen. In die
U.L.O.-school te Aalsmeer, 1933 door Ir. J. G.
Wiebenga.
Foto: Ned. Doe. Centrum v.d. Bouwkunst,
Amsterdam.
DE TENTOONSTELLINGEN
Dit alles wordt getoond op tentoonstellingen:
van 'kubisme' tot 'functioneel verband' en
dat van 'stoel tot stad'. Er worden principes
onderzocht, gebouwen geanaliseerd, ontwer
pers en technici voorgesteld, de rol van over
heid en andere instituties behandeld en voor
al veel resultaten getoond. Resultaten die
niet inwisselbaar zijn, want het Nieuwe Bou
wen moet inderdaad gezien worden als een
ontwikkeling met van tijd tot tijd, van plaats
tot plaats en van persoon tot persoon ver
schillende gebeurtenissen.
Tot en met de eerste week van februari was
de Amsterdamse tentoonstelling, die handel
de over de voorgeschiedenis van Het Nieuwe
Bouwen, te bezoeken. Met een inleidend
overzicht werd de ontwikkeling van de in
dustriële bouwtechniek behandeld, aanvan
kelijk soms heel puur aangewend, maar ook
vaak een middel om uitzonderlijke resultaten
te kunnen bereiken: ijzer en glas voor char-
periode van 1920-1960 valt als vanzelf veel
aandacht op de Van Nelle-fabriek die Van
der Vlugt en Brinkman op aanwijzingen van
directeur Van der Leeuw vormgaven in
1927, de woonwijk de Kiefhoek van archi
tect Oud en de Bergpolderflat uit 1934, de
eerste galerijflat van Nederland die Van Tij
en, Brinkman en Van der Vlugt ontwierpen.
Een van de flats uit dit woongebouw, dat
resultaat was van een scherpe analyse van
technische en economische mogelijkheden
bij uitgekiende gebruiksfuncties, is voor de
tentoonstelling, compleet met een stuk gale
rij en ben balkon met zonwering, op ware
grootte nagebouwd. In een diaprogramma
wordt jde Rotterdamse ontwikkeling gerela
teerd aan de algemene en zelfs internationale
gebeurtenissen en in een multimediashow
hebben tijdgenoten een beeld gegeven en
commentaar geleverd op de ideeën over de
woningbouw, de stedelijke organisatie en de
resultaten van het gebruik. In videofilms ge
ven de gebruikers commentaar op de wonin
gen van de Nieuwe Bouwers. De tentoon
stelling in Rotterdam ziet er puntgaaf uit. De
indruk| wordt er zelfs gewekt, dat er nogal
wat informatie weggeselecteerd is ten gunste
van een fraaie inrichting. Niet getreurd: er is
Woningbouw De Kiefhoek, 1927, ontworpen door
J. J. P. Oud.
Foto: Gem. Archiefdienst, Rotterdam.
