151
Bij raadsbesluit van 12 mei 1971 werd beslo
ten dit inmiddels sterk vervallen complex te
restaureren, waarbij een periode van ruim
dertien jaar wikken en wegen werd afgeslo
ten.. De in dit complex gehuisveste sociale
instelling,die daarin vanaf 1617 gevestigd
was, was al op 1 januari 1958 opgeheven.
Nog in datzelfde jaar moest de zijgevel aan
de Gortestraat van zware stutten worden
voorzien, waardoor dit straatje achttien jaar
lang aan het openbaar gebruik onttrokken
zou worden. Ramen en deuren werden dicht
getimmerd. Ondanks deze maatregel wisten
onverlaten zich toegang te verschaffen. Zij
lieten geen tegel heel, een schouwbetimme-
ring werd gesloopt en verkwanseld. Weer en
wind konden hun vernietigende spel met ver
dubbelde energie voortzetten.
Omstreeks 1960 overwogen Burgemeester
en Wethouders een, naar hun mening, min
der belangrijk gedeelte maar met de grond
gelijk te maken. Dit vond echter geen door
gang, door toedoen van de Rijksdienst voor
de Monumentenzorg. Het stadsbestuur gaf
vervolgens in 1963 de opdracht voor het ma
ken van een restauratieplan, maar door onze
kerheid over de toekomstige exploitatie ver
dwenen de restauratieplannen weer in de la
dekast. Pas aan het eind van de jaren zestig
diende zich een gegadigde aan met zodanige
plannen voor het hergebruik van dit monu
ment, dat besloten werd met de restauratie
aan te vangen. Er werd toegestaan iets meer
dan één miljoen aan het gebouw te vertim
meren. Tot twee keer toe moest echter extra
geld worden aangevraagd. Uiteindelijk be
droegen de totale restauratiekosten
3.180.500,-. De restauratie richtte zich in
hoofdzaak op het herstel van de slechte
bouwkundige toestand en het aanpassen aan
de nieuwe bestemming.
De meeste verdiepingsbalken moesten wor
den versterkt, van drie binnenplaatsgevels
was vervanging noodzakelijk. Het begane-
grond-gedeelte van de voorgevel kwam na
verwijdering van de pleisterlaag te voor
schijn als een rafelig stuk metselwerk; de
buitenkant is toen tot een diepte van een
halve steen opnieuw opgemetseld. De vloer
van de kelder werd een halve meter verlaagd
ten gunste van de gebruikswaarde. Geheel
nieuw, maar in aangepaste stijl, werd het
gedeelte dat in de Gortestraat het complex
afsluit. Hierin zijn de keuken, de toiletten en
enkele andere dienstruimten ondergebracht.
Met de restauratie wijzigde tevens de be
stemming van dit complex. Goederen ter be
lening brengen is er niet meer bij. Wel kan
men er nog zijn geld kwijt in het restaurant
en de boekwinkel op de begane grond. De
overige ruimten zijn in gebruik bij een uitge
versmaatschappij.
Op 17 augustus 1976 had, na een periode
van vijf jaar restaureren, de feestelijke inge
bruikneming plaats.
VOORMALIGE ST.-JANSKERK, JANS
STRAAT 38-40
Deze voormalige kloosterkerk behoorde oor
spronkelijk tot een uitgebreid kloostercom
plex; de Commanderij van St.-Jan. De
£.vj
Voormalige St. Janskerk, westgevel, vóór de
restauratie, ca. 1975.
bouwtijd wordt gesteld in het midden van de
14de eeuw. Na de hervorming werden de
meeste kloosters in Haarlem geconfiskeerd
en verkocht. Het St.-Jansklooster mocht ech
ter worden voortgezet, waarbij met het toen
malige stadsbestuur werd overeengekomen
dat na overlijden van de laatste kloosterling
de bezittingen aan de stad zouden vervallen.
Tot 1625 bleef aldus de Commanderij be
staan, waarna de kerk voor de protestantse
eredienst werd ingericht en in gebruik
genomen.
In 1930 dreigde de kerk gesloopt te worden.
De Diaconie van de Nederlands Hervormde
Gemeente had de kerk aangekocht met de
bedoeling op deze plaats bejaardenwoningen
te bouwen. Het toenmalige college van Bur
gemeester en Wethouders zag de historische
Voormalige St. Janskerk, zuid-westgevel, na de
restauratie, april 1981. In de aanbouw is thans de
archiefbibliotheek ondergebracht.
Voormalige St. Janskerk, westgevel, na de
restauratie, mei 1979. Het bestaande metselwerk
werd zorgvuldig hersteld, waarbij ook het grote
gotische venster weer zijn oorspronkelijke vorm
kreeg.
betekenis van het gebouw in en wist de ge
meenteraad eveneens daarvan te overtuigen.
Omdat het stadsarchief in het stadhuis zeer
krap gehuisvest was zag men in deze voor
malige kloosterkerk een kans het archief een
ruimere behuizing te geven; opnieuw werd
de stad, ditmaal door koop, eigenaar van het
kerkgebouw.
Na noodzakelijke herstelwerkzaamheden en
het aanbrengen van een brand- en inbraak-
vrije kluis voor archiefstukken in het ooste
lijk deel van het schip van de kerk werd op
28 december 1936 het nieuwe gemeentear
chief plechtig geopend.
Hiermee was echter het voortbestaan van het
Voormalige St. Janskerk, interieur zijbeuk, na de
restauratie, mei 1981. Deze ruimte heeft met zijn
huidige bestemming, onder meer weer
tentoonstellingen, zijn karakter goeddeels
behouden.
