ïeuws
uit de
rovirjcies
Friesland
Overijssel
Utrecht
BERICHTEN VOOR DE RU
BRIEK 'NIEUWS UIT DE
PROVINCIES' IN TE ZEN
DEN VÓÓR DE 15e VAN DE
MAAND! ZO MOGELIJK
MET FOTO.
mi
83
marien sediment er ook sindsdien overheen
mag zijn gegaan. Er zijn genoeg terpen on
derzocht om te kunnen stellen dat zij niet
omgracht zijn geweest op de manier van de
latere kasteelbergjes (die gewoonlijk zijn op
gehoogd met de vulling uit de gracht). Het
zelfde geldt voor de palissaden en hagen.
Voor de mening dat de Friezen altijd in on
derlinge strijd hebben verkeerd ontbreken
ook alle bewijzen, dus ook voor die forten
theorie. Integendeel: er is heel wat gevonden
dat er op wijst dat zij vreedzame (vee)boeren
waren.
De enige forten die de Vikingen bij hun
bezoeken aan vroeg-middeleeuws Friesland
(tussen Weser en Zwin) hebben kunnen zien,
zijn de ringwallen langs de Zeeuws-Vlaamse
kust die tijdens de regering van Lodewijk de
Vrome waren aangelegd; het recent opgegra
ven Souburg bij Vlissingen is daar een voor
beeld van.
Deze forten waren echter bedoeld voor een
collectieve kustverdediging, zeker niet als
steunpunten in een onderlinge strijd. Maar
deze forten hebben qua constructie (ringwal
len) weer niets met de kasteelbergjes te ma
ken. Zelfs van deze forten is het nog moeilijk
om te bewijzen of zij model hebben gestaan
voor de 10de eeuwse Viking-forten in Dene
marken zoals Trelleborg, Aggersborg of Fyr-
kat, maar helemaal onaannemelijk is het
niet. Maar voor de stelling dat de Vikingen
de 'uitvinders' van de kasteelbergjes zouden
zijn geweest en deze naar fries terpen-model
het eerst in Denemarken zouden hebben ge
bouwd en vervolgens in hun Normandische
kolonie zouden hebben ingevoerd ontbreekt
werkelijk ieder zinnig argument. Dat geen
der door Stiesdal in Denemarken onderzoch
te kasteelbergjes (in de rest van Scandinavië
komen zij niet voor) ouder dan de 13de eeuw
is - geruime tijd na de Vikingperiode - is
voor Maréchal al weer geen bezwaar: een
kasteelbergje uit de Vikingperiode kan in
Denemarken altijd nog gevonden worden,
dus zal het er ook wel geweest zijn.
Ik wens u bij een volgende gelegenheid dat u
aandacht aan archeologische monumenten
wilt besteden - en ik hoop van harte dat u dat
zult doen en dat ik u er niet van afgeschrikt
heb! - bepaald een gelukkiger greep toe.
H. H. van Regteren Alteha
LITERATUUR
H. Hinz, Motte und Donjon. Zur Frühgeschichte der mittelalterli-
che Adelsburg. Rheinland Verlag, Keulen, 1981 (Beiheft nr. 1,
Zeitschrift für Archéologie des Mittelalters).
J. C. Besteman, Mottes in the Netherlands: a provisional survey
and Inventory.
In: T. J. Hoekstra, H. L. Janssen en I. W. L. Moerman (red.)»
Liber Castetlorum, 40 variaties op het thema kasteel. De Walburg
pers, Zutphen, 1981.
Leeuwarden: op de ontwerplijst van be
schermde monumenten werd geplaatst een
19de eeuws gietijzeren hek bij het Burger
weeshuis.
Hek van Weeshuis te Leeuwarden.
Foto: Rijksdienst Monumentenzorg, Zeist
jaarlijkse ledenbijeenkomst hield, kijkt met
voldoening terug op de herdenking van het
75-jarig bestaan ter gelegenheid waarvan ve
le bijzondere manifestaties plaats vonden.
Het terreinbezit is wederom aanzienlijk toe
genomen met ruim 5.000 tot 42.000 HA.
Vermeldenswaard is dat het landgoed Hack-
fort eigendom van de familie van Westerholt
Recente aankoop door 'Natuurmonumenten' van
het landgoed Hackfort bij Vorden (Gld.)
Foto: Evert Boeve, Ankeveen
In de Hervormde kerk van Enschede bevindt
zich een door de firma van Dam in 1892
gebouwd orgel. In Dedemsvaart ligt een
kalkovencomplex uit 1820. Met beide objec
ten werd de ontwerplijst van beschermde
monumenten aangevuld.
Thans beschermd kalkovencomplex te
Dedemsvaart.
Foto: Rijksdienst Monumentenzorg, Zeist
Utrecht: De Vereniging tot Behoud van Na
tuurmonumenten die hier in maart jl. haar
door vererving in bezit werd verkregen. Een
bijzondere aanwinst voornamelijk bestaande
uit landbouwgronden afgewisseld met bos en
heide waar men naast tientallen Saksische
boerderijen ook het thans nog bewoonde kas
teel aantreft.
Op Schouwen in Zeeland kon het landgoed
Slot Haamstede worden aangekocht o.a. met
hulp van het Prins Bernhard Fonds. Tot het
landgoed behoren de fraaie Zepeduinen en
het kasteel met bos. Tijdens de vergadering
werd opnieuw de uitzonderlijke waarde van
het Oostvaardersplassengebied onder
streept, waarbij gepleit werd de plannen voor
het tracé van de Flevolijn die een bedreiging
vormt voor de kolonievogels in een natuur
gebied van zo grote schaal, alsnog aan te
passen! Het vasthouden aan verschillende
standpunten zou veroorzaakt worden door de
angst van verschillende instanties om hun
gezicht te verliezen, aldus een der sprekers.
Utrecht: Op de d.d. 11 maart jl. door de
Nationale Contactcommissie voor de Monu
mentenbescherming (N.C.M.) georganiseer
de studiedag droeg de heer H. J. L. Von-
hoff het voorzitterschap van deze commissie
over aan de heer J. C. J. Lammers, Land
drost van het Openbaar Lichaam Zuidelijke
IJsselmeerpolders.
