Van Dishoeckhuis
opgegeven?
49
1 Jaargang 59, no. 3 - maart 1982
j Heemschut verschijnt lOx per jaar
Tijdschrift van de Bond Heemschut
opgericht in 1911
Beschermvrouwe:
H.M. Koningin Beatrix
Uit de inhoud:
j Oproep voor jaarlijkse algemene
vergadering: donderdag 6 mei a.s.,
in Amersfoort
Monumentenzorg in Indonesië (II)
Discussie over restauratie
Hoe werkt een Provinciale
Commissie?
Foto omslag:
Het van Dishoeckhuis in 1965, vlak
voordat het verlaten werd.
Redactie:
J. Th. Balk, eindredacteur
Drs. J. H. Bierenbroodspot-Rudolph
J. Roelfs Sr.
Redactiesecretaris:
P. A. Hengeveld-Brand
Vaste medewerkenden:
A. J. Bartelds-Boshuizen,
Ter Apel (Noord Nederland)
D. van der Meulen, Assen
(Oost Nederland)
R. Lureman, Doetinchem
(Oost Nederland)
Drs. W. J. Pantus, Nijmegen
(Zuid Nederland)
G. Le Belle, Schoorl
(Noord West Nederland)
J. E. van der Wielen, 's-Gravenhage
(Zuid West Nederland)
Correspondentie voor de redactie
aan:
Secretariaat Bond Heemschut,
Nieuwezijds Kolk 28,
1012 PV Amsterdam
tel. 020-22 52 92
óf 020 - 23 09 94 (ledenadministratie)
Correspondentie voor advertenties:
Bosch Keuning nv
Postbus 13740 AA Baarn
tel. 02154-1 82 41
gironummer 4988
Vormgeving Druk
Bosch Keuning nv, Baarn
Onlangs ontving de gemeente Vlissingen een
verrassende brief van Staatssecretaris H. A.
de Boer, die de zorg voor onze monumenten
onder zijn hoede heeft. Daarin geeft deze nl.
een vergunning om het bekende Van Dis
hoeckhuis, dat anderhalve eeuw als stadhuis
heeft gefungeerd, te slopen. Maar de Ge
meente had helemaal geen sloopvergunning
aangevraagd, integendeel, zij was juist bezig
in samenwerking met de provincie Zeeland
en het Ministerie van V.R.O. een verplaat
singsplan voor dit gebouw uit te werken op
grond van een exploitatieopzet waarvan het
'gat' niet al te groot meer was. Daarmee
hoopte zij een eind te maken aan de al meer
dan vijftien jaren van onzekerheid over de
toekomst van dit unicum in de barokke
bouwkunst in Nederland.
Het pand werd in het begin van de 18de
eeuw als particulier woonhuis gesticht door
Mr. Anthonie Pieter van Dishoeck aan de
toenmalige voornaamste haven van de stad.
Architect was J. P. van Baurscheit de Jonge,
zoon van een bekende beeldhouwer, die zelf
veel van de prachtige stucplafonds vervaar
digde.
In een rapport van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg wordt het belang van dit
monument onder meer aldus verwoord:
'Ons land is arm aan belangrijke voor
beelden van architectuur uit het tijdperk
van de barok. Over geheel Europa treft
men talrijke 18e eeuwse kloosters en kas
telen in de kenmerkende wijdse aanleg
van die tijd aan. Bij onze grenzen houdt
deze grote architectuur echter plotseling
op en hebben de gebouwen een kleiner,
meer burgerlijk, formaat. Het Van Dis
hoeckhuis. is voor meer bescheiden Ne
derlandse verhoudingen een der belang
rijkste voorbeelden van barok-architec-
tuur. Van de stadspaleizen, die de rijke
burgers zich in die dagen konden veroor
loven te bouwen, is het een der meest
monumentale en brengt het iets van de
rijke Europese bouwkunst in het kleinere
Hollandse milieu.
Was het Vlissingse Van Dishoeckhuis
in de 18e eeuw reeds een van de allerbe
langrijkste huizen van ons land, door de
grote vernielingen die er in later tijd alom
hebben plaatsgevonden, is het van wat
ons rest een van de meest monumentale,
zo niet het allermonumentaalste woon
huis uit de 18e eeuw... een der meest
waardevolle monumenten van ons land.
Het feit dat bouwjaar, opdrachtgever en
architect van dit pand bekend zijn, iets
wat zelden voorkomt, maakt het boven
dien tot een mijlpaal in de Nederlandse
kunstgeschiedenis
In het juninummer van vorig jaar brachten
we het nieuws van het verplaatsingsplan met
de mededeling dat Gemeente, Provincie en
Rijk zich samen sterk maakten voor het be
houd van dit gebouw. 'Rijk' blijkt dus echter
alleen V.R.O. te betekenen en niet - wat het
meest voor de hand zou liggen - C.R.M.
Geen eenvoudige of goedkope operatie zo'n
verplaatsing, maar dit monument is, hoewel
intussen vervallen en deels onherstelbaar
vernield, die inspanning meer dan waard. In
1963 besteedde Ton Koot er in ons tijdschrift
een boeiend, uitvoerig artikel aan uitmon
dend in een pleidooi voor verplaatsing. De
enige oplossing om hef te behouden, zo stel
de hij, omdat de Houtkade waaraan het ge
bouw ligt van bestemming verandert ten be
hoeve van de scheepswerf 'De Schelde' en
de gemeente het gebouw gaat verlaten als het
nieuw te bouwen stadhuis klaar is.
Ook uit bovengenoemde brief van de.Staats
secretaris wordt duidelijk hoe belangrijk het
behoud van het gebouw wordt geacht. Uit
voerig wordt uit het advies van de Rijkscom
missie voor de Monumentenzorg geciteerd,
die - mede uit kostenoverwegingen - een
Een deurpartij in de hal toen het van
Dishoeckhuis stadhuis was.
