Hoornse Oosterpoort gerestaureerd
niersburgwal 6 en 8, genaamd Abraham
en Isaak, konden in restauratie worden
genomen. Tezamen met nr. 4 (Jacob)
vormden deze panden een 'drieling'. Ze
werden omstreeks 1700 gebouwd. Over
igens kwam Stadsherstel Amsterdam be
gin 1980 in het bezit van het Hodshon-
Dedelhofje aan de le Weteringdwars
straat 87-95; het is het eerste hofje dat
Stadsherstel Amsterdam in zijn bezit
kreeg. Het dateert van 1842 en verkeert
bouwtechnisch nog in zijn oorspronkelij
ke vorm. Er is nu een restauratieplan
voor opgesteld.
v.d.W.
AAN DÈ KLOVENIERSBURGWAL dik 7
RESTAUREERDE STADSHERSTEL
AMSTERDAM •AURAHAm'/EN 'ISAAK': TW-ÈE
RANDEN. DAT MET 'JACOU' O!' NR. 4- DOOR
ARCH. H. F RAEEANCE-EEN DRIELING
VORMT. DE RESTAURATIE LEVERDE DRIE
DRIEKAMER-WONINGENOR. DETA'IL VAN
DE HALSGEVELS.
FOTO:J. M. V.D. VEEN
De enige van de vijf stadspoorten, die
Hoorn eens bezat, de (nieuwe) Ooster
poort, is gerestaureerd. Het gereedko
men van het restauratiewerk, dat ruim
ƒ1,1 miljoen heeft gekost, is met enige
feestelijkheid gevierd. Staatssecretaris
van CRM, de heer G. C. Wallis de Vries,
was er bij en de voorzitter van Menno
van Coehoorn, de heer W. F. K. Engel-
brecht, heeft bij die gelegenheid een kor
te inleiding gehouden over de 'Stercte-
bouw in Hoorn'.
Hoorn, de oude Zuiderzeestad, waar ge
lukkig nog vele monumenten bewaard
zijn gebleven, al dient er nog al wat te
worden hersteld, heeft een geschiedenis
die waarschijnlijk terug gaat tot vóór
1300. In 1357 ontving Hoorn stadsrech
ten van Willem V. Zeventig jaar later
kreeg de stad een aarden omwalling. De
vijf poorten, die Hoorn rijk is geweest
zijn niet tegelijk gebouwd. De Koepoort
en de Westerpoort zijn vóór 1464 ge
bouwd. De Noorderpoort kwam in 1482
tot stand. Aanvankelijk was in elk geval
de Westerpoort in hout opgebouwd.
Men herbouwde deze poort in steen in
1502. Wie het nu over de Oosterpoort
heeft, moet weten dat er vroeger twee-
poorten aan de oostzijde van de stad zijn
geweest. Alleen die van 1576 is bewaard
gebleven. De bouw van de oostpoort uit
1511 vormde een deel van de stads ver
sterking voor de toen onbeschermde zee
zijde tijdens de telkens opflakkerende
strijd tussen Holland enerzijds en Fries
land en Gelderland anderzijds. Als bouw
meester van deze poort komt uit de ar
chiefstukken de verder onbekende Hein-
rich Jansz. naar voren. Het poortge
bouw, zoals we dat o.a. kennen uit teke
ningen van Pronk (1727 en Gardner
(1820), is in twee fasen opgetrokken. De
stadskroniekschrijver Velius vertelt, dat
de poort pas in 1538 een kap kreeg, maar
volgens de burgemeestersrekening van
1511 werd er toen ook al een (dakbedek
king op aangebracht. In de eerste fase is
men mogelijk niet verder gegaan dan de
weergang boven de poortdoorgang en
om beide ronde torens aan de landzijde.
In 1538 kan de verdieping tot een volledi
ge woning zijn uitgebouwd. In hetzelfde
jaar zullen dan beide achtkantige trapto-
rens aan de stadzijde en de kap en unieke
uivormige koepels op de torens zijn aan
gebracht. In 1576 bij de stadsuitbreiding
DE OVERGEBLEVEN OOSTERPOORT NA DE
JONGSTE RESTAURATIE
FOTO: KLAAS LAAN. HOORN
verloor de poort zijn defensieve functie.
Hij is daarna nog gebruikt als stadsgevan
genis (Gevangepoort) en als gildelokaal
voor de chirurgijns en de kleermakers. In
1819 is deze meest imposante van de
Hoornse stadspoorten gesloopt.
In de bloeiperiode van Hoorn na de slag
op de Zuiderzee (1573) kreeg de stad in
1576 haar laatste, grote uitleg volgens de-
plannen van de Alkmaarse vestingbou
wer, wiskundige en regent Adriaan An-
thonisz. Bilhamer. In 1577 was men met
de bouw van de (tweede) Oostpoort
klaar, zij het nog zonder de poort
wachterswoning boven de doorgang.
Deze kwam in 1601 tot stand. In 1612
tenslotte werd er aan de noordoostzijde
nog een wachthuis bijgebouwd. In de
daarop volgende twee eeuwen behield de
nieuwe Oosterpoort het uiterlijk, zoals
dat door Pronk en de Winter in tekening
is gebracht. In 1813 sloopte men het
wachthuis en verdween de traptoren.
In 1872 dreigde deze laatste stadspoort
het lot van de andere Hoornse poorten te-
ondergaan. Maar enkele dwarsliggende
lieden wisten dit te voorkomen. De poort
werd gerestaureerd. Een tweede restau
ratie geschiedde in 1913 en nu is dan de
derde restauratie voltooid
HISTORISCHE UIJZONDERHEDEN VAN DE
AFD. VOORLICHTING VAN DE GEMEENTE
HOORN.
