HE IN DE I9E EEUW UITGESCHAKELDE
HOOFDINGANG IN DE WESTGEVEL IS IN ERE
HERSTELD
HET PRIESTERKOOR MET HER-ONTDEKTE
SCHILDERINGEN IN HET GEWELF EN Ol' DE
ZUILEN. DE SCHILDERINGEN ZIJN
GERESTAUREERD DOORJELLE OTTER TE
VOORST
de aan Sint Nicolaas gewijde parochie
kerk buiten de stadsmuren komen te lig
gen. Niets lag meer voor de hand, dan
dat men binnen de stadsmuren een
nieuwe kapel stichtte. En die kwam er, ze
werd gewijd aan Onze Lieve Vrouwe.
Vermoed wordt dat de oudste delen van
de huidige kerk, het schip, nog resten zijn
van deze Mariakapel, die tussen 1375 en
1390 werd gebouwd. De kapel bestond
waarschijnlijk oorspronkelijk uit drie tra
veeën met zijbeuken en koor. Later werd
het schip met vier traveeën naar het wes
ten verlengd. Merkwaardig is het betrek
kelijk'kleine steenformaat (22,5 x 11 x
5 cm) dat bij dit oudste deel van de kerk
werd aangetroffen.
Na de voltooiing van de Onze Lieve
Vrouwekapel is reeds spoedig het verlan
gen opgekomen het nieuwe gebouw tot
parochiekerk te maken. Vermoedelijk is
men omstreeks 1400 met de bouw van
het huidige koor begonnen, dat vóór
1423 voltooid moet zijn geweest. Gege
vens, die over enkele altaren bekend zijn,
rechtvaardigen deze datering. Dat men
de Nieuwe Onze Lieve Vrouwekapel
reeds spoedig tot hoofdkerk van de stad
gemaakt heeft, kan ook samenhangen
met een brand die de Sint Nicolaaskerk
omstreeks 1400 heeft geteisterd. In 1415
gelastte de Hertog van Gelre, waarschijn
lijk uit militaire overwegingen, de af
braak van de toren van de verbrande kerk
en de bouw van een nieuwe toren binnen
de stad.
Dwarspand en koor met omgang en zij
kapellen zijn een uiting van weelderige,
wat gemaniëreerde Nederrijnse gotiek.
De aanleg vertoont duidelijke invloed
van het koor van de Bovenkerk te Kam
pen en is waarschijnlijk ontworpen door
de daar werkende bouwmeester Rutger
van Keulen. Opvallend is dat de buiten
kant van de kooromgang zeven zijden
heeft en de sluiting van het hoogkoor
vijf. De vrij platte aanleg van de koor
omgang kan het gevolg zijn van het in
passen in een bestaande bebouwde situa
tie. Aan de westzijde daarentegen werd
rekening gehouden met een uitbreiding
van het schip in de breedte tot vijf beu
ken. Na voltooiing van deze bouwactivi
teiten zal tussen 1420 en 1425 begonnen
zijn met de bouw van de toren. Vóór
1440 moet de toren voltooid zijn ge
weest, want omstreeks dat jaar lieten de
kerkmeesters twee klokken gieten. Oude
tekeningen van de in 1797 ingestorte to
ren vertonen overeenkomst in bouw met
de vrijwel even oude toren in Elburg. In
1503 werd Harderwijk door een grote
brand geteisterd, waarbij ook de kerk be
schadigd werd. Het herstel daarna heeft
vele jaren geduurd.
De gewelven werden gelijktijdig in 1560
en 1561 beschilderd. In 1563 werd
landvoogdes Margaretha van Parma be
naderd om 'een glas int cruyswerck van
onse parochie kerk te laten setten voor
onse arme kercke, die onse burgeren met
groete kosten hoir selver beswarende
duergaende laten gewelven end reparie-
ren hebben.' Na de Reformatie verloor
het kerkgebouw veel van zijn oude
sieraden.
