fiEK
Wmm
dat wat men in het moderne jargon een
vies woord pleegt te noemen. Het lijkt of
Rousseau is herleefd: alle mensen zijn als
gelijken geboren. Ik weet niet of deze
gedachte geheel en al juist is, ik wil daar
over hier niet discussiëren. Wel geloof ik
vast dat veel ongelijkheid in onze samen
leving inderdaad verdoemenswaard is,
dat het goed is daartegen te opponeren,
en wel speciaal tegen ongelijkheid, geba
seerd op geldbezit, afkomst en machts
besef. Want daaraan is zeker tegemoet te
komen; onvermijdelijk is slechts de on
gelijkheid, berustend op geestelijke capa
citeiten, maar die gaat door alle sociale
rangen heen, en is ongetwijfeld géén pre
rogatief van wie geacht worden tot de
'betere standen' te behoren - een overi
gens afschuwelijke uitdrukking.
Welnu, is monumentenzorg in beginsel
elitair? De praktijk, de mogelijkheden
van toepassing, kunnen het wèl zijn - ten
onrechtemaar daarover alweer later - het
uitgangspunt is het zeker niet. Terwille van
wie is het een plicht de historische archi
tectuur zo veel en zo goed mogelijk te
behouden? Is monumentenzorg een hob
by van 'vergrijzende' intellectuelen en
dragers van 'dure' namen, dan wel een
bedrijvigheid terwille van het gehele volk
(dit woord in de meeste uitgebreide zin
genomen), dus van het welbehagen, de
levensvreugde van allen die in onze ste
den en dorpen temidden van de schone,
maar tevens al te vaak vervallen culturele
erfenis wonen? Een erfenis overigens die
voor een overgroot deel niet bestaat uit
een aantal van meer dan 40.000 omvat,
kan bezwaarlijk worden beweerd dat dit
hoofdzakelijk op grote objecten zou
slaan. Een andere vraag is echter, in hoe
verre die vele gewone panden in het hui
dige bestel kunnen worden gerestau
reerd. En met restaureren bedoel ik dan
uiteraard óók ze voor moderne huisves
ting beter geschikt maken, door verbete
ring van sanitaire voorzieningen, door
gewijzigde indeling, door het efficiënter
voorkomen van brandgevaar. Dit alles
nu is een kwestie van geld, een uiterst
belangrijke zaak waarop ik nog terug
kom. Want jegens de regering, van wie
tenslotte de subsidies komen - hetzij
voor de eigenlijke restauratie, hetzij (uit
een andere pot) voor technische wo
ningverbetering - moet ook nog een
woordje gesproken worden, al zal dat in
de bezuinigingswoede van het ogenblik
niet veel, liever gezegd: helemaal geen
effect sorteren.
Ik kom nu bij wat de titel van dit artikel
belooft, bij de vraag nl.: is restaureren
een elitair gebeuren? Dat woord pikte ik
uit weer andere beschouwingen (voor
komend in Intermediair, De Volkskrant
en Bouw) op.
Elite, d.w.z. de kleine groep der uitgele-
zenen, de keur, de bloem der natie. En
aangezien in onze maatschappelijke ont
wikkeling, in ons sociaal patroon, uitge-
lezenen als een langzamerhand verdoe-
menswaardige groep worden be
schouwd, is het woord elitair een even
verdoemenswaardig begrip geworden,
