il
«r
mmmsi
t 'g - '-h
9J
I 4 '°J_
I14
r4
g
1
maal was opgevangen konden de pijlers
worden afgebroken en vervangen wor
den door pijlers van beton met een zware
bewapening, bekleed met natuursteen -
pijlers met een aanzienlijk groter draag
vermogen. De fundering werd eveneens
vernieuwd. Er werden palen in de grond
gedrukt - maar niet dieper dan dertien
meter. Zou men tot de zandplaat op circa
achttien meter zijn gegaan dan was het
gevaar niet denkbeeldig dat deze diepe
fundering bewegingen zou ondergaan
onafhankelijk van de rest van de funde
ring - en dit zou uiteraard zeer onge
wenst zijn geweest. In totaal zijn voorde
in vier fasen uitgevoerde vernieuwing
van de vieringpijlers 96 palen in de grond
gedrukt.
In april 1961 was de meest ingrijpende
zuilvernieuwing, die aan de zuidwest
kant, gereed. Met voorgespannen beton
haakten de nieuwe pijlers in op de veran
kering onder het triforium. Gekozen
werd voor voorgespannen beton om een
zo ijl mogelijke constructie tot stand te
brengen. Er is een rondgaande koppe
ling van de vieringpijlers tot stand ge
bracht zodat zij een hecht 'vierkant' bie
den.
Terwijl de werkzaamheden in het hart
van de kerk voortgang vonden, kon men
werkzaamheden uitvoeren aan de daken.
In 1963 echter wachtte de restaurateurs
van 'de koningin van Aemstels hoofdge
bouwen', om Vondel te citeren, een on
aangename verrassing toen in het houten
gewelf van het middenschip de bloem
van de huiszwam, Marulius Lacrimens
naar buiten trad. Jarenlang had het re
genwater op het hout gelekt en daardoor
kansen geboden aan de zwam. Toen de
zwam door het herstel van het dak dreig
de te verdrogen poogde zij zich te redden
door het naar buiten te laten treden van
de 'bloem', terwijl binnen in het hout de
myceliumdraden hun vernietigend werk
al hadden gedaan. Een brandweerladder
die tot bijna dertig meter hoogte moest
worden uitgedraaid - het houten gewelf
van het middenschip reikt tot 29 meter
boven de vloer was nodig voor een
inspectie van het aangetaste hout.
Al eerder had men overigens opgemerkt
wat er met de ramen aan de hand was. Bij
de restauratie van 1908 tot 1914 door
C. B. Posthumus Meyjes bouwer van
o.a. de nieuwe Nieuwezijds Kapel - wa-
I' t r Dam
I t-Öf
I 4 M I
ir*
'D #A Tt
'7 I 2 I o
Nieuwe Zijns Voorburgwal
3
HET INTERIEUR VAN DE NIEUWE KERK NA
DE RESTAURATIE. OP DE ACHTERGROND
HET GRAFMONUMENT VOOR MICHIEL
ADRIAANSZ. DE RUYTER
FOTO: G. J. SCHELLEVIS, AMERONGEN
4
HET KOPEREN KOORHEK IS ONTWORPEN
DOOR EEN VRIEND VAN REMBRANDT.
GEELGIETER KOPERGIETER)JOHANNES
LUTMA. HET HEK IS VIER METER HOOG EN IS
AAN DE ONDERZIJDE VERSIERD MET
MARMER.
FOTO: G. J. SCHELLEVIS. AMERONGEN
PLATTEGROND VAN DE NIEUWE KERK
1. OUDE HEILIG KRUISKOOR;
2. SCHOOLHUIS; 3. ONZE LIEVE
VROUWEKAPEL; 4. HEILIG KRUISKAPEL;
5. DRAPENIERSKAPEL; 6. BOELENSKAPEL;
7. METSELAARSKAPEL; H. MEEUSKAPEL;
9. VERBERGENKAPEL; 10. KAPEL VAN ONZE
LIEVE VROUWE ZEVEN DROEFENISSEN
(SILLSKAPEL);
I IEGC.ERTKAPEL; 12. SCHUTTERSKAPEL;
13. DIA KON I EG E BOUW;
14. ONTVANGSTZAAL OP PLAATS VAN
VOORMALIG MINISTERIE; 15. KAMÉR VAN
KERKMEESTERS; 16. VOORMALIGE
KERKMEESTERSKAMER. NU INGERICHT
VOOR VERWARMING VAN DE KERK;
17. WINKELTJES; A. B, C EN D VERNIEUWDE
VIERINGPIJLERS; E. KOORHEK;
F. PRAALGRAF VAN ADMIRAAL DE RUYTER;
G. PREEKSTOEL.
(TEKENING ONTLEEND AAN DE
KERKBESCHRIJVING DOOR MEJ. B. M.
BIJTELAAR INDE HISTORISCHE GIDS VAN
AMSTERDAM).
t
