lijk toebehoorde aan de Algemene Le
vensverzekeringmaatschappij, in de win
ter van 1963 had verwoest. Voor de her
bouw werd een diepe kelder aangelegd
waartoe veel grondwater moest worden
weggepompt. Als gevolg hiervan bleek
het koor van de Nieuwe Kerk een centi
meter te zakken. Naderhand, toen de
grondwaterstand hersteld was rees het
koor0.6 cm.
De bouwers van de Nieuwe Kerk - en
men neemt aan dat omstreeks 1380 met
het hoge koor werd begonnen hebben
voor een flinke fundering gezorgd, die-
eigenlijk meer het karakter heeft van een
grondverbetering daar in de boomgaard
van de bankier Willem Eggert, die zijn
bezit aan de kerk had geschonken. De-
grondverbetering bestond uit het dicht
naast elkaar heien van elzen slieten, die-
tot ongeveer zeven meter diepte reikten
tot daar waar een dunne zandplaat in de-
bodem is. Zo ontstond een hechte strook
van twee en een halve meter breedte. Ei
ken palen tussen het 'elzenbos' droegen
de muren van de kerk. Bij de bouw van
het transept werd een diepere fundering
aangebracht: de heipalen die toen in de
grond werden geslagen reikten tot de
tweede zandlaag, op ongeveer dertien
meter diepte.
Edoch, de fundering heeft niet kunnen
voorkomen dat zo'n vijf eeuwen later de
vieringpijlers bedenkelijke afwijkingen
vertoonden. Kon men bij de Oude Kerk
eenvoudig beginnen in de zuid-oosthoek
bij de Buitenlandvaarderskapel en al res
taurerend geleidelijk aan een soort
rondgang maken, de Nieuwe Kerk vroeg
een snel en grondig herstel in het hart van
de kruisbasiliek.
In mei 1957 werd de kerk gesloten. Aan
leiding tot dit besluit was een aanvraag
van het De Ruytercomité om in de-
Nieuwe Kerk de Vierdaagse zeeslag te
mogen herdenken. Het al genoemde
drietal deskundigen adviseerde op 15 mei
afwijzend met het oog op de toestand van
de kerk. Voor de kerkbestuurders restte
toen geen andere conslusie dan de kerk
met onmiddellijke ingang te sluiten.
Op de rijksbegroting voor 1959 heeft mi
nister Cals een bedrag van een half mil
joen uitgetrokken voor de restauratie.
Men schatte de duur van het volledige
herstel van de Nieuwe Kerk toen op acht
jaar. Maar deze grootste en kostbaarste
i
DE NIEUWE KERK (ZUIDERTRANSERT) BEGIN
198». ALLEEN WAT SCHUTTINGEN EN EEN
PAAR STEIGERS HERINNEREN NOG AAN DE
RESTAURATIE
FOTO: G. J. SCHELLEVIS, AMERONGEN
VELE LAATSTE HANDEN MOESTEN ER AAN
TE RAS KOMEN OM DE RESTAURATIE VÓÓR
17 ARRIL (OFFICIËLE INGEBRUIKSTELLING)
GEREED TE HEBBEN.
FOTO: NATIONAAL FOTO PERSBUREAU,
AMSTERDAM
kerkrestauratie in den lande die in totaal
vijftig miljoen zou vergen, zou langer
duren. In 1967 konden krantenlezers ver
nemen dat het werk in 1974 voltooid zou
worden. Er werkte toen niet minder dan
vijftig man aan de restauratie... die in
werkelijkheid nog dertien jaar in beslag
zou nemen.
In 1959 begon men met de vervanging
van de vicringpijler aan de zijde van de
Mozes en Aaronstraat, de zuidwestelijke
pijler derhalve. Er werd een vijftien me
ter hoge ijzerconstructie in de kerk ge
bouwd om het gewicht van de muren en
daken op te vangen. Behalve de vie
ringpijler moesten ook de aangrenzende
pijler aan de kant van het schip èn die
naast de vieringpijler in het transept
worden vervangen. Toen de druk een-
