Arnhem toont trieste balans
24 De gemeente Arnhem heeft te weinig geld om
zijn stadsgezicht te beschermen. En ook is er
nog geen beleid dat erop is gericht haar
monumenten te behouden. Duidelijke
stedebouwkundige plannen zijn er nog niet.
De monumentenkommissie die twee jaar
geleden is opgericht heeft te weinig invloed op
de ontwikkeling die is gericht op sloop en
nieuwbouwKortom, het is nog sukkelen met
de bescherming van de historische bebouwing
door in deze door rivieren en bossen
omzoomde stad.
Deze trieste balans kan worden opge
maakt na gesprekken met de wethouder,
de heer ter Stegge, en gemeente-instan
ties als Stedebouwkundige Dienst en mo
numentenkommissie. Veel panden zijn
verloren gegaan door een levendige be
langstelling van projektontwikke-
lingsmaatschappijen. Deze beoordelen
de waarde niet die een pand in een stads
wijk heeft, maar hoeveel wooneenheden
na afbraak en nieuwbouw zijn te maken.
Soms verdwijnen hele rijen voor het
stadsgezicht belangrijke woningen onder
de sloophamers. En dat alleen omdat de
eigenaar het (net) niet voor bescherming
in aanmerking komende pandje tegen de
hoogstbiedende verkoopt. Ja, en die
hoogstbiedende wil rendement op zijn
mingsplan in elkaar zetten, want anders
kopen projektontwikkelaars alles op.
Tja, gebrek aan tijd maakt dat alles niet
altijd even duidelijk omschreven staat."
Is een dergelijk bestemmingsplan zinvol?
Vloedbelt vindt van wel. "Het helpt al
tijd iets", aldus de stedebouwkundige.
"Tenslotte moeten de bouwers gemeen
telijke toestemming hebben voor bepaal
de vergunningen en als hij door de mazen
tracht te glippen, kunnen wij iets lastiger
worden."
De nu nog machteloos toeziende ge
meente is afhankelijk van de 'goodwill'
van de particuliere eigenaren. Neem bij
voorbeeld het pand in de Bakkerstraat
waarin de firma Xenos is gevestigd. Het
liefst had dit bedrijf haar etalages op één
geïnvesteerd vermogen.
De heer Vloedbelt van de gemeentelijke
Stedebouwkundige Dienst: "Het enige
dat wij kunnen probéren is bestem
mingsplannen maken die projektontwik
kelaars afschrikken tot het doen van der
gelijke investeringen. Wanneer deze zien
dat een oud gebouw voor wat betreft de
dimensies is gefixeerd, bijvoorbeeld
doordat niet boven een bepaalde hoogte
kan worden gebouwd, waardoor er in
plaats van drie slechts twee bouwlagen
zijn aan te brengen, wordt het projekt
minder 'aantrekkelijk.' Zo'n bestem
mingsplan moet goed in elkaar zitten. En
in Arnhem zijn sommige plannen zo lek
als een zeef. Vloedbelt: "Het is een race
tegen de tijd. Je moet snel een bestem-
lijn gezet met de gevel. Hiervoor leende
de gevelconstructie zich eigenlijk niet.
De oude onderpui zou geheel en al wor
den ontsierd. Xenos besloot de vitrines
een 1V2 a 2 meter naar achteren te halen
waardoor de voorgevel in takt bleef.
Iets dergelijks is aan de hand met het
'beeldbepalende' pand aan de Rijnstraat,
hoek Oeverstraat. Een projekt-
ontwikkelaar bood 7 ton. De huidige ei
genaar is bereid er zelf geld in te stoppen
teneinde het pand voor de stad te behou
den. Nog meer voorbeelden: Wat dacht u
van de St. Eusebiuskerk aan het Nieuwe
Plein. De binnenstad van Arnhem ont
volkt, de parochie dunt uit en voor dit
gebouw werd een sloopvergunning aan
gevraagd. Deze in neogotische stijl ge
bouwde pseudobasiliek (arch. H. J. van
