zijn, maar die in werkelijkheid heel wat
overlast van het moderne verkeer en
vertier (disco-bars, patate-frites-geurtjes
e.d.) ondervinden om maar niet te spreken
van toenemende baldadigheid. Aan dit laat
ste bezwaar wordt nu al vaak tegemoet ge
komen door de (poort-)toegang des avonds
af te sluiten of de deur die toegang geeft tot
een hofje van moderne electrische deurope
ners enz. te voorzien.
Er is over hofjes in ons land veel geschre
ven, ook over die in Leiden. Maar meestal
in historische zin. Leiden is echter, voor
zover we hebben kunnen nagaan, de enige
stadwaar voor alle hofje s - 35 - een restau
ratieprogramma is gemaakt. Sinds 1976 zijn
er zes hofjes geheel gerestaureerd. En heb
ben we wel geteld, dan zijn er zo'n dertien,
waarvan de restauratie in uitvoering is dan
wel vrijwel gereed. Voor de overige hofjes
zijn restauratieplannen in voorbereiding,
resp. in behandeling.
Op onze rondwandeling op een kruidige
herfstochtend - de stichting voornoemd be
schikt over een plattegrond met duidelijk
aangegeven waar men hofjes kan vinden en
met een korte toelichting - hebben we Lei
den opnieuw als een stad, rijk aan monu
menten, beleefd. En passant ontdek je dan
ook nog op de Oude Varkensmarkt een
echte rijtuig- en wagenmakerij, waar de ei
genaar J. J. de Groot nog met oude werktui
gen en gereedschap werkt. Daar wordt nog
ambachtelijk vakmanschap bedreven.
Zelfs al zou je het willen, alle 35 Leidse
hofjes op één dag bezichtigen, is niet moge
lijk, wil je tenminste iets van de historische
sfeer proeven, enige aandacht schenken aan
merkwaardige bouwkundige details, kennis
nemen van de soms godvruchtige teksten
die boven de poort zijn aangebracht, de ge
schilderde portretten bewonderen van de
stichter(s) in de vaak maar niet altijd pom
peuze regentenkamers. Al heel bescheiden
is bijv. de regentenkamer van het St. Anna-
hofje, welke kamer zich overigens in het
kapelletje van dit hofje bevindt. Meestal is
de regentenkamer boven of naast de toe
gangspoort.
Onze wandeling voerde - door de keus van
onze beide begeleiders bepaald - langs een
zestal Leidse hofjes, deels gerestaureerd,
deels nog in de steigers.
Even terzijde; toen we het lijstje van de 35
hofjes doornamen werden we getroffen
door bepaalde namen. Wat bijv. te zeggen
van het Mierennesthofje, gelegen aan de
1. Pieter Lordianshofjegerestaureerd
door de stichting Studentenhuisvesting.
Rechts, achter het muurtje waarop de pila
ren rusten, de vroegere wasplaats, nu: rij
wielbergplaats.
Foto: H. Holvast, Leiden
2. St. Annahojje: in het midden de kapel
