B
Geheime kamers, gangen en gewelven
in Engeland
Wie op de Reguliersgracht te Amsterdam
voor nummer 34 stilstaat, ziet een merk
waardig huis. Hoewel het slechts drie
ramen breed is, heeft het twee stoepen en
twee ingangen. De linker ingang is er al
leen maar voor de show, de deur kan niet
open. Daarachter is een gang, waarin,
tijdens de tweede wereldoorlog, tien
joodse onderduikers verborgen zijn ge
weest. In 1946 werd er in de voorgevel
een gedenksteen aangebracht ter herin
nering aan dit feit. Op de steen staat St.
Joris en de draak met het opschrift:
,,Submergo ut emergam" (ik duik onder
om boven te komen). Er zullen in ons
land wel meer van dergelijke onderduik
plaatsen aan te wijzen zijn. We willen U
in deze bijdrage echter iets vertellen over
geheime kamers en andere schuilplaatsen
in Engeland.
Bijzondere bekoring
Er gaat een bijzondere bekoring uit van
schuilplaatsen uit het verleden en de gehei
men die ze verbergen. Ontelbare verhalen
1
Reguliersgracht Amsterdam.
en geschiedkundige boeken hebben gezorgd
voor de onsterfelijkheid der vertelsels over
voortvluchtige prinsen en priesters, ridders
of rabauwen, die verborgen werden gehou
den in een nauwe ruimte, terwijl de vervol
gers vergeefs het huis of het kasteel door
zochten.
Er bestaat in Groot Brittannië nog steeds een
groot aantal geheime kamers in oude burch
ten en landhuizen, die bezichtigd kunnen
worden. Men vindt ze in bijna ieder graaf
schap. De meeste schuilplaatsen werden
oorspronkelijk gemaakt voor priesters. Zij
dateren uit de regeringsperiode van konin
gin Elisabeth I (1533-1603), die fel protes
tant, de rooms-katholiekèn vervolgde. De
Jezuïeten richtten een belangrijke organisa
tie op die priesters incognito overal lieten
onderbrengenBeroemd geworden priesters
zoals father Carnet en father John Gerard
(beter bekend als ,Long John of the little
Beard) reisden vermomd door het land.
Voor hen werden de geheime kamers aange
legd in de grote huizen der katholieken,
vaak meer kamers in één huis.
Een lekebroeder der Jesuïeten, Nicholas
Owen genaamd, was een meester in het
aanleggen van dergelijke geheime schuil-
plaatsen. Dit werk deed hij meestal
's nachts en bij een van die karweitjes werd
hij gesnapt. DeTower van Londen werd zijn
strafgevangenis, waar hij gefolterd werd
omdat hij zijn geheimen niet wilde verra
den. Later werden dezelfde kamers vaak
gebruikt door ontsnapte koningsgezinden in
de burgeroorlog van'1642-1649 en nog later
doordejakobieten, tijdens de opstanden van
1715 en 1745Zelfs koning Karei II 1630-
1685) heeft zich verborgen gehouden in
bijna evenveel huizen als waarin Elisabeth I
heeft geslapen. In de eerste plaats in Bosco-
bel House, bij het dorpje Tong in Shrops-
hire, waar hij zich verborgen hield op 6
september 1651. Overdag zat hij in de be
roemde Boscobel-eik en 's nachts in het
huis. Hier kan men nog steeds verschillende
schuilplaatsen bezichtigen, een enge ruimte
ondereen kast, een donker hol onder aan de
schoorsteen en een klein kamertje, dat al
leen maar bereikbaar is door een luik boven
aan de zoldertrap.
Een zeer bekende vinding is het schilderij,
dat als men het uit de lijst neemt, toegang
geeft tot de met panelen voorziene salon van
Lyme Park te Disley in Cheshire.
164