Op de lijst
ering van het verleden staat niet op zichzelf.
„Het monument is onmisbaar voor de toe
komst." Het staat in dienst van de vader
landsliefde die blijvend moet worden ge
koesterd. Het „eeuwige" Rusland heeft een
uniek karakter en het is de moeite waard het
te verdedigen tegen iedere aantasting van
buitenaf.
Particulieren hebben dan ook tot taak de
staat bij te staan in haar zorg voor het mo
nument. Er bestaat een vereniging tot be
houd van monumenten (Obsjtsjestwo och-
rany pamjatnikow istorii i koeltoery) dieerg
actief is bij de popularisering van het histo
rische begrip. Ieder die de leeftijd van veer
tien jaar heeft bereikt, kan er lid van worden
voor het minieme bedrag van 30 kopeken
per jaar. Aangezien er meer dan 30 miljoen
leden zijn (daarnaast zijn veel bedrijven col
lectief lid) betekent de geringe contributie
toch een waardevolle aanvulling van de
staatsfondsen.
Het is vrijwel onmogelijk volledige gege
vens te krijgen hoeveel restauratie en onder
houd van de gebouwen de staat kost. Som
mige cijfers geven wel een indruk. Zo
deelde persbureau Nowosti onlangs mee dat
alleen in de Russische federatie (een gebied
met bijna 200 miljoen inwoners) per jaar
ruim 30 miljoen roebel wordt uitgetrokken
voor restauratie en onderhoud, een bedrag
dat erg ruw geschat overeenkomt met 30
miljoen gulden. Daarbij komen huren en
nog andere bijdragen van de huurders van de
gebouwen. „Niet geringe" inkomsten ten-
De 17e eeuwse kerk van het gewaad van
Christus in Susdal (gebied Wladimir)
slotte vloeien voort uit de verkoop in de
musea van gidsen, ansichtkaarten, souve
nirs, Helaas zijn de in dit opzicht verstrekte
cijfers nogal tegenstrijdig.
Goedbedoelde theorie en de praktijk. Wie
heeft gezien hoe de hoogbouw Moskou is
gaan overheersen, en weer wat daarvoor
moest wijken, zal het verbod om „het histo
rische karakter aan te tasten" als bijna
lachwekkend ervaren. Zo verzinken twee
oude kerkjes bijna in het niet naast het reus
achtige Rossia-hotel in Moskou. In het al
gemeen vormt de stormachtige groei van de
Russische steden, die pas van de laatste
twee decennia dateert, een ernstige bedrei
ging voor het monument.
Maar het zal wel waar zijn dat de grote
aandacht van de overheid voor de historie
afstraalt op het publiek. Voor zoiets hebben
de Russen bijna altijd klinkende cijfers bij de
hand: het museumbezoek steeg van 75 mil
joen in 1965 tot 135 miljoen in 1975. Het
publiek lijkt zich te houden aan de bescher
mende voorschriften. Buiten een middel
eeuwse houten kerk bij de stad Soezdal staat
een bord waarop het verzoek het monument
niet te bekrassen. Zijn initialen moet men
maar in het bord kerven. En inderdaad,
daarmee is het bord overdekt en de kerk ziet
er smetteloos uit.
1 n Aalburg is de begi n-19e-eeuwse boerde
rij aan de Grote Kerkstraat 12 op de aanvul
lende lijst geplaatst.
In Appingedam is een uit de 17e eeuw
daterend pand vanwege zijn harmonische
architectuur en oudheidkundige waarde,
staande aan de Solwerderstraat 66, (voorlo
pig) beschermd monument geworden.
Drie 17e-eeuwse panden in Bergen op
Zoom, t.w. Dubbelstraat 12 en 12aen Dub-
belstraat 43 zijn op de aanvullende lijst ge
plaatst. Eerstgenoemd pand heeft een ver
dieping en schilddak, dat aan de achterzijde
wordt afgesloten door een puntgevel. De
voorgevel heeft een 19e-eeuws karakter met
houten kroonlijst. Het naastliggende huis
heeft een soortgelijk karakter. Dubbelstraat
43 is een pand onder zadeldak.
Drie naast elkaar liggende panden Nieuwe
Huizen 43 t/m 47 in Breda kwamen op de
voorlopige lijst; ze zijn alle uit de 18e eeuw.
Het eerstgenoemde pand heeft een inrij
poort.
Op de aanvullende lijst werd geplaatst de
17e-eeuwse hoeve aan de Binnenstraat 3 in
Buren. De hoeve heeft een T-vormige plat
tegrond.
Uit een oogpunt van oudheidkundige en
volkskundige waarde is de uit de eerste helft
van de 19e eeuw daterende boerderij aan de
's-Gravenweg 325 in Capelle a.d. Ussel op
de aanvullende lijst gekomen.
In Echteld is de karakteristieke 18e-eeuwse
boerderij „den IJver" aan de Waalbandijk
thans beschermd. Woongedeelte en stal
hebben rieten daken. Het gepleisterde
woonhuis heeft tegenwoordig een 19e-
eeuws karakter. Het heeft een dubbele deur
met panelen en gietijzeren levensboom in
het bovenlicht. De stal werd in 1877 ver
nieuwd.
Een midden-I9e-eeuwse boerderij aan de
Van Heemstraweg 71 in Ewijk kwam op de
aanvullende lijst. De boerderij heeft een
deur met hoofdgestel op voluutconsoles; de
stal onder een pannen wolfsdak.
Twee 17e-eeuwse panden, resp. aan de
Nieuwe Haven 334 en de Turfmarkt 70 in
Gouda werden op de aanvullende lijst ge
plaatst. De aanvankelijke trapgevel van
Nieuwe Haven 334 is gewijzigd in een
puntgevel met rollagen. Het heeft een ge
profileerde houten puibalk, waaronder
thans een 19e-eeuws achterhuis. Het inte
rieur bezit een 17e-eeuws houtskelet met
sleutelstukken onder de zolderbalken van de
begane-grond.
51
