Op de lijst Hg J Amsterdam heeft er weer twee beschermde monumenten bij gekregen: Keizersgracht 72 en Utrechtsedwarsstraat 63. Eerstge noemd pand dateert oorspronkelijk uit 1625, werd in 1710 van een halsgevel voor zien en in 1874 verhoogd, waarbij de voor gevel de huidige vorm kreeg. Het pand in de Utrechtsedwarsstraat is een pakhuis, waarschijnlijk ca. 1800. Het heeft een puntgevel onder rollagen, tuitje en aan zetten met rechte deklijstjes zonder profile ring; onder hijsbalk, smal hijsluik, daaron der een dubbel zolderluik. In Arnhem zijn twee bekende kerken op de aanvullende lijst geplaatst: de St. Eusebi- us-kerk en de St. Martinuskerk. De St. Eu- sebiuskerk aan het Nieuwe Plein werd tus- 38 Keizersgracht 72 in Amsterdam, nu be schermd. foto: Maarten Brinkgreve sen 1864 en 1865 gebouwd door H. J. van den Brink; het gebouw is een driebeukige „Stufenhalle" in neogotische trant. Tot de inventaris behoren een laatgotische in zilver gedreven reliekbuste van de H. Eusebius, afkomstig uit de Grote Kerk in Arnhem, een 18e eeuwse godslamp en een laat-gotisch wierookvat met scheepje. De St. Martinus-kerk is tien jaar jonger; ze werd gebouwd door A. Tepe. Het gebouw is een driebeukige kruisbasiliek in laatgoti sche Nederrijnse trant met hoge toren. De Monumentenraad noemt de kerk „belang rijk vroeg werk" van Tepe. Tot de inventa ris behoort een laat-gotisch houten Mari abeeld. In de toren bevindt zich een Hemo- nyklok. Van belang als monument van bedrijf en techniek is op de aanvullende lijst gekomen een 19e-eeuwse leerlooierij aan de Klein Dongenseweg 15 in Dongen. In de omgeving van Amersfoort was tussen de Napoleontische tijd en de Eerste We reld-oorlog een niet onaanzienlijke cultuur van pruimtabak. Een tabaksschuur aan de Meent 1 in Leus den herinnert daar aan en is deswege op de aanvullende lijst geplaatst. Een aantal sluizen in Zoutkamp zijn uit een oogpunt van de geschiedenis der watèr- staatkundige techniek nu beschermd mo nument. Daartoe behoort het sluizencom- plex, aangelegd in 1877 in de kort tevoren ter afsluiting van het Rietdiep opgeworpen zeedijk. Tot het complex behoren de sluis- meesterswoning, het sluiswachtersverblijf en drie houten deurenloodsen en verder nog een loods van de Rijksbetonningsdienst. Eveneens is de Kleine sluis aan de Hunsin- geweg (gebouwd in 1858) beschermd ge worden. Daarbij behoort een ijzeren draai brug. Archeologische monumenten. In Goirle zijn twee terreinen wegens hun archeologische betekenis onder bescher ming gebracht. De terreinen bevatten graf heuvels en een urnenveld uit de Bron stijd/vroege Ijzertijd. Vijf terreinen op Terschelling zijn nu ook als archeologische monumenten aange merkt. Hierover deelt de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek mee, dat over de ontstaansgeschiedenis en de oudste bevolking van het eiland in feite nog weinig bekend is. Pas in de laatste jaren is door geologisch en archeologisch onder zoek enige klaarheid gekomen in de op bouw van Terschelling en de daarmee sa menhangende bevolking. Enkele losse vondsten gaan weliswaar terug tot enige duizenden jaren vóór Christus, maar woon- sporen uit die tijd zijn nog niet gevonden. De nu beschermde terreinen hebben dan ook betrekking op de bewoning na ca. 800 na Chr. Deze terreinen bestaan uit zowel ver hoogde nederzettingen als plaatsen van Christelijke heiligdommen en middeleeuw se verdedigbare vestingen.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1978 | | pagina 26