II Eerste ontwerp voor ziekenhuis van A
N. Godefroy
III Oude Turfmarkt Binnengasthuisge-
bied) met links het Allard Pierson museum;
daarnaast het Bernardusinstituut. Situatie
in 1951
Foto: Ton Koot
IV De Oude Turfmarkt; links nog een deel
van het Bernardusinstituut; rechts daarvan
de nrs. 139-149
Foto: Ton Koot
hoe een nieuw ziekenhuis gebouwd zou
moeten worden. Daar de meningen betref
fende de ideale ziekenhuisopzet te ver uit
een liepen - één groot ziekenhuis of pavil-
joenopzet - kon de noodzakelijke vernieu
wing niet vanuit één centrale gedachte tot
stand komen. Terwijl de discussie nog
gaande was, begon men van 1868 af naar
behoefte de bestaande gebouwen te vervan
gen. Als eerste werd in 1871 de kraam
vrouwen-inrichting Grimburgwal/Oude
Turfmarkt van architect A. N. Godefroy
onder verantwoordelijkheid van stadsarchi
tect B. de Greef, voltooid, een gebouw met
klassicistische trekken.
Het langwerpige lage gebouw met het jaar
tal 1875 onder de klok, werd eveneens door
Godefroy ontworpen en wel in een door het
maniërisme bepaalde neo-stijl. Links en
rechts een poortje. De gebeeldhouwde figu
ren van een zieke man en een vrouw van Jan
van Logteren.
De Heemschut-nota gaat dan verder: Een
interessante onderbreking in het 19e eeuwse
stadsgezicht, sterk bepaald door Godefroy,
vormt het administratiege
bouw/zuigelingenafdelingen van J. M. van
der Mey (1913) in de stijl van de Amster
damse School.
De percelen aan de Oude Turfmarkt hebben
van oudsher aan het klooster/ziekenhuis
toebehoord, maar de daarop gebouwde ka
pitale huizen werden verhuurd aan particu
lieren De opmerkelijkste vormden een serie
van negen 17e eeuwse huizen van de be
roemde Vingboom op de plaats van het te
genwoordige Allard Pierson museum (arch.
W. A. Froger, gebouwd tussen 1865 en
1869; vroeger Ned. Bank; nu beschermd).
Over de Kloveniersburgwal schrijft de
Heemschut-nota o.a.: Tot in het begin van
de 17e eeuw stond hier de stadsmuur, die
tussen 1603 en 1611 vervangen werd door
elf brede trapgevelhuizen. In 1787 werden
deze huizen door stadsbouwmeester Abra
ham van 't Hart onder één lijst gebracht,
waarvan nog twee resten, nrs. 90 en 92, het
laatste aanmerkelijk aangepast; beide be
schermd. De aandacht wordt dan gevestigd
op de nrs. 82 en 84, resp. in 1888 gebouwd
als stads- en gasthuisapotheek en in 1881
gebouwd als modelapotheek en laborato
rium der gezondheidsleer (in eclectische
stijl) en vermoedelijk ontworpen door archi
tect W. Springer; mogelijk was H. Legnyt
de architect van de stadsapotheek.
Deze en nog vele andere historische en
bouwkundige bijzonderheden zijn in de nota
te vinden. Voor het samenstellen van de
nota is nogal wat literatuur geraadpleegd en
werd medewerking verkregen van het Ge
meentearchief- topografische atlas; drs. G.
S. Hoogewoud.
25