Burgerbrug. In dit tot de gem. Zijpe beho
rende dorpje is het zaalkerkje uit 1830 op de
aanvullende lijst van beschermde monu
menten gekomen. Niet alleen het exterieur
verdiende deze bescherming, maar ook het
interieur, dat uit het voorgaande 17e eeuwse
kerkje afkomstig is en o.a. een eenvoudige
preekstoel met doophek omvat, alsmede
een uniek drukwindharmonium uit 1882.
Driesum. In dit dorpje (gem. Dantumadeel)
is een boerderij aan het Oostwoud 3 tot
beschermd monument verklaard. De boer
derij is van het kop-hals-romptype, in de
huidige vorm midden 19e eeuw, maar van
18e eeuwse oorsprong. De boerderij heeft
o.a. een kamer met betegelde wanden (18e
eeuw) en een kamer met houten bedstede-
wand en een eenvoudige 18e eeuwse
schouw met tegels.
Gorinchem. In deze op het gebied van de
monumentenzorg steeds actiever wordende
gemeente is het voormalige ziekengasthuis
aan de Haarstraat op de aanvullende lijst
geplaatst vanwege de witgepleisterde voor
gevel in de door rijksbouwmeester W. N.
Rose beïnvloede electrische trant. Het zie
kenhuis werd in 1866-1867 gebouwd.
Voorts is het stadhuis (midden 19e eeuw),
gebouwd naar een ontwerp van A. W. van
Dam thans eveneens beschermd.
Haarlem. Het in 1894 door C. H. Peters
gebouwde (thans voormalige) postkantoor
aan de Zijlstraat is op de aanvullende lijst
gekomen, zijnde een gebouw van voor de
tijd van ontstaan kenmerkende architectuur.
Hank/Medemblik. Deze twee plaatsna
men hebben niets met elkaar te maken, maar
ze hebben in deze rubriek ditmaal gemeen,
dat er in beide plaatsen een gemaal op de
aanvullende lijst is gekomen. In Hank staat
een nu beschermde stoomgemaaleen schep
radgemaal, dat in 1893-94 gebouwd werd
in het kader van de aanleg van de Nieuwe
Maasmond (Bersche Maas). In 1914 werd
het verbouwd tot stoom-centrifugaalpomp-
gemaal. Na de tweede wereldoorlog werd
het gebouw in vereenvoudigde vorm van
oorlogsschade hersteld, waarbij de gebogen
ijzeren kap werd vervangen dooreen zadel
dak. Het machinepark dateert grotendeels
uit 1914. Het gemaal wordt een goed voor
beeld van een klein, laat 19e eeuws, door
Rijkswaterstaat gebouwd schepradgemaal
genoemd. Historisch is het belangrijk als
herinnering aan de Bergsche Maas-werken.
De Stork stoom-centrifugaalpomp-installa-
tie uit 1914 is het laatst overgebleven voor-
211
beeld van een dergelijke installatie.
Het nu beschermde gemaal „de Vier Noor
der Koggen" aan de Oosterdijk in Medem-
blik werd in 1869 gebouwd ter vervanging
van enige poldermolens, voor de uitwate
ring van het polderland naar de voormalige
Zuiderzee. Het gemaal bestaat uit twee de
len: het oude uit 1869 en links daarvan het
nieuwe uit 1907. Voor wat de geschiedenis
betreft, we hebben hier te doen met een
belangrijk middelgroot gemaal uit de bloei
periode van het Nederlandse stoomgemaal.
De aanwezige installatie is een representa
tief voorbeeld van een Nederlandse gelijk-
stoommachine uit de eindfase (1924). De
vijf centrifugaalpompen behoren tot de oud
ste voorbeelden die nog „in situ" zijn.
Holtheme. In dit tot de gemeente Grams-
bergen behorende dorp zijn vijf 19e eeuwse
boerderijen op de beschermingslijst ge
plaatst.
Moddergat. In het voormalige vissersdorp
Moddergat - tien km noord-oostelijk van
Dokkum - is De Oere aangewezen tot be
schermd dorpsgezicht, „wegens de gave
ruimtelijke structuur en de kleinschalige be
bouwing van deze nederzetting'aldus een
In het voormalige vissersdorp Moddergat is
de Oere tot beschermd dorpsgezicht ver
klaard.
Foto: Rijksdienst voor de Monumentenzorg
der overwegingen. Moddergat ligt aan de
voet van de dijk langs de Waddenzee en het
ontstaan van het dorp hangt nauw samen
met het landaanslibbingsproces. Visserij
was steeds het belangrijkste middel van be
staan tot in 1883 het merendeel van de vis
sersvloot in een storm verging.
Moergestel. Vier boerderijen van het Bra
bantse langgeveltype, gelegen resp. aan de
Donkhorst, Heikant, Heuvelstraat en Stok
straat, deels uit de 18e en voor 't overige uit
de 19e eeuw, werden waardig gekeurd op de
monumentenlijst te komen. Voorts is in dit
Brabantse dorp een dwarshuis aan het St.
Jansplein op de lijst gebracht.
Oldemarkt (Gem. IJsselham). Hier kwam
vier uit de 19e eeuw daterende landarbei
derswoningen, gelegen aan de Hogeweg op
de lijst; voorts twee boerderijen, eveneens
aan de Hogeweg. De boerderij op nr. 4
behoort tot het grondtasttype in de Giet-
hoomse vorm van de hallehuisgroep, even
als de nu beschermde boerderij op nr. 5.
Beide boerderijen werden in de eerste helft
van de 19e eeuw gebouwd. Tenslotte is de
R.K.kerk van de H. Willibrordus, in 1883
gebouwd door A. Tepe nu beschermd. Het
is een driebeukige neogotische hallekerk
zonder transept. De oorspronkelijke poly
chromie, beglazing en meubilering in de
trant van het St. Bemulphusgilde is groten
deels bewaard gebleven.
