Wapenschild in de Trêveszaal
Foto: Hanneke Kortlandt, Zeist
(tegen een achtergrond met een episode uit
de slag bij Nieuwpoort), prins Hendrik
(tegen een achtergrond met een verbeelding
van het beleg van 's-Hertogenbosch) en als
schoorsteenstuk van de oostelijke wand:
prins Willem III (de koning-stadhouder).
Deze schilderijen zijn van de hand van de
naar Holland uitgeweken Franse schilder
Jean Henri Brandon.
De entree
Alvorens we ons nu naar de Statenzaal en de
overige historische vertrekken begeven,
kijken we eerst naar de entree tot de ruimten
op de eerste verdieping. Met entree hebben
we dan in de eerste plaats de „oude" toe
gang op het oog, links van de middenpoort
van het Binnenhof. Wie de situatie van vóór
1969 nog voor ogen staat (de periode van
het ministerie van Waterstaat) zal hier wel
wat veranderd vinden, ofschoon minder in
vorm als wel in kleur. Hoofdtrap, galerij en
portaal (beide op de eerste verdieping) ver
tonen een duidelijk barokke ruimtelijke
ontwikkeling in de benadering van het
hoofdmonument: de audiëntiezaal (Trêves
zaal) Een screen met rijk snijwerk en ajour
gaat vooraf aan de eigenlijke en vrijwel
identieke omlijsting van de deuren van de
zaal. De linker wand heeft zijn oorspronke
lijke symetrische, 17e eeuwse indeling be
houden: een paneelbetimmering tussen
eenvoudige pilasters met spiegelpaneel. De
galerij en het portaal werden tegelijk met de
betimmeringen van de Statenzaal omstreeks
1880 ontdaan van alle verf en naar het re-
naissance-ideaal van die tijd in bruin op
gepoetst eikenhout" uitgevoerd. Terwijl de
structuur van de trap - nu de XlXeeeuwse-
behouden bleef, is daarvoor de oude verf
kleur (Marot-groen) gekozen.
Indertijd bleek Marot de beide langswanden
van het portaal te hebben opgenomen in zijn
ontwerp toen hij de voornaamste doorgan
gen vernieuwde: een belangwekkend detail
van de uiteengenomen constructie bracht dit
bij de jongste restauratie aan het licht. Door
dit fragment kennen we de gele kleur die het
portaal vóór 1697 moet hebben gehad. Van
Marot bleven sporen van rood en goud
zichtbaar. Het plafond uit 1880 is nu behou
den gebleven.
De galerij dateert in zijn tegenwoordige
vorm uit de in 1912-1913 voortgezette en
voltooide grote verbouwing. De verdreven
trap, opkomende uit de entreehal en de open
ballustrade zijn toen ontstaan, een vereen
voudigde copie van de Marot-deuren werd
bij die verbouwing geplaatst voor de weer
geopende wand naar de vertrekjes boven de
middenpoort.
De Statenzaal
In tegenstelling tot wat vele bezoekers onge
twijfeld tot nu toe hebben gedacht, was de
fraaie Trêveszaal niet de vergaderzaal van
de Staten van Holland. De Trêveszaal
diende als audiëntie-ruimte. De Statenzaal
diende tot vergaderzaal. Oude beschrijvin
gen gaven een heel wat rijker beeld van het
langwerpige vertrek dan dat van de ingrij
pende en slecht gerestaureerde sombere
zaal, die in 1969 werd aangetroffen. De
Guide van 1785 informeerde de heer Gou-
deau goed over de wijze waarop de Staten
zaal eertijds was ingericht. Midden in de
ruimte stond een tafel met een gedrapeerd
kleed. Hieromheen stonden de fauteuil van
de president en de stoelen van de leden. Op
de rug van de fauteuil was het Statenwapen
geborduurd, bij elke stoel van de leden het
wapen van een provincie.
De zetel van de stadhouder was een grote
fauteuil, voorzien van verguldsel en be
kleed met velours in karmozijnrode kleuren
met gouddraad bestikt. Het moet, aldus de
heer Goudeau een lichte, zonnige ruimte
zijn geweest, want in 1785 werd uitwijk
gezocht in de Trêveszaal: „mais depuis
quelques anneés les Etats Gêneraux s'y as-
semblent pendant 1'été, cette Salie étant
moins exposée au Soleil que 1'autre
Wandtapijten verbeelden de „Historie van
de Koninginne Cleopatra"; niet zo vreemd
want sculptures, de Romeins-Egyptische
vorstin voorstellende, stonden ook in enige
Hollandse paleistuinen. In de 17e eeuwse
schilderkunst ontstond een aantal schilde
rijen met als thema Antonius en Cleopatra,
waarbij vooral de zgn. parel-scêne werd uit
gebeeld.
De doeken van beide schouwen en in het
plafond zijn geschilderd door Jacques Par-
mentier, het omlijstende ornament vermoe
delijk door Etienne Benoït, van wie ook veel
lofwerk wordt aangetroffen in de Trêves
zaal. In de Statenzaal twee portretten: prins
Willem IV, geschilderd door Aved, ca.
1751, en prins Willem V, geschilderd door
Ziesenis. Voor de bespanning van de wan
den was bij de recente restauratie de keuze
van trijp of velours aantrekkelijk; idem voor
de Blauwe Zaal en de kamer van de Admira
liteit. De eerste wevers, die dit mechanische
pool weefsel kort na 1685 in ons land intro
duceerden, waren Hugenoten. Het nieuwe
materiaal voor de wand bespanning is ook
thans bij een Nederlands bedrijf uitgevoerd;
alweer een staaltje van vakmanschap.
De Blauwe kamer
De Blauwe kamer, naast de Trêveszaal aan
de vijverzijde, is in gerestaureerde toestand
198
